Narkoterorismo
Narkoterrorismo (hispane Narcoterrorismo)[1] estas termino elpensita de Fernando Blaonda, eksa prezidanto de Peruo, en 1983, kiam li priskribis terorismajn atakojn en naturo kontraŭ la perua polico por la milito kontraŭ neleĝaj drogoj. En la originala kunteksto, narkoterorismo estas provo de drogokontrabandistoj influi registaran aŭ socian politikon per perforto kaj timigado, prokrasti policigon kaj damaĝi la justican sistemon sisteme uzante minacojn aŭ perforton. Ekzemple, la brutala perforto de Pablo Escobar en siaj traktadoj kun la registaroj de Kolombio kaj Peruo probable estas unu el la plej konataj ekzemploj dokumentitaj kadre de narkoterorismo.
La esprimo fariĝis kontestata temo, plejparte pro sia uzo en debatoj kontraŭbatalantaj la perfortan militon de la usona registaro kontraŭ drogkontrabandado.
La termino estas pli kaj pli uzata por terorismaj organizaĵoj, kiam oni scias, ke ili okupiĝas pri drogkontrabandaj agadoj por financi siajn agadojn kaj akiri rekrutojn kaj kompetentecon. Kelkaj el tiuj organizaĵoj estas la talibanoj en Afganio, kaj diversaj organizoj en Latinameriko.
En 2000, Usono komencis financi (sub la registaro de George W. Bush) la kolombian programon - kun la intenco ekstermi drogokultivaĵojn kaj ekagi kontraŭ drogestroj akuzitaj pri engaĝiĝo en narkoterorismo, inkluzive de marksistaj FARK-gvidantoj kaj AUC-fortoj, grupoj, kaj liaj opoziciantoj en la areo. La usona registaro plejparte financas la ekstermadon de drogaj per militaj operacioj kaj subtenas kolombiajn militajn operaciojn.
Kvankam oni asertas, ke Al-Kaida ofte financas siajn agadojn per narkotrafiko, raporto de la komisiono pri atencoj de la 11a de septembro rimarkas, ke "dum narkotrafiko estis enspezfonto por la talibanoj, por Al-Kaida ĝi ne servis la saman celon, kaj estas neniu "Fidinda indico, ke Bin Laden estis implikita aŭ fortunis per narkotrafiko" [2]. La organizo ricevas plej multajn profitojn kaj monon per donacoj, ĉefe de saudaj kapitalaj magnatoj" kaj tial ili ne bezonas monon el drogokomercado.
Landoj aŭ regionoj en kiuj ekzistas narkot-terorisma agado, en la plilongigita difino de la termino estas jenaj:
- En Afganio, la talibana terorisma organizo financas siajn agadojn per la komerco de opio kaj heroino dum la afgana milito (2001-2021)
- En Pakistano, kaj precipe en la regiono Vaziristano kaj najbaraj regionoj, ekzistas narkot-terorisma agado
- Estas suspekto, ke en Jemeno ĉar ĉirkaŭ 90% de viroj prenas ĉaton, tio eble estas agado, kiu helpas financi Al-Kaida en Jemeno.
- Droga Milito en Meksiko: la multnombraj drogaj karteloj, koncentritaj ĉefe en la provinco Sinaloa kaj Meksikurbo, faris dekojn da miloj da murdoj, kaj faras armitan lukton kontraŭ policoj, daŭrante pli ol jardekon.
Krome, en Ĉinio en la 19-a jarcento okazis du gravaj drogomilitoj: la unua kaj dua opiaj militoj, kies detruaj konsekvencoj kaŭzis la disfalon de imperia regado en Ĉinio.
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- La Droga Milito en Meksiko: De Ajna Alia Nomo ĝi estas Terorismo, de Barnard R. Thompson (MexiData.Info)
- La Narco-terorisma Kaptilo, de Zingibro Thompson (ProPublica)
Piednotoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ "Narkoterorismo" kiel neologisma adapto de internacia termino, "narkotterorismo" por uzado de esperantlingvaj radikoj, kvankam iom pli malfacile prononcebla.
- ↑ The 9/11 Commission Report: Final Report of the National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States (9/11 Report), עמ' 189