Saltigo de ŝtonetoj
Saltigado de ŝtonetoj aŭ Ŝtona resaltado estas antikva ludo, kies celo estas ĵeti ŝtoneton sur la akvosurfacon tiel, ke la akvo alportas la ŝtoneton reen supren en la aero kaj pli antaŭen. Sukceso en la ludo estas mezurita per la nombro da resaltoj aŭ alternative per la maksimuma distanco, kiun la ŝtoneto atingas. En 1989, sporta asocio nomita NASSA estis establita en Usono, kiu okazigas mondĉampionojn en ŝtonsaltado. La monda rekordo en ŝtonsaltado estas 88 saltoj, kaj ĝi okazis la 6-an de septembro 2013.
La ideo de resaltaj ŝtonetoj estis praktikita en la Dua Mondmilito, kiam la britoj uzis resaltajn bombojn por bombadi germanajn digojn, en Operacio Riproĉo, la 16-an kaj 17-an de majo 1943.
Komprenante la fizikon (aŭ klarigo de la scienco)[redakti | redakti fonton]
Esploro farita pri la temo [fonto bezonata] montris, ke kiam ŝtoneto estas ĵetita kun sufiĉa forto en la akvon, laŭ angulo pli malgranda ol 45 gradoj, la akvo resendos la ŝtoneton kvazaŭ ĝi trafis flekseblan surfacon, pro la surfaca tensio de la akvo. La optimuma angulo por resalto estas 20 gradoj. Pli malgranda angulo ne donos al la ŝtoneto sufiĉe da alto post la resalto, do la kvanto de resaltoj estos malgranda. Pli granda angulo rezultos en neefika resalto. La angulo de la ĵeto estas la ĉefa faktoro en ĝia graveco, sed krom ĝi ankaŭ gravas la formo de la ŝtoneto, kiu prefere estu plata. Ankaŭ estas konsilinde ĵeti la ŝtoneton kiam ĝi turniĝas ĉirkaŭ vertikala akso, por plibonigi la stabilecon de la ŝtoneto.
Franca sciencisto nomita Lyderic Bocquet publikigis en 2004 novan esploron pri ŝtonsaltado. Por la celo de la esploro, roboto estis konstruita kiu ĵetis ŝtonetojn laŭ malsamaj anguloj kaj kun diversaj kvantoj de fortoj. La studo malkaŝis, ke ja la optimuma angulo por ĵetado, por atingi maksimuman distancon, estas 20°, sed por atingi la maksimuman nombron da resaltoj, estas pli bone ĵeti laŭ angulo de 10°. La esploristoj sukcesis atingi 41 resaltojn kiam ili ĵetis diskon 10 centimetroj larĝa laŭ angulo de 10 gradoj kaj kun rapideco de 100 kilometroj hore.
Studo publikigita en 2023 montris, ke ŝtonetoj en formo de terpomoj estas la plej bonaj por resalti.[fonto bezonata]
Nomoj[redakti | redakti fonton]
- Angla: "saltigado de ŝtonetoj" aŭ "saltigado de roko" (Nord-Ameriko); "lobsta akra" (Kaba Moruo, Nord-Ameriko); "ŝtoneto saltigado de" aŭ "anasoj kaj drakoj" (Britio); "skiting" (Skotlando) kaj "ŝtonmortigi skiffing" (Irlando)[1][2]
- Bengala: "ranaj saltoj" (Bengbaji); "alciono" (Maĉhranga)
- Bulgara: "ranoj" (жабки)
- Kantona: "saltigado de (malgrandajn) ŝtonetojn" (片石(仔) [pin sek (caj)])
- Kataluna: "fari paŝ-ŝtonetan transporton" (fer passeres); "fari truojn" (fer rigalets); "saltigado de ŝtonetojn" (llençar passanelles)
- Ĉeĥa: "fari/ĵeti ranetojn" (dělat (házet) žabky/žabičky – kampare kaj ĝenerale komprenebla); "fari anasojn/drakojn/anasidojn" (dělat kačky/kačeny/kačery/kačenky/káčata/káčírky - en Orienta Bohemio kaj partoj de Moravio); "malmulte fiŝkaptas" (rybičky/rybky); "subtasoj" (mističky); "teleraj/pladoj" (talíře); "motaciloj" (podlisky/podlíšky/lyšky); "plonĝistoj" (potápky); "kruĉo-klapoj" (pokličky/pukličky); "klapoj" (plisky/plesky); "plops" (žbluňky); "dartoj" (šipky); "vezikoj" (bubliny); "Judoj" (židy); "kalkulojn" (páni/panáky); "motaciloj" (babky); "pupaj"/"knabinoj"/"libeloj" (panenky); "prami Virgulino Mario" (převážet panenku Mariu)[3]
- Dana: "glitanta" (smut aŭ ĉe smutte); "fari glitojn" (ĉe slå smut)
- Nederlanda: "ketsen" (resaltado)
- Estona: "ĵeti burbot" (lutsu viskama)
- Finna: "ĵeti panon/sandviĉon" (heittää leipiä/voileipiä)
- Franca: "fari ricochets" (faire des ricochets)
- Germana: "saltigado de ŝtoneto" (Steinehüpfen); familiare "Flitting" (flitschen, malnova sinonimo de schwirren, "siblanta"), ties eta formo flitscheln kaj "resaltanta" (ditschen, varianto de titschen); pli malnovaj sinonimoj malofte uzitaj estas "Gvidi la edziniĝonton" (die Braut führen), "ĵeti ranojn" (Frösche werfen), "ĵeti domservistinajn/virgulinojn" (Jungfern schießen/werfen), "skiffing" (schiffeln, schippern), "salteti" (schnellern, de schnellen, "saltado" aŭ "saĝetado") kaj "ŝtonetado" (steineln)
- Greka: "malgrandaj ranoj" (βατραχάκια) [4]
- Hispana: "fari blankan-kaskedon" (hacer cabrillas); "fari la ranon" (hacer la rana); "fari malgrandajn ranojn" (hacer ranitas); fari anasidojn (hacer patitos)
- Hungara: "fari ĝin ambli", eksplicite. "Fari ĝin piediri kiel anaso" (kacsáztatás)
- Itala: rimbalzello
- Japana: "akra akvo" (「水切り」[mizu kiri])
- Korea: mulsujebi (수제비), signifanta akvan (koreon: 물; : mul) kaj korea supo sujebi.
- Litova: "fari ranojn" (daryti varlytes)
- Makedona: "ranoj" (жабчиња)
- Mandarena: da ŝui piao (打水漂)
- Marata: bhakrya kadhne
- Mongola: "fari la kuniklon saltegi" (tuulai ĥarailgaĥ); "fari la hundon leki" (noĥoi doloolgoĥ)
- Niĝeria: "la maniero kiel dragonomuŝo preterpasas trans la akvo" (lami lami)
- Norvega: "fiŝa resalto" (fiskesprett)
- Pola: "lasi la anasojn ekstere" (puszczanie kaczek)
- Portugala "akvotondi" ("capar água") [5]; "fari etajn ĉapelojn" ("fazer chapeletas") [6]
- Rusa: "ranoj" (лягушки [Lyagushki])
- Serbokroata: "(ĵeti) malgrandajn ranojn" ([bacati] žabice)
- Sveda: "ĵeti sandviĉon" (kasta smörgås aŭ kasta macka)
- Telugua: "rano saltas" (kappa gantulu)
- Turka: "saltigado de ŝtoneto" (taş sektirme)
- Ukraina: "lasi la ranojn ekstere" (zapuskaty zhabky)
- Parsa: "siria batado" (سوری زدن)
- Vjetnama: "ricochet" (ném thia lia); "ĵeti ŝtoneton" (liếc đá, lia đá)
Kurioze tre distaj lingvoj koincidas en aludo al ranoj kaj anasoj. Ja ranoj iom simile saltadas, dum anasidoj nur rapide naĝas sur la akvosurfaco.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ "Scots dominate in stone skimming" - BBC News, 25a de Septembro 2005
- ↑ The Secrets of Stone Skipping, Coleman-McGhee, 1996, (ISBN 1-883856-01-9)
- ↑ Český jazykový atlas 1 (Czech Language Atlas 1), Academia, Prague, 2004, pp. 110–113, (dělat) žabky
- ↑ "Ορισμοί του χρήστη: σφυρίζων - slang. gr".
- ↑ Leite de Vasconcellos, José (1882).
- ↑ Vieyra, Antonio (1860).
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Patento de John Zehr, "Skipping stones and method of use thereof", Usona Patento 4553758
- John "Skippy" Kolar Skipumentary
- hejmpaĝo de NASSA
- Stone Skimming de Easdale Mondaj Ĉampionoj
- Mondaj Ĉampionecoj sur la BBC
- Kimria Turniro Stone Skimming Ĉampionecoj Arkivigite je 2007-08-14 per la retarkivo Wayback Machine
- Mackinac Insulo Stone saltigado de & Gerplunking Klubo
- La ŝtoneto saltigado de Halon de Famo (virtuala)
- Eŭropaj/Eŭropaj Ĉampionecoj Stone Skimming
- Roko en Rivera Festo, Pensilvania ŝtoneto saltigado de Ĉampionecon Arkivigite je 2019-06-03 per la retarkivo Wayback Machine
- Eŭropa/Eŭropa Ĉampioneco Stone Skimming Arkivigite je 2022-05-21 per la retarkivo Wayback Machine