Amerinda lingvaro: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Komuna familieco de la jut-azteka kaj kioŭa-tanoa lingvaroj estas diskutata, sed ne pruvata...
Kwamikagami (diskuto | kontribuoj)
nur hipotezo
Linio 2: Linio 2:
----
----
[[indianoj]]
[[indianoj]]

La '''amerinda lingvaro''' estas hipotezo de [[Joseph Greenberg]] ke ĉiuj la [[indiano|indianaj]] [[lingva familio|lingvaj familioj]], krom la [[Na-denea lingvaro|Na-denea]] kaj la [[Eskimo-aleuta lingvaro|Eskim-aleuta]], estas branĉoj de unu tre malnova originala Amerika familio.

*'''Nomo:''' [f] Indiens; [r] indejci
*'''Nomo:''' [f] Indiens; [r] indejci
*Indiĝenaj triboj en [[Ameriko]] (krom eskimoj kaj aleutoj); 35 mln (1992). *Multnombraj popoloj - keĉuoj, ajmaroj, aztekoj, majaoj, gvaranioj, araukanoj k.a. Rezulte de eŭropana koloniado de Ameriko multaj triboj estis plene aŭ parte ekstermitaj, forigitaj en aliaj regionoj. En [[Usono]] kaj [[Kanado]] ili loĝas plejparte en rezervejoj, en [[Bolivio]] kaj [[Gvatemalo]] faras plimulton de loĝantaro. Forte mestizitaj.
*Indiĝenaj triboj en [[Ameriko]] (krom eskimoj kaj aleutoj); 35 mln (1992). *Multnombraj popoloj - keĉuoj, ajmaroj, aztekoj, majaoj, gvaranioj, araukanoj k.a. Rezulte de eŭropana koloniado de Ameriko multaj triboj estis plene aŭ parte ekstermitaj, forigitaj en aliaj regionoj. En [[Usono]] kaj [[Kanado]] ili loĝas plejparte en rezervejoj, en [[Bolivio]] kaj [[Gvatemalo]] faras plimulton de loĝantaro. Forte mestizitaj.
Linio 7: Linio 10:
*'''Kredantoj:''' katolikoj, protestantoj, estas ankaŭ adeptoj de sinkretismaj kultoj kaj tradiciaj konfesoj.
*'''Kredantoj:''' katolikoj, protestantoj, estas ankaŭ adeptoj de sinkretismaj kultoj kaj tradiciaj konfesoj.


Indianaj popoloj dividiĝas je t.n. Amerindianaj lingvofamilioj: (1) Algonkino-Mosa, (2) Ando-Ekvatora, (3) Azteko-Tana, (4) Ge-Pano-Kariba, (5) Hoka-Siua, (6) Makro-Otomangua, (7) Makro-Ĉibĉa, (8) Na-Denea, (9) Penuta, (10) Taraska.
La proponitaj branĉoj de amerinda estas: (1) Algonkino-Mosa, (2) Ando-Ekvatora, (3) Azteko-Tana, (4) Ge-Pano-Kariba, (5) Hoka-Siua, (6) Makro-Otomangua, (7) Makro-Ĉibĉa, (8) Na-Denea, (9) Penuta, (10) Taraska.
Nek la lingvaro, nek ĝiaj branĉoj, estas akceptitaj de multaj lingvistoj. (Por kelkaj akceptitaj indianaj lingvaroj, vidu [[lingva familio]].)


<table cellpadding=3 cellspacing=3 border=1>
<table cellpadding=3 cellspacing=3 border=1>

Kiel registrite je 21:34, 22 jan. 2009

Etnografio > Etno > Klasifiko de etnoj > Indianaj Familioj


indianoj

La amerinda lingvaro estas hipotezo de Joseph Greenberg ke ĉiuj la indianaj lingvaj familioj, krom la Na-denea kaj la Eskim-aleuta, estas branĉoj de unu tre malnova originala Amerika familio.

  • Nomo: [f] Indiens; [r] indejci
  • Indiĝenaj triboj en Ameriko (krom eskimoj kaj aleutoj); 35 mln (1992). *Multnombraj popoloj - keĉuoj, ajmaroj, aztekoj, majaoj, gvaranioj, araukanoj k.a. Rezulte de eŭropana koloniado de Ameriko multaj triboj estis plene aŭ parte ekstermitaj, forigitaj en aliaj regionoj. En Usono kaj Kanado ili loĝas plejparte en rezervejoj, en Bolivio kaj Gvatemalo faras plimulton de loĝantaro. Forte mestizitaj.
  • Parolas en indianaj lingvoj, granda parto ankaŭ en hispana (Latin-Ameriko) kaj angla (Nord-Ameriko) lingvoj.
  • Kredantoj: katolikoj, protestantoj, estas ankaŭ adeptoj de sinkretismaj kultoj kaj tradiciaj konfesoj.

La proponitaj branĉoj de amerinda estas: (1) Algonkino-Mosa, (2) Ando-Ekvatora, (3) Azteko-Tana, (4) Ge-Pano-Kariba, (5) Hoka-Siua, (6) Makro-Otomangua, (7) Makro-Ĉibĉa, (8) Na-Denea, (9) Penuta, (10) Taraska.

Nek la lingvaro, nek ĝiaj branĉoj, estas akceptitaj de multaj lingvistoj. (Por kelkaj akceptitaj indianaj lingvaroj, vidu lingva familio.)


FamilioKvanto (mln)
Algonkino-mosa 0,295
Ando-ekvatora 20,330
Jut-azteka 1,800
Kioŭa-tanoa lingvaro 0,005
Ge-pano-kariba 0,220
Hoka-siua 0,335
Makro-ĉibĉa 0,740
Makro-otomangua 1,180
Na-denea 0,220
Penuta 2,670
Taraska 0,060
Entute 27,855