Maŭricio

Membro de
	Organizaĵo por la malpermeso de kemiaj armiloj (1997–); Internacia Civildefenda Organizaĵo (1996–); Multflanka Investo-Garantia Agentejo (1990–); Tutmonda Pridogana Organizo (1973–); Internacia Organizaĵo de la Franclingvio (1970–); Interpol (1969–); Internacia Telekomunika Unio (1969–); Universala Poŝta Unio (1969–); Monda Organizaĵo pri Meteologio (1969–); Internacia Centro por Aranĝo de Investaj Disputoj (1969–); Unesko (1968–); Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo (1968–); Internacia Evoluiga Asocio (1968–); Internacia Financa Korporacio (1968–); Unuiĝintaj Nacioj (1968–); Komunumo de Nacioj (1968–); Traktato pri Atoma Nedisvastigo ; Afrika Unio ; Monda Organizaĵo pri Sano ; Monda Organizaĵo pri Komerco ; Internacia Hidrografia Organizo ; Afrika Banko por Disvolviĝo ; Alianco de Malgrandaj Insuloj-Ŝtatoj ; Grupo pri Teraj Observoj ; Grupo de Afrikaj, Karibaj, kaj Pacifikaj Ŝtatoj ; Sud-Afrika Disvolviĝa Komunumo ; Indian Ocean Commission (en) ; Afrika Kontinenta Liberkomerca Areo vd

	Maŭricio
	Republic of Mauritius
Detaloj	Detaloj
	Nacia himno: Motherland; Patrujo
	Nacia devizo: Stella Clavisque Maris Indici ; La Stelo kaj Ŝlosilo de la Hinda Oceano
suverena ŝtato (1968–); insulara lando ; insula lando ; lando vd
Bazaj informoj
Ĉefurbo	Port-Luiso, ; 20° 9′ S 57° 30′ O / 20.150 °S, 57.500 °O (mapo)
Oficiala(j) lingvo(j)	Neniu
Uzata(j) lingvo(j)	angla, franca
Plej ofta(j) religio(j)	Hinduismo, Kristanismo, Islamo
Areo	2 040 km²;
Loĝantaro	1 264 613 (2017)
Loĝdenso	603 loĝ./km²
Horzono	+4
Interreta domajno	mu
Landokodo	MU
Telefona kodo	230
Plej alta punkto	Piton de la Petite Rivière Noire
Plej malalta punkto	Hinda Oceano
Politiko
Politika sistemo	respubliko
Ŝtatestro	Dharam Gokhool (ekde la 6-a de decembro 2024)
Ĉefministro	Pravind Jugnauth (ekde la 23-a de januaro 2017)
Nacia tago	12-a de marto
Sendependiĝo disde Unuiĝinta Reĝlando	12-a de marto 1968
Ekonomio
Valuto	Maŭricia rupio (MUR) (MUR)
MEP	laŭ 2012
– suma	$ 11 466 Mio.
– pokapa	$ 8 850
Membro de
	Organizaĵo por la malpermeso de kemiaj armiloj (1997–); Internacia Civildefenda Organizaĵo (1996–); Multflanka Investo-Garantia Agentejo (1990–); Tutmonda Pridogana Organizo (1973–); Internacia Organizaĵo de la Franclingvio (1970–); Interpol (1969–); Internacia Telekomunika Unio (1969–); Universala Poŝta Unio (1969–); Monda Organizaĵo pri Meteologio (1969–); Internacia Centro por Aranĝo de Investaj Disputoj (1969–); Unesko (1968–); Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo (1968–); Internacia Evoluiga Asocio (1968–); Internacia Financa Korporacio (1968–); Unuiĝintaj Nacioj (1968–); Komunumo de Nacioj (1968–); Traktato pri Atoma Nedisvastigo ; Afrika Unio ; Monda Organizaĵo pri Sano ; Monda Organizaĵo pri Komerco ; Internacia Hidrografia Organizo ; Afrika Banko por Disvolviĝo ; Alianco de Malgrandaj Insuloj-Ŝtatoj ; Grupo pri Teraj Observoj ; Grupo de Afrikaj, Karibaj, kaj Pacifikaj Ŝtatoj ; Sud-Afrika Disvolviĝa Komunumo ; Indian Ocean Commission (en) ; Afrika Kontinenta Liberkomerca Areo vd
Akvejo	Hinda oceano
Koordinatoj	20° 12′ S, 57° 30′ O (mapo)-20.257.5
Plej alta punkto	Piton de la Petite Rivière Noire [+]
- alteco	828 m [+]
Plej malalta punkto	Hinda Oceano [+]
- malalteco	0 m [+]
Akvokolektejo	2 040 km² (204 000 ha) [+]
Areo	2 040 km² (204 000 ha) [+]
Loĝantaro	1 264 613 [+] (2017)
Horzono	UTC+04:00, Indian/Mauritius [+]
	Maŭricio (Maŭricio)
	Maŭricio (Maŭricio)
	Maŭricio
	Vikimedia Komunejo: Mauritius [+]
	En TTT: Oficiala retejo [+]
	v • d • r

Tiu ĉi artikolo temas pri la insula respubliko Maŭricio en la Hinda Oceano. Por la samnoma administra regiono de la provinco Kebekio en Kanado vidu la paĝon Maŭricio (Kebekio), por la urbo en Svislando la paĝon Sankta Maŭrico, kaj por la kristana sanktulo laŭ kiu origine nomiĝis la loĝlokoj la artikolon Maŭrico.

Maŭricio (angle Mauritius, france Maurice) estas lando de insuloj en la Hinda Oceano. La ĉefurbo estas Port-Luiso. La Respubliko Mauritius kunigas la insulojn Rodriges, ĉirkaŭ 560 km oriente kaj estas 104 km² aree, la insuloj Agalega situantaj ĉirkaŭ 1,000 km norde de Maŭricio kaj Cargados Carajos je 430 km nordoriente de Maŭricio, ambaŭ kun totala terareo de 71.2 km².^[1]^[2]

Tie vivis iam la formortinta grandega nefluganta dido, kiu ne povis flugi kaj pereis, kiam homoj komencis vivi tie.

La popolo konsistas ĉefe el homoj devenaj el Barato kaj Madagaskaro. Religioj estas pluraj, sed kunekzistas harmonie.

La 3-an de oktobro 2024, la brita kaj maŭricia registaroj anoncis, en komuna deklaro, la transdonon de suvereneco de la insularo al Maŭricio. La insulo Diego Garcia, kie troviĝas la milita bazo Camp Justice, estis la sola escepto al ĉi tiu nova traktato, kun administrado cedita al Britio fare de la maŭricia registaro por periodo de almenaŭ 99 jaroj. La 22-an de majo 2025, la brita ĉefministro Kier Starmer subskribis la formalan interkonsenton pri la transdono de suvereneco de la Ĉagosaj Insuloj al Maŭricio. Laŭ la kondiĉoj de la interkonsento, la strategia atolo Diego Garcia kaj ĝia 38-kilometra bufrozono estis tuj redonitaj al Britio. Ĉi tiu interkonsento permesas la daŭran funkciadon de la komuna anglo-usona bazo sur la insulo dum la sekvaj 99 jaroj, kun 40-jara plilongigo kaj posta rajto je antaŭaĉeto. Maŭricio ricevos jaran lupagon de 165 milionoj da britaj pundoj de Britio dum la unuaj tri jaroj, sekvata de 120 milionoj da britaj pundoj jare dum la sekvaj dek jaroj. Poste, ĉi tiu jara pago de 120 milionoj da britaj pundoj estos indeksita laŭ inflacio.

Geografio

Maŭricio estas parto de la ekoregiono Sejŝelaj kaj maskarenaj humidaj arbaroj. Ĝi estas insulara ŝtato en la Hinda Oceano 868 kilometrojn oriente de Madagaskaro kaj 172 kilometrojn oriente-nordoriente de Reunio.

Urboj de Maŭricio

Port-Luiso: 155 000 loĝ.
Vacoas-Phoenix: 107 600 loĝ.
Beau Bassin-Rose Hill: 96 000 loĝ.
Quatre Bornes: 81 700 loĝ.
Curepipe: 81 600 loĝ.
Quartier Militaire: 32 600 loĝ.
Mahébourg: 15 700 loĝ.
Bambous: 13 600 loĝ.
Moka: 8 800 loĝ.
Grand Baie

Ekstera politiko

Maŭricio apartenas al la AKP-ŝtatoj, internacia organizaĵo de momente 77 nacioj el la regionoj Afriko, Karibio kaj la Pacifika Oceano.

La lingvoj de Maŭricio

Gravaj lingvoj krom la angla kaj la franca estas:

Kreol Morisyen – maŭricia kreola lingvo, evoluinta el la franca
Bhojpuri – la boĝpura lingvo, lingvo kiu devenas el Barato
Tamila – la tamila lingvo, lingvo kiu devenas el Barato
Urdua – la urdua lingvo, lingvo kiu devenas el Barato kaj Pakistano.

La lingva situacio de la malgranda insulo estas tre kompleksa. La angla estas la oficiala lingvo de la parlamento, de la trafik-reguligo kaj de la lerneja administrado, sed nur 3 procentoj de la loĝantaro parolas ĝin. La franca lingvo estas la gepatra de la franc-maŭricianoj. Ĝin ankaŭ uzas la amasinformiloj. 80 procentoj de la gazetoj estas en la franca. La maŭricia kreola lingvo estas la nacia lingvo, parolata de la plimulto de la maŭricianoj. Preskaŭ la tuta loĝantaro scipovas kaj uzas la kreolan por komuniki. La plej multaj vortoj de tiu lingvo havas francan originon, pli ol 150 devenas de la angla, pli ol 50 de barataj lingvoj kaj kelkaj vortoj el la malagasa kaj el la ĉina.

Egale al multaj kreolaj lingvoj sur franca bazo, ankaŭ la maŭricia ofte kunigas artikolon kaj vorton; ekzemple: "liver" (vintro) devenas de "l'hiver" kaj la origino de "dilo" (akvo) estas "de l'eau". Prononco de kelkaj konsonantoj iom diverĝas de la franca lingvo; ekz: en "dimanche" (dimanĉo) la fina sono "ŝ" fariĝas "s" kaj en "jambon" (ŝinko) la komenca sono "ĵ" fariĝas "z".

Esperanto-muziko en Maŭricio

Mary-Jane Gaspard; stilo segao; kanto: Nur Amiko [1]
Negro Pou la Vi (Nigra por la vivo); stilo regeo; kanto: La Persisto [2]

Edukado

Transporto

La Internacia flughaveno Sir Seewoosagur Ramgoolam estas la ĉefa internacia flughaveno en Maŭricio. Ĝi situas je 48 km (30 mi) de la ĉefurbo Port-Luiso. La flughaveno havas rektajn flugojn al pluraj cellokoj en Afriko, Azio kaj Eŭropo.