Placentuloj
Aspekto
(Alidirektita el Placentalia)
Placentuloj | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Troveblo de fosilioj: Meza kretaceo - ĉi-epoke | ||||||||||
Biologia klasado | ||||||||||
| ||||||||||
Ordoj[1]
| ||||||||||
| ||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||
Placentuloj (Placentalia aŭ Eutheria) estas ege diversa grupo de animaloj, kiujn nuntempe oni konsideras la plej sukcesaj mamuloj el la planedo (escepte eble en Aŭstralio).
La plej ĝenerala eco de placentuloj estas la ekzisto de placento en la gravedaj inoj, taŭga por longe subteni la idojn antaŭ la nasko. Marsupiuloj, kvankam tradicie priskribitaj senplacentaj, havas ian placenton, sed malsaman kaj sufiĉan nur por pli mallonga subteno.[2]
Taksonomio
[redakti | redakti fonton]- subklaso
- PLACENTULOJ - Placentalia (Eutheria)[3]
Ordoj kun ankoraŭ vivantaj membroj:
- Infraklaso Edentata:
- Superordo Ksenartroj Xenarthra:
- Infraklaso Epitheria:
- Superordo Afrotheria:
- Afrosoricida
- Makrosceliduloj Macroscelidea
- Tubetodentuloj Tubulidentata
- Prokaviuloj Hyracoidea
- Rostruloj Proboscidea
- Sirenoj Sirenia
- Superordo Laurasiatheria:
- Ĥiropteroj Chiroptera
- Insektovoruloj Insectivora
- Cetacoj Cetacea
- Parhufuloj Artiodactyla
- Neparhufuloj Perissodactyla
- Manisuloj Pholidota
- Karnomanĝuloj Carnivora
- Superordo Euarchontoglires:
- Ronĝuloj Rodentia
- Leporuloj Lagomorpha
- Dermopteroj Dermoptera
- Tupajuloj Scandentia
- Primatoj Primates
- Superordo Afrotheria:
Formortintaj ordoj:
- Hiendentuloj †
- Teniodonoj †
- Kondilartroj †
- Tiloduloj †
- Litopternoj †
- Notounguloj †
- Astrapoterioj †
- Pantodontoj †
- Dinoceratoj †
- Piroterioj †
- Desmostilioj †
- Embritopodoj †
Jen la ĉefaj grupoj kun ekzemplaj membroj:
- Edentuloj (malmult-dentuloj- formik-manĝuloj, bradipoj, dazipoj/armadeloj);
- Foliduloj (skvamo-mamuloj - pangolinoj, manisoj);
- Lagomorfuloj (kunikloj, leporoj);
- Ronĝuloj musoj, ratoj, hamstroj, sciuroj, histrikoj aŭ pik-porkoj, Gvineo-porkido, patagonia leporo, tukuoj, pakaranoj, pakaoj, agutioj, ĉinĉiloj, hutioj, zizeloj, marmotoj, kastoroj);
- Makroscelideoj (elefant-sorikoj);
- Primatoj (prosimioj- lemuroj, lorisoj, galagoj, ktp kaj antropoidoj- simioj, goriloj, ĉimpanzoj, homoj);
- Skandencoj (preskaŭ-simioj - tupajoj;
- Kiropteroj (vespertoj, flugantaj-hundoj, vampiroj);
- Dermopteroj (galeopiteko);
- Insektmanĝuloj (talpoj, erinacoj, tenrakoj, sorikoj, almikoj);
- Karnomanĝuloj (feliformoj - felisedoj, civetoj, genotoj, linsangoj, mungoj, mangustoj, surikatoj, hienoj; kaj kaniformoj - kanisedoj, ursoj, pandoj, musteloj, vizonoj, putoroj, foinoj, meloj, skunkoj, lustroj, fokoj, mar-leonoj, rosmaroj, mar-elefantoj);
- Parhufuloj porkoj, hipopotamoj, kalo-pieduloj, kameloj, ljamoj, kanĉiloj, cervoj, munĝakoj, akvo-kapreoloj, alkoj, rangiferoj, ĝirafoj, antilopoj, bovoj, bubaloj, bizonoj, dukeroj, antilopetoj, bov-antilopoj, gazeloj, sajgoj, kaproj, ŝafoj, ovibovoj);
- Cetacoj (rorkvaloj, veraj balenoj, dentcetacoj - delfenoj, kaĉalotoj, orkoj, marporkoj);
- Tubulidentatoj (tubeto-dentuloj - terporkoj);
- Neparhufuloj (aŭ: Perisodaktiloj) - tapiroj, rinoceroj, ekvedoj - ĉevalo, zebro, azeno);
- Hiraksoidoj (klif-meloj);
- Sirenoj (mar-bovoj- dugongoj, manatoj);
- Proboscedoj (elefantoj)
Notoj kaj referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Eutheria phylogeny. Mikko's Phylogeny Archive. Arkivita el la originalo je 2008-01-28. Alirita 2006-03-08 .
- ↑ Archibald, J David (2001). “Eutheria (Placental Mammals)”, Encyclopedia of Life Sciences (en). Alirita 2017-04-29..
- ↑ Infraklaso aŭ klado laŭ aliaj sciencistoj.