Balenkaptado: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 11:04, 26 mar. 2008

Balenkaptado aŭ balenĉasado signifas ĉasadon el ŝipoj je cetacoj. Celo estas antaŭ ĉio akiro de la cetoleo, kiu estas uzata kiel brulaĵo kaj industria bazmaterialo. La karnogajno aperis nur en la 20-a jarcento. La balenĉasadon reguligas internaciaj traktatoj, kiuj nur tre strikte permesas la cetkapton. La plej multon de la cetoj, balenoj kaptas Japanio.

Oni komence kaptis la balenojn per plej simplaj metodoj, kiel per lanco el boato, kajako (inuitoj). La celo estis tiam ĉefe la cetoleo, kiun oni uzis komence por lumigado. Ekde post la mezepoko, dum disvolviĝo de la industrio, oni uzis la cetoleon kiel bazmaterialon por ekz. sapo, margarino sed produktis el ĝis eĉ nitroglicerinon.

Pro la industriaj bezonoj kaj industria ĉasado per ŝipoj kaj eksplodaj lancoj ks, la nombro de la cetacoj malgrandiĝis jam danxgerigis la industrion. (Oni murdis en 1930/1931 ekz. 30.000 bluajn balenojn, pli ol nun vivas en la mondo). La ligo de la Popoloj rezoluciis en 1931 pri limigo de la balenĉasado, sed tio ekvalidis nur en 1935. La gravaj balenĉasaj landoj kiel Norvegio kaj Britio ne estis membroj en la Ligo, tiel la interkonsento estis malpli efektiva.

La balenĉasado estas reguligita ekde 1948 per Internacia Konvencio pri Reguligo de la Balenĉasado. Oni listigis ĉaskvotojn kaj difinis protektitajn zonojn. Oni difinis nulo la nombron de la komercocele ĉaseblaj balenoj en 1986. Post tio Japanio, Norvegio, Islando, Sud-Koreio povas ĉasi oficiale nur pro sciencaj celoj. Norvegio, Japanio dumtempe rifuzas la moratorion kaj ĉasas plu.

La balenĉasado estas permesata por indeĝenaj loĝantoj (ekz. inuitoj) de Danio (Groenlando), Kanado, usono, Rusio, Sankta Vincento kaj la Grenadinoj.

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
 [[dosiero:Killed pilot wales, faroe islands.jpg|thumb|250px|Murdita baleno sur [[Ferooj]]]]
 [[dosiero:Hvalskyting.jpg|thumb|250px|Balenĉasado]]
-'''Balenkaptado''' aŭ '''balenĉasado''' signifas [[ĉasado]]n el ŝipoj je [[cetacoj]]. Celo estas antaŭ ĉio akiro de la [[cetoleo]], kiu estas uzata kiel brulaĵo kaj industria bazmaterialo. La [[karno]]gajno aperis nur en la 20-a jarcento. La balenĉasadon reguligas internaciaj traktatoj, kiuj nur tre strikte permesas la cetkapton. La plej multon de la cetoj, balenoj kaptas Japanio.
+'''Balenkaptado''' aŭ '''balenĉasado''' signifas [[ĉasado]]n el ŝipoj je [[cetacoj]]. Celo estas antaŭ ĉio akiro de la [[cetoleo]], kiu estas uzata kiel brulaĵo kaj industria bazmaterialo. La [[karno]]gajno aperis nur en la 20-a jarcento. La balenĉasadon reguligas internaciaj traktatoj, kiuj nur tre strikte permesas la cetkapton. La plej multon de la cetoj, balenoj kaptas [[Japanio]].
 Oni komence kaptis la balenojn per plej simplaj metodoj, kiel per [[lanco]] el  boato, kajako (inuitoj). La celo estis tiam ĉefe la [[cetoleo]], kiun oni uzis komence por [[lumigo|lumigado]]. Ekde post la mezepoko, dum disvolviĝo de la industrio, oni uzis la cetoleon kiel bazmaterialon por ekz. [[sapo]], [[margarino]] sed produktis el ĝis eĉ [[nitroglicerino]]n.