Skribarto: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

Enteksta

Kiel registrite je 13:22, 9 nov. 2005

skribarto laŭ vasta difino estas la arto uzi signojn por prezenti seriojn de agoj. iuj aŭtoroj rezervas la vorton skribo al parolskriboj, kaj aliajn specojn nomas notacioj. skribsistemoj skribado, skribaĵoj kaj rilataj aferoj estas studeblaj laŭ multaj vidpunktoj.

studo laŭ konsisto de skribo

literoj kaj ĉiuj skribosignoj: ciferoj, interpunkcio, mienoj...
ortografio - uzreguloj de la literoj
aboco aŭ alfabeto - orda listo de signoj.

studo laŭ rimedoj kaj procedoj de skribado

belskribo aŭ kaligrafio - arto bele skribi
presarto - meĥanika faro de skribaĵoj aŭ bildoj
skribiloj - ĉiuj iloj por manskribo
steno - arto noti laŭ la rapido de parolo
transskribado kaj transliterado - adapto de skriboj al novaj notaĵoj

studo laŭ rezultoj, laŭ dokumentspecoj

libroscienco aŭ bibliologio studas la materian konsiston de libroj (folifaldo, bindaĵo, enpaĝigo...)
gravuroscienco aŭ epigrafiko studas skribaĵojn sur malmolaj materialoj (ŝtono, moneroj...)
praskriboscienco aŭ paleografio studas skribaĵojn sur molaj materialoj (pergameno, papero...)
papirusscienco aŭ papirologio studas antikvajn skribaĵojn sur papiroj alinome papirusoj.

studo laŭ uzo de skribo kaj de dokumentoj

bibliografio kolektas la normitajn referencojn de dokumentoj
bibliotekoscienco zorgas pri konservado kaj disponigo de eldonaĵoj
eldonscienco studas kvante (bibliometrio) kaj kvalite (eldonhistorio) la eldonadon
legosociologio kaj okaze etnologio studas, kiel homoj en la diversaj socioj efektive uzas legadon kaj skribadon.

grafologio, branĉo de psiĥologio, priskribas la karakteron de homo laŭ la propraĵoj de lia skribostilo. ĝia scienca statuso ne tute firmiĝis.

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
-'''skribarto''' laŭ vasta difino estas la arto uzi [[signo]]jn por prezenti seriojn de agoj.  unu signaro kun siaj uzreguloj estas skribsistemo.  skribssistemojn en tiu senco oni povas klasigi laŭ la specoj de agoj, kiujn ili prezentas:
+'''skribarto''' laŭ vasta difino estas la arto uzi [[signo]]jn por prezenti seriojn de agoj.  iuj aŭtoroj rezervas la vorton skribo al parolskriboj, kaj aliajn specojn nomas '''notacioj'''.  [[skribsistemo]]j skribado, skribaĵoj kaj rilataj aferoj estas studeblaj laŭ multaj vidpunktoj.
+== studo laŭ konsisto de skribo ==
-* [[dancoskribo]]j
-* [[muzikskribo]]j
-* [[skrib-familioj|parolskriboj]]
-* ...
-iuj aŭtoroj rezervas la vorton skribo al parolskriboj, kaj aliajn specojn nomas '''notacioj'''.
-== klasigo de parolskriboj ==
-=== klasigo laŭ tipo ===
-(vidu ekzemplon en la artikolo [[skrib-familioj]].)
-en '''klasigo laŭ tipo''' oni rigardas, kiel funkcias la signoj de la skribsistemo. ekzemple ĉu ili notas sonerojn (fonemojn), voĉerojn (silabojn), vortojn...  la malfacilo ĉi tie estas, ke multaj sistemoj miksas diversajn specojn de signoj. ekzemple en la esperanta skribo la signo "a" notas sonon, nome [a], sed la signo "2" prezentas vorton, nome "du".  ĝi do miksas signospecojn.  alternative oni povas rigardi la sonliterojn kaj la ciferojn kiel du sistemojn.  sed klare apenaŭ ekzistas "puraj" klasoj de skriboj.
-=== klasigo laŭ historio ===
-(vidu ekzemplon en la artikolo [[listo de lingvoj laŭ skribsistemo]].)
-en '''klasigo laŭ historio''' oni atentas, kiel skribosistemoj naskis unu la alian kaj evoluis.  la malfacilo ĉi tie estas en la mankoj de historia scio kaj en la kelkfoje miksita aŭ nerekta genealogio de sistemoj. ekzemple, en la komenco de vasta familio de sonskriboj, kiu daŭras ĝis nia nuna latinida, la sudarabia skribo, la ugarita kaj la fenica iel parencas.  sed kiel?  neniu ĝis nun klare montris historian linion.
-=== aliaj klasigoj ===
-aliaj klasigoj prezentas skribosistemojn ekzemple laŭ geografio aŭ laŭ aboca ordo de iliaj nomoj.  tiaj klasigoj oportunas, sed ne helpas en la kompreno de la esenco de skribo.
-== aspektoj de skribo, skribosciencoj ==
-studo laŭ konsisto de skribo (precipe de parolskriboj):
 * [[litero]]j kaj ĉiuj skribosignoj: [[ciferaroj|ciferoj]], [[interpunkcio]], [[mienoj]]...
@@ Linio 34: / Linio 7: @@
 * aboco aŭ [[alfabeto]] - orda listo de signoj.
-studo laŭ rimedoj kaj procedoj de skribado:
+== studo laŭ rimedoj kaj procedoj de skribado ==
 * [[belskribo]] aŭ [[kaligrafio]] - arto bele skribi
@@ Linio 42: / Linio 15: @@
 * [[transskribado (lingvoscienco)|transskribado]] kaj [[transliterado]] - adapto de skriboj al novaj notaĵoj
-studo laŭ rezultoj, laŭ dokumentspecoj:
+== studo laŭ rezultoj, laŭ dokumentspecoj ==
 * [[libroscienco]] aŭ bibliologio studas la materian konsiston de libroj (folifaldo, bindaĵo, enpaĝigo...)
@@ Linio 49: / Linio 22: @@
 * papirusscienco aŭ [[papirologio]] studas antikvajn skribaĵojn sur papiroj alinome papirusoj.
+== studo laŭ uzo de skribo kaj de dokumentoj ==
-[[grafologio]], branĉo de [[psikologio|psiĥologio]], priskribas la karakteron de homo laŭ la propraĵoj de lia skribostilo.  ĝia scienca statuso ne tute firmiĝis.
-studo laŭ uzo de skribo kaj de dokumentoj:
 * [[bibliografio]] kolektas la normitajn referencojn de dokumentoj
@@ Linio 57: / Linio 28: @@
 * eldonscienco studas kvante (bibliometrio) kaj kvalite (eldonhistorio) la eldonadon
 * legosociologio kaj okaze etnologio studas, kiel homoj en la diversaj socioj efektive uzas legadon kaj skribadon.
+[[grafologio]], branĉo de [[psikologio|psiĥologio]], priskribas la karakteron de homo laŭ la propraĵoj de lia skribostilo.  ĝia scienca statuso ne tute firmiĝis.
 [[kategorio:skribo]]