Saltu al enhavo

Ortodoksa Judismo

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Ortodoksa judismo)
Ortodoksa Judismo
juda religia movado Redakti la valoron en Wikidata
rabena Judismo
vdr
Ortodoksaj judoj antaŭ diservo en la sinagogo.
Parto de serio

stelo de Davido  
Judismo

Portalo | Kategorio
Judoj · Judismo · Kiu estas judo
Ortodoksaj · Konservema judismo
Progresiva (Reforma - Liberala) · Ultraortodoksaj
Samarianoj · Falaŝoj · Karaimoj
Etnaj grupoj kaj lingvoj
Aŝkenazoj · Sefardoj · Mizraĥoj
Hebrea · Jida · Judhispana · Geeza
Religio
Dio · Principoj de kredo en judismo · Diaj nomoj
613 micvot · Halaĥa · Leĝaro de Noe
Mesio · Eskatologio
Juda pensado, filozofio kaj etiko
Juda religia filozofio
Cedaka · Musar · Elekteco
Ĥasidismo · Kabalo · Haskala
Religiaj tekstoj
Torao · Tanaĥo · Miŝno · Talmudo · Midraŝo
Tosefta · Miŝne Tora · Ŝulĥan Aruĥ
Siduro · Maĥzoro · Pijuto · Zoharo
La vivciklo, tradicioj kaj kutimoj
Brit mila · Brit ŝalom · Pidjon ha-ben · Simĥat Bat · Bar-micvo
Ŝiduĥ · Nupto · Divorco (Get) · Sepulto
Kaŝrut · Juda kalendaro · Judaj festotagoj
Talito · Tfilino · Cicito · Kipao
Mezuzo · Menorao · Ŝofaro · Sefer Tora
Signifaj figuroj de judismo
Abraham · Isaak · Jakobo · Moseo
Salomono · Davido · Elija · Aaron
Majmonido · Naĥmanides · Raŝi
Baal Ŝem Tov · Gaon de Vilno · Maharal
Religiaj konstruaĵoj kaj institutoj
Templo · Sinagogo · Jeŝivo · Bejt midraŝ
Rabeno · Ĥazan · Dajan · Gaon
Kohen (pastro) · Maŝgiaĥ · Gabaj · Ŝoĥet
Mohel · Bejt din · Roŝ jeŝiva
Juda liturgio
Ŝema · Amida · Kadiŝ
Minhag · Minjan · Nosaĥ
Ŝaĥarit · Minĥa · Ma’ariv · Ne’ila
Historio de judoj
Antikva historio de Izraelo
Historio de judoj en mezepoko
Historio de judoj en novepoko
Proksimaj temoj
Antisemitismo · Holokaŭsto · Israelo
Filosemitismo · Cionismo
Abrahama religio

La Ortodoksa Judismo estas unu el la grandaj branĉoj de la juda religio en la nuntempo, kune kun la konservema judismo kaj la reformisma judismo. Ĝi distingiĝas de la aliaj pro ĝia rigora aliĝo al la Halaĥo. Ĝi ne havas centran doktrinan aŭtoritatecon kio permesas al ĝi kelkajn variantojn de ĝia praktikado.

Laŭ ĝia sinteno al la nuntempa kulturo, la ortodoksa judismo neformale dividiĝas en moderna ortodoksa judismo, kiu intencas adapti ĝis certa punkto la religian observadon kaj doktrinojn al la nuna epoko, kvankam nefleksebla rilate al la halaĥo, la religia cionismo kiu ligas la ortodoksan judismon kun cionismo kaj la ĥareda judismo, kiuj malakceptas ĉion kion siaj gvidantoj konsideras kontraŭ la Torao. La ĥaredoj estas ekstrem-ortodoksaj judoj.

La doktrinaj diferencoj ne fiksiĝis ĝis la 18-a jarcento, en kiu sub la influo de la Klerismo kelkaj sektoroj de la juda komunumo malakceptis la apartigon altrudita de la konvenciaj religiaj praktikoj kaj preferis integriĝi —malgraŭ la reganta kontraŭjudismo— en la naciaj komunumoj, dubante kelkfoje pri iliaj tradicioj kaj religia kredo. La malakcepto de tiu ĉi movado difinis la ortodoksismon.

La Ortodoksa Judismo baziĝas sur la kredo en 13 principoj de Maimonido:

  • La ekzisto de Dio
  • La singulareco kaj unueco de Dio
  • La spirita kaj abstrakta naturo de Dio
  • La eterneco de Dio
  • Nur preĝendas al Dio
  • La revelacio pere de Liaj profetoj
  • Moseo estas la pleja kaj ĉefa profeto
  • Dio liveris la Leĝon en la Monto Sinai
  • La Leĝo ne ŝanĝeblas
  • Dio konas la estontajn homajn agojn
  • Dio premias la bonecon kaj punas la malbonecon
  • Dio sendos Mesion
  • Dio revivigos la mortintojn

Praktikado

[redakti | redakti fonton]

La ortodoksa judismo ĉefe sekvas la Halaĥon aŭ juda leĝo bazata en la Talmudo kaj kodigita en la Shulján Aruj. Ili ambaŭ baziĝas en la Leĝoj de la Pentateŭko.

La ortodoksa judismo, estas la juda branĉo kiu plej sekvas la leĝojn de la perbuŝa tradicio, ĉar ili estis liveritaj de Dio, kaj el ĝi venas ĉiuj aliaj judaj leĝoj.

La virino en la ortodoksismo ludas gravan rolon, ĉar laŭ tiu skolo, la viro bezonas la virinon (kaj ne inverse), la virino konstante komunikiĝas kun Dio dume la viro devas preĝi kun 10 personoj por atingi la saman nivelon.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]