Aŝoko: Malsamoj inter versioj

Redakti ligilojn
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
TXiKiBoT (diskuto | kontribuoj)
187 896 redaktoj
e roboto aldono de: gl:Asóka
Lvh (diskuto | kontribuoj)
Patrolantoj
13 554 redaktoj
Neniu resumo de redakto
Linio 1: Linio 1:
[[Dosiero:Ashoka2.jpg|left|thumb|250px|Moderna rekonstruo de portreto de Aŝoko]]
[[Dosiero:Ashoka2.jpg|dekstra|eta|250px|Moderna rekonstruo de portreto de Aŝoko]]
'''Aŝoko''' ([[sanskrito|sanskrite]], अशोक, en [[palia lingvo]] Asóka), ([[-300|300 a. K.]] - [[-232|232 a. K.]]), estis verŝajne la plej signifa reganto en [[historio de Barato]] kaj la plej glora el ĉiuj bughistaj regantoj, eĉ kiam la esploristoj senĉese disputas pri tio, en kian mezuron li estis budhisto. Li estis la tria reganto el dinastio de [[Maŭrjoj]] kaj nepo de ties fondinto, reĝo [[Ĉandragupto Maŭrjo]]. Ĉandragupto Maŭrjo estis barata armeestro, kiu post invadoj de [[Aleksandro la Granda]] konkeris plimulton de la norda Barato kaj fondis la unuan grandan imperion en la barata historio.
'''Aŝoko''' ([[sanskrito|sanskrite]], अशोक, en la [[palia lingvo]] Asóka), ([[-300|300 a. K.]] - [[-232|232 a. K.]]), estis verŝajne la plej signifa reganto en la [[historio de Barato|historio de Hindujo]] kaj la plej glora el ĉiuj [[budhismo|budhistaj] regantoj, eĉ se la esploristoj daŭre disputas pri tio, en kia mezuro li estis budhisto.


==Vivo==
⚫
Aŝoko unue paŝis en spuroj de sia avo klopodante disvastigi per militaj agadoj celitaj precipe kontraŭ [[kalingoj]], kies imperio etendiĝis en sudorienta parto de [[Barato]]. Post teruraj soldataj perdoj li decidiĝis ĉesi, li akceptis budhismon kaj li fariĝis ties granda subtenanto. Tiel li komencis kvardekjaran regadon de paco kaj feliĉo. Pro lia merito la budhismo disvastiĝis el la norda Barato ankaŭ en la ceteraj landoj, precipe sur [[Sri-Lanko]]n.
[[Dosiero:AsokaKandahar.jpg|eta|maldekstra|Dulingva surskribo en la [[greka]] kaj la [[aramea]] de la reĝo Aŝoko, [[Kandaharo]] (Shar-i-kuna); ''muzeo Kabul''.]]
Li estis la tria reganto el la dinastio de [[Maŭrjoj]] kaj nepo de ties fondinto, la reĝo [[Ĉandragupto Maŭrjo]]. Ĉandragupto Maŭrjo estis hinda armeestro, kiu post invadoj de [[Aleksandro la Granda]] konkeris la plimulton de la norda Hindujo kaj fondis la unuan grandan imperion en la hinda historio.


Ĉandragupta regis de ĉirkaŭ 317 a.K. ĝis ĉirkaŭ 293 a.K. Lia posteulo estis lia filo [[Bindusara]]. Al li sekvis, laŭ nuna scio en la jaro 268 a.K.,<ref>Pri datigo de la ekregado de Aŝoko vidu ĉe Hajime Nakamura: ''A Glimpse into the Problem of the Date of the Buddha''. En: Heinz Bechert (eld.): ''The Dating of the Historical Buddha'', vol. 1, Göttingen 1991, p. 296-299; Kenneth R. Norman: ''Observations on the Dates of the Jina and the Buddha''. En: Heinz Bechert (eld.): ''The Dating of the Historical Buddha'', vol. 1, Göttingen 1991, p. 300-312, ĉi tie: 300; Pierre H. L. Eggermont: ''The Year of Buddha's Mahaparinirvana''. En: Heinz Bechert (eld.): ''The Dating of the Historical Buddha'', vol. 1, Göttingen 1991, p. 237-251, ĉi tie: 242f.</ref> lia filo Aŝoko kiel tria reganto de la dinastio Maŭrjo.
Antaŭ ol Aŝoko iĝis reganto, li estis urbestro de sia patro en la urbo [[Taksila]] en la nordokcidento de la imperio.


⚫
Aŝoko unue paŝis en la spuroj de sia avo klopodante disvastigi per militaj agadoj celitaj precipe kontraŭ la [[kalingoj]], kies imperio etendiĝis en la sudorienta parto de [[Hindujo]]. Post teruraj soldataj perdoj, li decidis ĉesi batalojn, li akceptis [[budhismo]]n kaj li fariĝis ties granda subtenanto.
Fonto de tio estas mematesto: roksurskribo, kiun oni pretigis kvar jarojn poste, laŭ kiu militista venko estus sensenca, grava estus nur la venko de la ''[[darmo]]''.
Tiel li komencis kvardekjaran regadon de paco kaj feliĉo. Pro lia merito budhismo disvastiĝis el la norda Hindujo ankaŭ en la ceterajn landojn, precipe sur [[Sri-Lanko]]n.

==Referencoj==
{{Referencoj}}

== Bibliografio ==

* [[Hermann Kulke]], [[Dietmar Rothermund]]: ''Geschichte Indiens (Historio de Hindujo)''. Beck, München 2006.
* John S. Strong: ''The Legend of King Asoka. A Study and Translation of the Asokavadana (La legendo de la reĝo Aŝoko. Esploro kaj traduko de la Asokavadana)''. 1948.
* Harry Falk: ''Asokan Sites and Artefacts - A Source-book with Bibliography (Aŝokaj trovejoj kaj trovaĵoj - Fontolibro kun bibliografio)''. Eld. Philipp von Zabern, Mainz 2006, ISBN 978-3-8053-3712-0
* Romila Thapar, ''The Penguin history of early India: from the origins to AD 1300'', 2003, eld. Penguin Books, Londono, ISBN 9780140288261
* Romila Thapar, ''Aśoka and the decline of the Mauryas: with a new afterword, bibliography, and index'', 1997, eld. Oxford University Press, Delhi, ISBN 9780195644456

== Eksteraj ligiloj ==
* {{Commonscat|Ashoka|{{PAGENAME}}}}
* [[Terra X]]: [http://www.zdf.de/ZDFmediathek/content/802252?inPopup=true Aŝoko - La hinda militisto de Budho]; dokumentario de la germana televido ZDF
* [http://www.cs.colostate.edu/~malaiya/ashoka.html La ediktoj de la reĝo Aŝoko]
* [http://www.thaipage.ch/autor/stevens/buddhismus/koenig_asoka.php Pri la reĝo Aŝoko]
* [http://www.spiegel.de/wissenschaft/mensch/0,1518,483499,00.html Artikolo de la gazeto "Spiegel" pri Aŝoko]


{{havenda artikolo|Aŝoko}}
{{havenda artikolo|Aŝoko}}

Kiel registrite je 08:50, 9 sep. 2010

Dosiero:Ashoka2.jpg
Moderna rekonstruo de portreto de Aŝoko

Aŝoko (sanskrite, अशोक, en la palia lingvo Asóka), (300 a. K. - 232 a. K.), estis verŝajne la plej signifa reganto en la historio de Hindujo kaj la plej glora el ĉiuj [[budhismo|budhistaj] regantoj, eĉ se la esploristoj daŭre disputas pri tio, en kia mezuro li estis budhisto.

Vivo

Dulingva surskribo en la greka kaj la aramea de la reĝo Aŝoko, Kandaharo (Shar-i-kuna); muzeo Kabul.

Li estis la tria reganto el la dinastio de Maŭrjoj kaj nepo de ties fondinto, la reĝo Ĉandragupto Maŭrjo. Ĉandragupto Maŭrjo estis hinda armeestro, kiu post invadoj de Aleksandro la Granda konkeris la plimulton de la norda Hindujo kaj fondis la unuan grandan imperion en la hinda historio.

Ĉandragupta regis de ĉirkaŭ 317 a.K. ĝis ĉirkaŭ 293 a.K. Lia posteulo estis lia filo Bindusara. Al li sekvis, laŭ nuna scio en la jaro 268 a.K.,[1] lia filo Aŝoko kiel tria reganto de la dinastio Maŭrjo. Antaŭ ol Aŝoko iĝis reganto, li estis urbestro de sia patro en la urbo Taksila en la nordokcidento de la imperio.

Aŝoko unue paŝis en la spuroj de sia avo klopodante disvastigi per militaj agadoj celitaj precipe kontraŭ la kalingoj, kies imperio etendiĝis en la sudorienta parto de Hindujo. Post teruraj soldataj perdoj, li decidis ĉesi batalojn, li akceptis budhismon kaj li fariĝis ties granda subtenanto. Fonto de tio estas mematesto: roksurskribo, kiun oni pretigis kvar jarojn poste, laŭ kiu militista venko estus sensenca, grava estus nur la venko de la darmo.

Tiel li komencis kvardekjaran regadon de paco kaj feliĉo. Pro lia merito budhismo disvastiĝis el la norda Hindujo ankaŭ en la ceterajn landojn, precipe sur Sri-Lankon.

Referencoj

  1. ↑ Pri datigo de la ekregado de Aŝoko vidu ĉe Hajime Nakamura: A Glimpse into the Problem of the Date of the Buddha. En: Heinz Bechert (eld.): The Dating of the Historical Buddha, vol. 1, Göttingen 1991, p. 296-299; Kenneth R. Norman: Observations on the Dates of the Jina and the Buddha. En: Heinz Bechert (eld.): The Dating of the Historical Buddha, vol. 1, Göttingen 1991, p. 300-312, ĉi tie: 300; Pierre H. L. Eggermont: The Year of Buddha's Mahaparinirvana. En: Heinz Bechert (eld.): The Dating of the Historical Buddha, vol. 1, Göttingen 1991, p. 237-251, ĉi tie: 242f.

Bibliografio

  • Hermann Kulke, Dietmar Rothermund: Geschichte Indiens (Historio de Hindujo). Beck, München 2006.
  • John S. Strong: The Legend of King Asoka. A Study and Translation of the Asokavadana (La legendo de la reĝo Aŝoko. Esploro kaj traduko de la Asokavadana). 1948.
  • Harry Falk: Asokan Sites and Artefacts - A Source-book with Bibliography (Aŝokaj trovejoj kaj trovaĵoj - Fontolibro kun bibliografio). Eld. Philipp von Zabern, Mainz 2006, ISBN 978-3-8053-3712-0
  • Romila Thapar, The Penguin history of early India: from the origins to AD 1300, 2003, eld. Penguin Books, Londono, ISBN 9780140288261
  • Romila Thapar, Aśoka and the decline of the Mauryas: with a new afterword, bibliography, and index, 1997, eld. Oxford University Press, Delhi, ISBN 9780195644456

Eksteraj ligiloj

Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Aŝoko&oldid=3146395"