Novkantismo

El Vikipedio, la libera enciklopedio

En Okcidenta filozofio, Novkantismo (en germana: Neukantianismus) estis revivigo de la filozofio de la 18-a jarcento de Immanuel Kant. Pli specife, ĝi estis influita de la kritiko al la Kant-a filozofio fare de Arthur Schopenhauer per sia verko Die Welt als Wille und Vorstellung (1818-1819), same kiel de aliaj post-Kant-aj filozofoj kiel Jakob Friedrich Fries kaj Johann Friedrich Herbart.

La movado por "reveno al Kant" startis en la 1860-aj jaroj, kiel reago al la germana materiisma polemiko en la 1850-aj jaroj.[1]

Elstaraj nov-Kant-ismaj filozofoj[redakti | redakti fonton]

  • Eduard Zeller (1814–1908)
  • Charles Bernard Renouvier (1815–1903)
  • Hermann Lotze[2] (1817–1881)
  • Hermann von Helmholtz (1821–1894)
  • Kuno Fischer (1824–1907)
  • Friedrich Albert Lange (1828–1875)
  • Wilhelm Dilthey (1833–1911)
  • African Spir (1837–1890)
  • Otto Liebmann (1840–1912)
  • Hermann Cohen (1842–1918)
  • Alois Riehl (1844–1924)
  • Wilhelm Windelband (1848–1915)
  • Johannes Volkelt (1848–1930)
  • Benno Erdmann (1851–1921)
  • Hans Vaihinger (1852–1933)
  • Paul Natorp (1854–1924)
  • Émile Meyerson (1859–1933)
  • Karl Vorländer (1860–1928)
  • Heinrich Rickert (1863–1936)
  • Ernst Troeltsch (1865–1923)
  • Jonas Cohn (1869–1947)
  • Robert Reininger (1869–1955)
  • Ernst Cassirer (1874–1945)
  • Emil Lask (1875–1915)
  • Richard Honigswald (1875–1947)
  • Bruno Bauch (1877–1942)
  • Leonard Nelson (1882–1927)
  • Nicolai Hartmann (1882–1950)
  • Hans Kelsen (1881–1973)
  • Lucian Blaga (1885–1961)
  • John Hick (1922–2012)
  • Christine Korsgaard (1952–)
Rilataj pensuloj

Notoj[redakti | redakti fonton]

  1. Frederick Copleston, A History of Philosophy, volumo VII (1963), p. 436, asertas, ke "at the turn of the [20th] century Neo-Kantianism was the dominant academic philosophy or Schulphilosophie in the German universities". Li atribuas (p. 361) la "back to Kant" (Zurück zu Kant) slogano al Otto Liebmann, Kant und die Epigonen, 1865.
  2. Hermann Lotze: Thought: logic and language, Stanford Encyclopedia of Philosophy
  3. "Poincaré's Philosophy of Mathematics", ĉe Internet Encyclopedia of Philosophy.
  4. Holmes, Oliver, "José Ortega y Gasset", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Somero 2011), Edward N. Zalta (eld.).
  5. Georg Lukács: Neo-Kantian Aesthetics, Stanford Encyclopedia of Philosophy
  6. Hermann Weyl, Stanford Encyclopedia of Philosophy.

Bibliografio[redakti | redakti fonton]

  • Frederick C. Beiser (2014), The Genesis of Neo-Kantianism, 1796-1880 (Oxford: Oxford University Press)
  • Hermann Cohen (1919), Religion of Reason Out of the Sources of Modern Judaism (1978, trad. New York)
  • Harry van der Linden (1988), Kantian Ethics and Socialism (Hackett Publishing Company: Indianapolis and Cambridge)
  • Sebastian Luft (eld.), The Neo-Kantian Reader, Routledge, 2015.