Pianokonĉerto n-ro 1 (Chopin)
La Pianokonĉerto n-ro 1, en B-minoro, Op. 11 estis verkita de Frederic Chopin en 1830, kiam li estis dudekjara. Ĝi estis prezentita unue la 11-an de oktobro de tiu jaro en Varsovio kun la komponisto kiel solisto dum adiaŭa koncerto, antaŭ ol forlasi Pollandon, sian patrujon. Ĝi estis la unua konĉerto publikigita de Chopin, do ĝi ricevis la numeron "1", kvankam fakte ĝi estis verkita tuj post la premiero de antaŭe verkita konĉerto, poste publikigita kiel Pianokonĉerto n-ro 2.
Verkado[redakti | redakti fonton]
La konĉerto estas dediĉita al Friedrich Kalkbrenner. Dum la verkado, Chopin skribis al Tytus Woyciechowski, kaj diris: "Ĉi tie vi sendube rimarkis mian emon fari malbonon kontraŭ mia volo. Kiam io ŝteliras pretervole tra la okuloj, mi ŝatas nutri ĝi, kvankam tio povas esti tute malĝusta."[1] Ĉi tiu apero probable estis la soprana kantistino Konstancja Gładkowska, kiu estis la "idealo" malantaŭ la dua movimento de konĉerto n-ro 2.
Opinioj pri la konĉerto estas dividitaj. Iuj kritikistoj argumentas, ke la orkestra subteno kiel skribita estas seka kaj seninteresa, precipe la kritiko de kritikisto James Honker, kiu skribis en la libro Chopin: The Man and His Music, ke "ĝi ne estas Chopin en lia plej bona momento." Aliflanke, multaj aliaj sentas, ke la orkestra akompano estis verkita por kunfandiĝi kun la piano-sono, kaj ke ĝia simpleco estis farita kiel intenca kontrasto al la kompleksa harmonio. Robert Schumann recenzis la du koncertojn de Chopin en 1836 por la Neue Zeitschrift für Musik, kaj skribis: "Chopin metas la spiriton de Beethoven en la halon." [2]
Pianisto Martha Argerich diris pri la konĉerto: "La virtuozeco devas esti kiel litoto." [3]
La premiero okazis la 12-an de oktobro 1830 antaŭ plena salono, kaj estis kronita sukceso. Laŭ la ĵurnalo Kurier Warszewski ĉestis "spektantaro de proksimume 700". La koncerto estis dirigentita de Carlo Evasio Soliva, kaj la pianan rolon plenumis Chopin mem. Fine de la prezentado okazis "tondra aplaŭdo." Sep semajnojn poste, sekvante la polan ribelon kontraŭ la rusa reĝimo, Chopin ludis sian unuan koncerton en Parizo en la Salle Pleyel kaj la konĉerto estis bone ricevita. François-Joseph Fétis skribis en La Revue musicale la sekvan tagon, ke "estas spirito en ĉi tiuj melodioj, estas fantazio en ĉi tiuj pasejoj, kaj ĉie estas originaleco." [4]
Strukturo[redakti | redakti fonton]
La verko enhavas tri ĉapitrojn, en la strukturo tipa de solokonĉerto tiutempe:
- Allegro Maestoso
- Romanze - Larghetto (Plej granda)
- Rondo - Vivace (Plej granda)
La unua movimento enhavas tri temojn, kiujn prezentas la orkestro. La piano tiam eniras, ludante la unuan temon (takto 139) kaj tuj sekvante la melodion de la dua temo (takto 155), akompanata de la centra motivo de la unua temo kiel kontrapunkto. La tria temo, en B bemola maĵoro, prezentita ĉe la malfermo fare de la orkestro, estas ludata per la piano (kadro 222). Disvolviĝo komenciĝas en skatolo 385, kun la piano malfermiĝanta kun la dua temo, kaj la orkestro disvolvas la unuan temon. La reekprenado komenciĝas en skatolo 486 kun la orkestro ludanta la komencan temon. Fine de la ĉapitro ne ekzistas kadenco de la piano. La ekspozicio en ĉi tiu ĉapitro estas eksterordinara; la ekspozicio, kiu komenciĝas per E minoro, pasas al majoro (iI), anstataŭ la plej grava G majoro kiel atendite (i-III). Ĉi tiu tona ligo (i-III) inter la dua kaj tria temoj okazas en reekprenado, en kiu la iI-ligo efektive estis atendata kiel malfermo, kreante malsaman senton.
En la dua ĉapitro, kvankam ne eksplicite skribita en la sonata formo, la dua temo de la ekspozicio povas esti atribuita al la klasika modelo de modulado al dominanto (IV), kaj kiam ĝi revenas, ĝi pasas al medianto (III). Chopin skribis en la sama letero al Tito: "Ĝi ne celas krei fortan efikon; fakte ĝi estas am-afero, sereneco kaj melankolio, kio kreas la impreson de iu, kiu milde rigardas punkton vokantan por memori mil feliĉajn memorojn. Ĝi estas estas ia lunluma halucino dum bela printempa vespero. " [5]
La tria ĉapitro estas verkita hezite kaj malfacile post multaj prokrastoj, kaj prezentas karakterizaĵojn de la danco de Krakowiak. [6] Post kiam li verkis la rondolon en aŭgusto 1830, Chopin ludis ĝin private, unue kun arĉa kvarteto kaj poste kun malgranda orkestra ensemblo, fiere dirante "Rondo - impona. Allegro - Forta. "