Moravia flago

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Historia flago de Moravio (la heraldika flago kun morava aglo), rekomendita de Ĉeĥa Veksilologia Societo.[1][2]

Oficiala aspekto de la flago de Moravio, male al la provinca morava blazono, ne ekzistas, ĉar tia flago neniam estis donita al Moravio. Tamen ekzistas pluraj dokumentitaj variantoj de moravaj flagoj uzataj en la pasinteco. La unua registrita versio devenas de la mezo de la 13-a jarcento.[3]

La plej malnova historio[redakti | redakti fonton]

La plej malnova bildigo de blazono de Moravio, kastelo Gozzoburg en Krems.

Estas priskribo de morava flago en la kroniko de Ottokar aus der Gaal (ankaŭ konata kiel Otacher ouz der GeulOttokar von Steiermark, naskita ĉirkaŭ 1265, mortinta inter 1318 kaj 1322): Die Steirische Reimchronik.[4]

Hern Dietrich Spatzmanen

sach man die banier leiten:

in einem rȏten samît breiten

was gewohrt ein lewe wîz.

ouch heten ir baniere flîz,

die von Merhaeren wârn:

ein geschâchzabelten arn

von rȏter und von wîzer varbe

sach man ob in begarbe

waejen von dem winde.[5][6]

La historio de la morava flago estas tre varia kaj komenciĝas en la 13-a jarcento kadre de la rilatoj inter Bohemio kaj Moravio organizitaj ene de la konstruado de alcentrigita monarkio fare de la lastaj reĝoj de la dinastio Přemyslid. La kolorigo de la flago (aŭ standardo) estis laŭ veksilologiaj reguloj derivitaj de la koloroj de heraldikaj blazonoj ekde la mezepoko.[3]

Jobst de Moravio, Kodekso Gelnhausen, 15-a jarcento.

De la regado de Ottokar la 2-a de Bohemio, la blazono de Moravio havas arĝentruĝan kvadratigitan aglon kun ora krono kaj ungegoj, kiu rigardas dekstren kaj estas metita sur bluan kampon.

La plej malnova pluviva plenkolora bildigo de la blazono de Moravio estas en fresko en la halo de la kastelo Gozzoburg en Krems an der Donau, kiu datiĝas de la fruaj 1270-aj jaroj.[7] La kvadratigita aglo estas dokumentita en priskribo el 1286 kaj poste fine de la 13a kaj komenco de la 14a jarcento.[8]

La koloroj de la kvadratigita aglo devenis de la koloroj de la bohema leono (arĝenta leono sur ruĝa ŝildo) kaj esprimas la ligon kun la bohema reĝo de Moravio kaj bohema monarkio, kiel ekzemple memoras historiisto Vladimír Růžek.[9] Unu el la unuaj dokumentitaj ilustraĵoj de la standardo de Moravio estas la vido en la Kodekso Gelnhausen de 1407, kiu prezentas la Moravan Margrafon Jobst de Moravio kun blua standardo sur kiu la morava blanka kaj ruĝa aglo estas metita kun flava krono kaj flava kiraso sen ŝildo.[3]

Moderna epoko[redakti | redakti fonton]

Historia morava flago en la verko de Jakobo Köbel: Wapen des heyligen Römischen Reichs Teutscher nation (1545).

La heraldika flago de Moravio (la flago de Moravio en la formo de flago kun blazono) estas priskribita kaj desegnita ekzemple en la verko de Jacob Koebel: Wapen des heyligen römischen Reichs teutscher Nation de 1545.[10]

Historie, ekzistis pluraj versioj de la vaste uzataj kaj dokumentitaj moravaj flagoj, kiuj estis ĉefe uzataj dum la 19-a jarcento paralele al dukoloroj kaj trikoloroj derivitaj de tinkturoj de provinca blazono.[11][12] Laŭ iuj aŭtoroj, do la morava flago konsistas el tri horizontalaj strioj de ruĝa, blanka kaj blua.[13] Ĉi tiu kolorkombino estis la flago de la moravaj patriotoj en la 19a jarcento. Delegacio de la moravoj al la slavona kongreso en Prago en 1848 laŭdire marŝis sub trikoloro kun la supra horizontala strio blanka, la meza ruĝa kaj la malsupra blua.[14] Blankaj, ruĝaj kaj bluaj koloroj estas nomataj Moravio en Nový prostonárodní popis Čech, Moravy a Slezska de 1854 kaj en iuj lernolibroj de la 19-a jarcento.[15] Laŭ Ivan Štarha, la moraviaj koloroj en 1915 estis blankaj, ruĝaj kaj bluaj, kaj inter la jaroj 1915 kaj 1918 flavaj, ruĝaj kaj bluaj.[16][17] Ĉe Ĉeĥoslovaka respubliko oni restarigis la blankan aŭ arĝentan koloron al la morava blazono, sed la koloro ne estas difinita en la leĝo n-ro 252/1920 de provincaj statusaj flagoj / standardoj. Landa flago ne konas la postajn leĝajn regularojn (Leĝo n-ro 269/1936, Leĝo n-ro 222/1939, n-ro 163/1960, kaj nun validas Aktoj n-ro 3/1993 Kol., N-ro 352/2001 Kol.).[18][19][20]

Hodiaŭ flava-ruĝa dukolora estas iafoje uzata kiel flago de Moravio, precipe de iuj moravaj partioj, asocioj kaj aliaj organizaĵoj.[21][22] La flavruĝa dukoloro estas uzata kune kun aliaj dukoloroj kaj trikoloroj ekde la dua duono de la 19a jarcento, laŭ iuj aŭtoroj (L. E. Havlík, M. Hlinomaz).[14][23] Kiel diris M. Hlinomaz: "Ŝajnas, ke la flavruĝa standardo, logike derivita de la formo de ŝako de la morava aglo adoptita de la parlamento en 1848, portis la oficialan konsekron de la aŭtoritatoj kaj, pro sia simileco al la imperia flago, la simpatio de la morava loĝantaro de germana nacieco."[11]

La historiisto Ivan Štarha argumentas, ke Moravio neniam ricevis la flagon.[15] Al la hodiaŭa flavruĝa dukolora foje aldoniĝas la provinca blazono kun ruĝ-ora kvadrigita aglo.[21] La ruĝ-ora kvadrigita agla varianto estis enkondukita en 2007, kaj estis rekomendita de iuj membroj kaj subtenantoj de la morava nacia komunumo por eviti eblan misidentigon kun aliaj flagoj, ekzemple la flago de la ĉefurbo Prago, kiu ankaŭ konsistas el flava kaj ruĝaj horizontalaj strioj. Ĉi tiun opcion kritikas iuj bohemaj (ĉeĥaj) naciismaj spertuloj.[24][25][26][27]

Ambaŭ versioj tamen estis kritikitaj de iuj fakuloj alproksimigitaj de amaskomunikiloj (specife historiisto M. Řepa, veksilologo K. Müller kaj heraldisto Jiří Louda).[24][25][26][27]

La aspekto de la flago estis diskutata temo dum pli ol 100 jaroj.[28] Unu varianto konsistas el du stangoj, flava stango en la supra duono, kaj ruĝa stango en la suba duono.

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. Svoboda, Zbyšek, "Odborné vexilologické stanovisko k moravské vlajce", Česká vexilologická společnost, 2013, paĝoj 3319, 3320.
  2. Pícha, František, "Znaky a prapory v kronice Ottokara Štýrského", Česká vexilologická společnost, 2013, paĝoj 3320–3324.
  3. 3,0 3,1 3,2 Růžek, Vladimír, "Cesty k definici (nejen) moravského znaku a praporu", 2013, paĝoj 20–22:22. (ĉeĥe)
  4. Pícha, František, "Znaky a prapory v kronice Ottokara Štýrského", Česká vexilologická společnost, 2013, paĝoj 3320–3324.
  5. Ottokars Österreichische Reimchronik (MGH Deutsche Chroniken V,1). Alirita 2017-06-25.
  6. Ottokar von Steiermark: 'Steirische Reimchronik'. www.handschriftencensus.de. Alirita 2017-06-25.
  7. Krejčík, Tomáš, "Český a moravský znak ve znakové galerii v Gozzoburgu v Kremsu", paĝoj 49–57. (ĉeĥe)
  8. Vojtíšek, Václav. (1921) Naše státní znaky (staré a nynější) (ĉeĥe). Vesmír.
  9. Růžek, Vladimír, "Cesty k definici (nejen) moravského znaku a praporu", 2013, paĝoj 20–22: 21. (ĉeĥe) Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2019-04-09. Alirita 2021-04-05.
  10. Koebel, Jacob, "Wapen des heyligen römischen Reichs teutscher Nation", 1545, paĝoj 14. (germane)
  11. 11,0 11,1 (1995) “Ke státní a zemské symbolice českého státu v období 1526–1918”, Paginae historiae. Sborník Národního archivu (cs), p. 152–194. Alirita 2015-03-07..  Arkivigite je 2015-04-02 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2015-04-02. Alirita 2021-04-05.
  12. Ke státní a zemské symbolice českého státu v období 1526–1918, p. 167th
  13. Brožek, Aleš. (2003) Lexikon vlajek a znaků zemí světa. Kartografie. ISBN 8070117761.
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 Havlík, Lubomír Emil. (1990) Symboly moravské identity (ĉeĥe), p. 12.
  15. 15,0 15,1 Štarha, Ivan. (2002) “Pocta Janu Janákovi. Předsedovi Matice Moravské, profesoru Masarykovy univerzity věnují k sedmdesátinám jeho přátelé a žáci”, Bronislav Chocholáč: Moravské barvy a moravská zemská vlajka (ĉeĥe). Matice Moravská, p. 165–170: 168. ISBN 80-86488-07-1.
  16. Štarha, Ivan. (2013) Historie, moravské barvy a moravská vlajka (ĉeĥe), p. 165–170. [rompita ligilo]
  17. Moravské barvy a moravská zemská vlajka, p. 170.
  18. Zemský registr erbů České republiky: Legislativa (ĉeĥe). ZREČR.
  19. Zákon č. 3/1993 Sb. Zákon České národní rady o státních symbolech České republiky (ĉeĥe). Zákony pro lidi.
  20. Zákon č. 352/2001 Sb. Zákon o užívání státních symbolů České republiky a o změně některých zákonů (ĉeĥe). Zákony pro lidi.
  21. 21,0 21,1 Štarha, Ivan. (2002) “I. Správa, právo, politická moc...”, Moravské barvy a moravská zemská vlajka (ĉeĥe), p. 165–170. ISBN 80-86488-07-1.
  22. Moravské barvy a moravská zemská vlajka, p. 165.
  23. Havlík, Lubomír Emil. (1990) Morava: k státoprávnímu postavení země v průběhu věků. Moravské občanské hnutí.
  24. 24,0 24,1 (June 2011) “Morava s ilegální vlajkou”, Týden (cs), p. 14. 
  25. 25,0 25,1 Motýl, Ivan (Julio 2011). “Jak jsem urazil Moravany”, Týden (cs), p. 12–13. 
  26. 26,0 26,1 (Julio 2012) “Moravskou vlajku vyvěsí téměř 400 obcí. Kvůli sporům není jasné, zda je to ta pravá”, iHNed.cz. 
  27. 27,0 27,1 (July 2012) “Škromach: Že se vyvěšování moravských vlajek čecháčkům nelíbí? Jejich věc”, Parlamentní listy (cs). 
  28. Štěpán, Petr. Moravskou vlajku vyvěsí téměř 400 obcí. Kvůli sporům není jasné, zda je to ta pravá (ĉeĥe). Hospodářské noviny. iHned.cz (2012-07-05).
  29. (1880) “Erb a zemské barvy markkrabství moravského”, Komenský (cs), p. 454–455. Alirita 2015-12-15.. 
  30. (1888) “O barvách praporů (8. 9. 1888)”, Orlice, časopis politický (cs), p. Příloha Orlice k číslu 19.