Memorial

Memorial
Homrajtprotekta organizaĵo; historia societo vd
Dum	28-a de januaro 1989 - 28-a de decembro 2021
Fondintoj	Lev Ponomaryov • Andrej Saĥarov vd
Sidejo	Moskvo, str. Karetnij Riad
Lando(j)	Rusio
filioj	Memorial Human Rights Centre vd
Retejo	Oficiala retejo
Jura formo	neprofitcela organizaĵo
	v • d • r

"Memorial" kaj "Memorial Society" (ruse Мемориал, Обществo Мемориал) estas internacia ne-registara organizaĵo kies ĉefa komenca tasko estis esplori politikan subpremon en Sovetunio. Ĝi nuntempe faras edukan laboron kaj aktivas en la kampo de esploroj pri homaj rajtoj.

La plena oficiala nomo de la organizaĵo estas Internacia Volontula Publika Organizaĵo "Memorial: Historia, Kleriga, Homarajta kaj Bonfara Socio".

Celaro[redakti | redakti fonton]

La celoj, listitaj en ĝia statuto, estas jenaj:

Disvastigi maturan civitanan socion kaj demokration surbaze de regado de la leĝo kaj tiel eviti revenon de totalismo.
Asisti formiĝon de publika opinio surbase de la valoroj de demokratio kaj leĝo, neniigi totalismajn stereotipojn kaj establi homajn rajtojn en politiko kaj en publika vivo
Helpi disvastigi la veron pri la historia pasinteco kaj rememori la viktimojn de politikaj reprezalioj, fare de totalismaj reĝimoj.

La asocio estis oficiale fondita dum konferenco en 19-a de aprilo 1992, kies iniciatintoj interalie estis la Nobelpremiita verkisto Andrej Saĥarov kaj Jevgenij Jevtuŝenko, kvankam ĝi vere komencis funkcii jam en la 80-aj jaroj dum la komenco de Perestrojko kaj Glasnost.

Honoroj[redakti | redakti fonton]

2004: Premio Nansen de la Alta Komisiito de Unuiĝintaj Nacioj pri Rifuĝintoj.

En 2004 Memorial estis ankaŭ unu el kvar ricevintoj de la Premio de ĝusta vivo, kiun kelkaj nomas alternativa Nobelpremio, por laboro pri raportado de malobservo de homaj rajtoj fare de Rusio kaj aliaj eksaj sovetiaj ŝtatoj.^[1]. Laŭ vortoj de ĵurio de la premio "...por montri, en tre malfacilaj kondiĉoj, ke la historio estu firmigata kaj komprenata kaj homaj rajtoj estimataj ĉie, se konstantaj solvoj por heredaĵo de la pasinto devas esti atingitaj".

2008: Premio Hermann-Kesten de la germana PEN-Klubo.

En 2009, la organizaĵo estis premiita per la Saĥarov-Premio por libereco de pensado fare de la Eŭropa Parlamento.

Ankaŭ en 2009, la premio Victor-Gollancz de la Societo de minacataj popoloj.

Memorial estis nomumita tri fojojn por la Nobel-premio pri paco, kiun ĝi ricevis en 2022.

Aktivecoj[redakti | redakti fonton]

Memorial esploras la historion de politikaj reprezalioj kaj publikigas la malkovrojn per libroj, artikoloj, ekspozicioj, muzeoj kaj retpaĝaroj. La NRO "Memorial" faras edukajn programojn, monitoradon kaj dokumentadon de kazoj de malobservoj de homaj rajtoj, organizas juran kaj financan helpon por viktimoj de gulagoj, donas konsilojn al rifuĝintoj kaj politikaj kaptitoj^[2].

Pro instigo de la asocio en 30-a de oktobro 1990 la Memorialo por Viktimoj de Gulag (simpla ŝtono de Solovecaj insuloj, kie estis la unua kaj plej fama politika koncentrejo en Sovetunio) estis starigita en Lubjanka Placo apud la ĉefsidejo de la KGB en Moskvo, tre proksime al la Fera Feliks (monumento de la fondinto de KGB Feliks Dzerĵinskij, kiu poste estas forigita en aŭgusto 1991).

En 1991 la Supera Soveto de RSFSR oficiale agnoskis la tagon de 30-a de oktobro kiel Tago de rememoro pri viktimoj de politika reprezalio. Krome, Memorial klopodis pasigi la Leĝon por rehabilito de viktimoj de politika reprezalio. Ĝi pasis en 1991.

En 1994 la asocio subskribis interkonsenton pri kunlaboro kun pola KARTA-Centro.

En 2017 prilaboris specialan songvidilon Reprezalioj kontraŭ poloj en Moskvo (1917-1939).

En 2019 (29.10.) en Moskvo apud Lubjanka dum 12 horoj Memorial legis nomojn de pafekzekutitoj el inter 1 200 000 homoj — viktimoj de stalinismo dum la dua mondmilito (nur NKVD-trioj murdis duonmilionon da homoj)

Memorial ankaŭ helpas al individuoj trovi informojn pri politike persekutitaj familianoj kaj parencoj. En 2005 Memorial havis datumazon de ĉirkaŭ 1 300 000 nomoj de tiaj personoj^[3].

Memorial havas sidejon en Ĉeĉenio kiu observas aktivecon de rusiaj okupantaj trupoj. Ĝi estas ofte atakita fare de la ŝtatistoj.

Nobel-premiitoj Miĥail Gorbaĉov kaj Dmitrij Muratov alvokis la Oficejon de la Ĝenerala Prokuroro de la Rusa Federacio repreni la aserton ke oni intencas likvidi Memorial^[4]. Dunja Mijatovic. Komisaro pri Homaj Rajtoj de la Konsilio de Eŭropo, publikigis deklaron, en kiu ŝi postulis, ke la rusaj aŭtoritatoj ĉesu persekuti la organizaĵon^[5]^[6].

La 28-an de decembro 2021, la organizo estis fermita per decido de la Supera Kortumo de la Rusa Federacio, asertante ke la organizo laboris por distordi historion kaj "krei malveran bildon de Sovetunio kiel ŝtato de teruro." ^[7]

Lasta adreso[redakti | redakti fonton]

La projekto "Lasta Adreso de la Civitana Agado" uzas la Memorial-arkivojn por krei memortabulojn por viktimoj de Stalinismo. De pli ol 30 jaroj, "Memorial" enketas pri la sovetaj elpurigoj kaj listigas la nuntempajn represiojn, interalie tiujn de la reĝimo de Vladimir Putin^[8]. La projekto baziĝas sur la ideo de stumbligaj ŝtonetoj^[9] en la post-nazia Germanio.

Strukturoj[redakti | redakti fonton]

La asocio estas organizita sur malcentra bazo. Aldone al Memorial Internacia, ekzistas laŭleĝe sendependaj regionaj memororganizaĵoj en multaj urbegoj de Rusio. Ekzistas ankaŭ sendependa jura centro "Memorial" (Правозащитный центр) kaj esplor- kaj informcentro "Memorial". Ekzistas ankaŭ grupoj en Ukrainio, Kazaĥio, Latvio, Pollando, Germanio, Italio, Francio kaj ekde 2016 en Ĉeĥio^[10].