Rodano

Rodano
almara rivero
Bazaj informoj
Fluo
Geografio
	v • d • r

Reviziita versio de ĉi tiu paĝo, aprobita je 1 apr. 2013, estis bazita sur ĉi tiu versio.

Vidu ankaŭ la artikolon Rodano (Italio) pri komunumo en Italio.

Rodano (en la franca lingvo Rhône, en la germana lingvo Rhone) estas rivero longa je 812 kilometroj (el kiuj 290 km en Svislando), kiu fontas ĉe la Rodan-Glaĉero en Svislando, trafluas Valezon, trairas lagon Lemano, trafluas sudorientan Francion. En Arles ĝi disforkiĝas en du brakojn. La ĉefbrako alfluas kiel Granda Rodano (Grand Rhône) en Marseille al Mediteraneo, kaj la alia brako kiel Eta Rodano (Petit Rhône) almariĝas ĉe Saintes-Maries-de-la-Mer.

El ĉiuj riveroj, kiuj alfluas al Mediteraneo, Rodano havas la duan plej grandan debiton post Nilo.

La mita rivero Eridano estas identigita ĉu kiel Rodano, ĉu kiel Pado.

Etimologio

Laŭ kelta etimologio, la nomo venus de "Rhôdan" (rapide turniĝi), sed Plinio la pli maljuna en sia "Naturalis Historia", opiniis ke la nomo venas de urbo Rhoda aŭ Rhodanusia, kolonio de rodisanoj, apud la nuna Aigues-Mortes.

En Kantono Valezo, ĝia germana nomo estas Rotten.

Geografio

La Rodana fonto estas en Kantono Valezo, (Svislando), el la Rodan-Glaĉero en la montarmasivo Sankt-Gotardo ^[1], ĝi trafluas Valezon. Apud la svisa urbo Martigny, Rodano turniĝas norden en la tiel nomata Rodana Kubuto kaj enfluas en la lagon Lemano inter la svisaj urboj Port-Valais kaj Noville, formante malgrandan riverdelton. Ĝi elfluas el Lemano apud Ĝenevo, kie ĝi ricevas riveron Arve.

Ĝi eniras Francujon, sekvante la landlimon inter la urbetoj Gaillardin kaj Pougny. Ĝia fluejo sinuas ĝis Liono, tie ĝi ricevas ĝian pli longan alfuanton: rivero Saône. De tie, ĝi fluas suden inter Alpoj kaj la Centra Masivo en la Rodana Sulko. En Arles ĝi disforkiĝas en du brakojn. La ĉefbrako alfluas kiel Granda Rodano (Grand Rhône) en Marseille al la Mediteraneo, kaj la alia brako kiel Eta Rodano (Petit Rhône) almariĝas ĉe Saintes-Maries-de-la-Mer. Inter tiuj brakoj estas la riverdelto Kamargo.

Gravaj alfluantoj

Svisaj alfluantoj

Afluantoj en la Lago Lemano (svisa bordo)
- Veveyse
- Venoge
- Morges
- Aubonne
- Promenthouse
- Versoix

Francaj alfluantoj

Afluantoj en la Lago Lemano (franca bordo)
- Morge
- Dranse

Valserine
Dorches
Les Usses
Fier
Canal de Savières La ununura reversebla akvofluo de Eŭropo
Séran
Furans
Guiers
Perna
Bourbe
Ain
Saono (riversistemo Saono-Doubs)
Yzeron
Gier
Gère
Varèze
Cance
Ay
Galaure
Doŭ
Izero
Mialan
Véore
Eyrieŭ
Drôme
Ouvèze en Vaucluse
Payre
Lavezon
Roubion
Escoutay
Lez
Ardèche
Cèze
Eygues
Ouvèze en Ardèche
Durance
Gard

La rivero Saono ĉe la alfluo al Rodano en Liono jam pasis plian longecon la Rodano mem kaj se oni aldonas la ĉefan alfluanton de Saono, la riveron Doubs, tiam la riversistemo Doubs-Saono-Rodano havas totalan longecon de 1025 km.

Urboj laŭlonge de Rodano

greke Obergoms greke Brig-Glis greke Sierre greke Siono, ĉefurbo de Kantono Valezo greke Vetroz greke Martigny greke Saint-Maurice greke Massongex greke Monthey greke Ĝenevo, ĉefurbo de Kantono Ĝenevo Vidu ankaŭ la urbojn de Lago Lemano greke Bellegarde-sur-Valserine greke Saint-Solin-en-Bugey greke Liono greke Givors greke Vienne greke Saint-Ranbert-d'Albon greke Tain-L'Hermitage greke Valence greke Montélimar greke Pierrelatte greke Pont-Saint-Esprit greke Roquemaure greke Châteauneuf-du-Pape greke Avignon greke Tarascon greke Arles greke Marseille

Rodano kiel trafikvojo

Granda parto de la rivero estas utiligebla kiel akvovojo sub la nomo Voies Navigables le Rhône kaj estas prizorgata de la ŝtata kompanio Compagnie Nationale du Rhône. Oni ŝuldas al ĝi la konstruo de akvobaraĵoj kiuj regulas la altakvojn, kaj donas hidroelektran energion (15 miliardoj da kWh en 2007).

Estas du sendependaj partoj

La supera parto Haute Rhône
La parto de Lyon ĝis la Mediteranea maro

La rivero ne taŭgas por senspertuloj. La akvofluo estas forta kaj de tempo al tempo aldoniĝas la forta verto (france Mistral)

En Lyon alfluas rivero Saône, laŭ kiu eblas vojaĝi pli norden. En Chalon-sur-Saône renkontiĝas akvovojoj al la river' Rejno kaj al la meza kaj norda partoj de Francio.