Monopolo pri perforto: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
VolkovBot (diskuto | kontribuoj)
e r2.5.1) (robota modifo de: en:Monopoly on violence
Linio 12: Linio 12:
[[cy:Monopoli ar ddefnydd cyfreithlon grym]]
[[cy:Monopoli ar ddefnydd cyfreithlon grym]]
[[de:Gewaltmonopol des Staates]]
[[de:Gewaltmonopol des Staates]]
[[en:Monopoly of the legitimate use of force]]
[[en:Monopoly on violence]]
[[es:Monopolio de la violencia]]
[[es:Monopolio de la violencia]]
[[fr:Monopole de la violence]]
[[fr:Monopole de la violence]]

Kiel registrite je 23:09, 27 jan. 2011

Oni komprenas je la ŝtata, instanca monopolo pri perforto (aŭ je perforto) tiun leĝan rajton de la ŝtataj organoj, instancoj, ke nur ili povas uzi fizikan, administran perforton por atingi, trudi la ŝtatan celon. Ĝi estas principo de la moderna ŝtato kaj validas kiel bazo por la funkciado de la jurŝtato.

La esprimon uzis unuafoje la germana sociologo Max Weber en 1919 en sia prelego Politiko kiel profesio, sed esence uzis ĝin kiel sekvon de la ŝtata suvereneco jam Jean Bodin (en verko Ses libroj pri la ŝtato (1576)) kaj pli poste Thomas Hobbes ekz. en Leviathan (1651).

Esceptoj al la ŝtata perforta monopolo estas, se iu persono estas en iu danĝero kaj ŝi/li devas tuj agi, ekz. sin aŭ alian personon defendi.