Maŝhado

Maŝhado · مشهد‎
Administrado
Lando	Irano
Provinco	Rezaa Ĥorasano
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	3 001 184  (2016) [+]
Loĝdenso	9 150 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	36° 18′ N, 59° 36′ O (mapo)36.30694444444459.604166666667 [+]
Alto	995 m [+]
Areo	328 km² (32 800 ha) [+]
Horzono	UTC+03:30
DEC Situo de Maŝhado · مشهد‎
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Mashhad [+]

Maŝhado (perse مشهد [maŝhad]  aŭskulti) kun pli ol 3 milionoj da loĝantoj, estas milionurbo, universitata urbo, la plej granda urbo nordoriente en Irano. Ĝi estas la ĉefubro de la provinco Centra Ĥorasano aŭ Rezaa Ĥorasano.
Antaŭ lastatempa disdivido de Ĥorasano al kelkaj provincoj, Maŝhado estis la ĉefurbo de la plej granda provinco de Persio/Irano, t.e. Ĥorasano. Ĝia nomo, arabdevena, signifas "la loko de martiriĝo" aŭ "martiriĝejo", kaj aludas al la mortigo de imamo Reza, kiu entombiĝis ĉi tie en malgranda vilaĝo, kaj la grandkvanta ŝijaisma pilgrimado al lia tombo kaŭzis la pligrandiĝon de la loko al milionurbo.

Bazaj informoj

• Koordinatoj: 36° 18′ N 59° 36′ O (mapo)
• Loĝantaro: 3 001 184 (2016)
• Areo: 351 km²
• Supermara alteco: 995 m
• Horzono: UTC + 3:30 (somere UTC + 4:30)
• Poŝtkodo: 91000
• Telefonkodo: +98 51

Geografio

Maŝhado situas en valo de rivero, 850 kilometrojn oriente de Teherano, 250 km-ojn de Aŝgabato, ĉe la centro de la Rezaa Ĥorasano proksime al la limoj de Afganio kaj Turkmenio.

la kerna urbocentro, interalie la orkoloraj kupolo kaj minaretoj de la tombejo de imamo Reza

Historio

En la 9-a jarcento Maŝhado estis malgranda vilaĝo nomata "Sanabad". En 808 tie mortis kalifo Harun al-Raŝid, en 818 imamo Ali al-Reza martiriĝis kaj entombiĝis apud Harun. Tio estas ankaŭ nun pilgrimejo. La fama mondo-vojaĝanto Ibn Batuta vizitis la urbon en 1333, li raportis ke ĝi estis granda urbo kun riĉaj fruktarboj, riveretoj kaj muelejoj. Granda kupolo de eleganta konstruo dominas la noblan maŭzoleon, la muroj estante ornamitaj kun koloredkaheloj. Baldaŭe la uzbekoj okupis la urbon. En 1994 bomboatako okazis.

Klimato

En Maŝado jare pluvas po 256 mm, (inter decembro-majo pluvas, foje neĝas, dum la ceteraj monatoj apenaŭ. Post majo la temperaturo atingas la 30 °C-ojn. Inter decembro-februaro la temperaturo estas iomete sub frostopunkto.

Trafiko

Maŝhado havas internacian flughavenon. Trajnoj trafikas al la ĉefurbo kaj Turkmenio. En la urbo metroo konstruiĝas.

unu el la historiaj urbaj karavanejoj dumnokte

Vidindaĵoj

• tombo de la 8-a ŝijaa imamo Reza
• moskeo Molla Hejdar el la 19-a jarcento
• Moskeo de Imam Hasan
• biblioteko kun malnovaj manuskriptoj
• muzeo
• banejo de 1648
• parkoj

Esperanto

Por la Esperantistoj Maŝhado gravas, ĉar tie Esperanto bone disvolviĝis kaj i.a. Esperanto-kursoj okazis kaj okazas por afganaj rifuĝintoj enkadre de la projekto "Zaban-e-Salam"/Lingvo de Paco.

• travivaĵo de Serba Esperantistino en Maŝado
• germanlingva informo de 2002 pri la projekto "Zaban-e-Salam"

Ĝemelurboj

• Milano, Italio
• Kuala-Lumpuro, Malajzio
• Lahore, Pakistano
• Fresno, Usono

Esperantistoj

• Mohammad Javad Kamali, tradukisto, profesoro de francaj lingvo kaj literaturo kaj fondinto de la Franca Departemento en Azad-Universitato de Maŝhado, UEA-delegito en Maŝhado pli ol dek jaroj, kaj tradukinto de la libro L'Espéranto de Pierre Janton (Que sais-je?) en la persan.

Eksteraj ligiloj

• Oficiala retejo (perse)
• Ferdousia universitato de Maŝhado