Martin Kukučín
| Martin Kukučín | ||
|---|---|---|
| ||
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 17-an de majo 1860 en Jasenová | |
| Morto | 21-an de majo 1928 (68-jaraĝa) en Pakrac | |
| Tombo | Slovaka nacia tombejo vd | |
| Etno | slovakoj vd | |
| Lingvoj | slovaka vd | |
| Alma mater | Universitato de Karolo vd | |
| Profesio | ||
| Okupo | kuracisto-verkisto • dramaturgo • verkisto • kuracisto vd | |
| Aktiva dum | 1883– vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Martin Kukučín (propranome Matej Bencúr [bencur]) naskiĝis la 17-an de majo 1860 en Jasenová, Oravská , kaj mortis la 21-an de majo 1928. Li estis kuracisto, sed estas ĉefe konata en la slovaka literaturo kiel elstara prozverkisto, dramaturgo, publicisto kaj klasikulo de la rakontado, kaj kiel unu el la fondintoj de la moderna slovaka prozo. Kukučín naskiĝis en familio de ŝoltiso[1].
Biografio[redakti | redakti fonton]
Li estis la filo de Ján Bencúr Juriš kaj de Zuzana Pašková, kamparanaj ŝoltisoj. Li studis ĉe la evangelia gimnazio en Revuca, poste en Martin, Banská Bystrica, kaj diplomiĝis en Sopron. Pro la kontraŭslovaka etoso, tipa de tiu tempo, li rezignis sian deziron studi teologion en Bratislavo kaj decidis studi medicinon en Prago.
Post diplomiĝo en 1893, li trejnis en Bratislavo, Innsbruck kaj Vieno, tiam malsukcese provis trovi laboron en Slovakio. En 1894 li akiris laboron kiel kampara kuracisto en Dalmatio sur la kroata insulo Brač, kie li fariĝis aktiva membro de la kultura komunumo Hrvatski Sastanak kaj en 1904 unu el ĝiaj estroj. Inter 1896 kaj 1897 li malsukcese provis reveni al Slovakio.
En 1908, serĉante pli bonan vivon, li iris al Sudameriko, kie li ekloĝis kun sia familio en Punta Arenas (Ĉilio) kaj loĝis tie ĝis 1922. En 1922 li revenis al sia hejmlando kaj ĝis 1924 loĝis denove en Slovakio (tiutempe kiel parto de Ĉeĥoslovakio), poste translokiĝis al Kroatio. En 1925 li denove vizitis Ĉilion por mallonga tempo.
En 1926, pro malsano de sia edzino, li finfine ekloĝis en Kroatio en la ferieja urbo Lipik, kie li mortis en hospitalo en la apuda urbeto Pakrac en 1928. Li origine estis entombigita en Zagrebo, kaj en oktobro 1928 la cindroj de la verkisto estis translokigitaj kaj enterigitaj en la Tombejo de la Popolo en la urbo Martin.
Kreivo[redakti | redakti fonton]
Li efike pentras humurajn situaciojn kaj moralajn problemojn de vilaĝo, amajn kapricojn kaj tragediojn. Li traktas ankaŭ sociajn problemojn kaj personajn psikologiajn konfliktojn. Liaj verkoj, kiel Rysavá jalovica (La rufa junbovino), Neprebudený (La nevekiĝinto) kaj aliaj, apartenas al la klasikaj verkoj de la slovaka literaturo. En Dom v stráni (Domo sur la montdeklivo), sia magnum opus, li majstre bildigas la grandajn sociajn kaj homajn konfliktojn kaj la koliziojn de la malnova kaj nova konceptadoj pri la mondo kaj la vivo[2].
Slovaka heredaĵo[redakti | redakti fonton]
Multaj lokaj monumentoj, migrantaj ekspozicioj, stratnomoj kaj diversaj publikaĵoj en Slovakio memorigas pri liaj agadoj.
Malgranda asteroido – troviĝanta en la ĉefa asteroida zono kaj malkovrita de la slovaka astronomo Milan Antal la 5-an de oktobro 1986 – havas la nomon 23444 Kukučín[3].
Verkaro[redakti | redakti fonton]
- 1883 — Na hradskej ceste
- 1885 — Rysavá jalovica
- 1886 — Neprebudený
- 1890 — Keď báčik z Chocholova umrie
- 1891 — Na podkonickom bále
- 1892:
- * Koniec havas začiatok
- * Dve cesty
- 1893 — Dies Irae
- 1898 — 5a Dalmácii havas Čiernej Hore, notlibretoj de vojaĝo
- 1899 — Hody
- 1907 — Komasácia
- 1911 / 1912 — Dom v stráni, romanika disvolviĝante al Brač
- 1922 :
- * Črty z ciest. Prechádzky po Patagónii, Notlibretoj de vojaĝo
- * Mladé letá, memoro pri liaj jaroj de studoj
- * Bacuchovie dvor
- 1924 — Obeta
- 1926 — Miať volá, romanika pri la kroataj enmigrintoj de Ĉilio
- 1929:
- * Bohumil Valizlosť Zábor, historia romano
- * Lukáš Blahosej Krasoň, historia romano
- :1930 — Košútky. Klbká. Rozmarínový mládnik.
- Čas tratí — čas platí
- Máje, poviedka
- Pán majster Obšíval
- Na jarmok
- Na Ondreja,
- Hajtman, poviedka
- Obecné trampoty
- Z teplého hniezda
- 5aľkou lyžicou
- Panský hájnik
- O Michale
- Na svitaní
- Ako lia kopú poklady
- Pozor na čižmy
- Sviatočné dumy
- Tri roje cez deň
- Svadba
- Parník
- Štedrý deň
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ (angla) Steven Serafin, eld., Twentieth-century Eastern European writers, Vol. 1, Dictionary of literary biography 215, Detroit: Gale, 1999, (ISBN 9780787631093), p. 202.
- ↑ Julius Hauser, Majstro de la realisma rakontado, Monato, aprilo 2020.
- ↑ Julius Hauser, Majstro de la realisma rakontado, Monato, aprilo 2020.