Tigo: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 5: Linio 5:
La tigoj, kiuj evoluas post formorto de la ĉeftigo el la epikotila parto (superkotiledona parto) nomiĝas flank-tigoj aŭ sekundaraj tigoj (caulis necessarii) (ekz. ordinaarj herboj estas plurtigaj plantoj kun sekundaraj tigoj).
La tigoj, kiuj evoluas post formorto de la ĉeftigo el la epikotila parto (superkotiledona parto) nomiĝas flank-tigoj aŭ sekundaraj tigoj (caulis necessarii) (ekz. ordinaarj herboj estas plurtigaj plantoj kun sekundaraj tigoj).


Specialaj tigoj estas [[flotigo]] portanta floro, kaj [[folitigo]] portanta folio.
== tipoj de la tigo ==


== Tigaj specoj ==
* veraj tigoj

* Veraj tigoj
** '''herba tigo''' (''caulis herbaceus''): plantoj ĝenerale moltigaj. La tigointerno estas plena (nekava), suka. '''Se''' oni formortinte '''ligniĝas''', tiam oni parolas pri '''durtigo''', kiu malvalorigas la [[fojno]]n.
** '''herba tigo''' (''caulis herbaceus''): plantoj ĝenerale moltigaj. La tigointerno estas plena (nekava), suka. '''Se''' oni formortinte '''ligniĝas''', tiam oni parolas pri '''durtigo''', kiu malvalorigas la [[fojno]]n.
** '''pajlotigo''' aŭ '''[[Kulmo (planto)|kulmo]]''' (''caulis culmus''): tigo de graminacoj kun fortaj nodoj kaj longaj internodaj partoj. Ties interno estas kava (escepte ĉe la nodoj), nur kelkaj graminacoj havas nekavan pajlotigon kiel [[maizo]], [[sorgo]].
** '''pajlotigo''' aŭ '''[[Kulmo (planto)|kulmo]]''' (''caulis culmus''): tigo de graminacoj kun fortaj nodoj kaj longaj internodaj partoj. Ties interno estas kava (escepte ĉe la nodoj), nur kelkaj graminacoj havas nekavan pajlotigon kiel [[maizo]], [[sorgo]].
Linio 13: Linio 15:
** '''baztigo''' aŭ ''rozeta tigo'' (''caudex'') (''germane Stock, hungare tőszár, angle ?'') : la folioj tute kovras (rozete) la tigon, kiu estos vidable post la forigo de tiuj rozete starantaj folioj (ekz. [[sukerbeto]]). Ofte aperas ĉe tiuj plantoj duajare skapo.
** '''baztigo''' aŭ ''rozeta tigo'' (''caudex'') (''germane Stock, hungare tőszár, angle ?'') : la folioj tute kovras (rozete) la tigon, kiu estos vidable post la forigo de tiuj rozete starantaj folioj (ekz. [[sukerbeto]]). Ofte aperas ĉe tiuj plantoj duajare skapo.
** '''skapo''' (''scapus''): nebranĉiganta florportanta tigo, senfolia aŭ havanta nur skvamformajn brakteojn, ekz. la flortigo ĉe [[tulipo]], [[amarilido]], [[cepo]]. Kava aŭ loze nekava tigo.
** '''skapo''' (''scapus''): nebranĉiganta florportanta tigo, senfolia aŭ havanta nur skvamformajn brakteojn, ekz. la flortigo ĉe [[tulipo]], [[amarilido]], [[cepo]]. Kava aŭ loze nekava tigo.
* lignecaj tigoj:
* Lignecaj tigoj:
** '''arbotrunko''' (''truncus'') de arbo kreskas kaj sekundare dikiĝas ĉiujare, abunde disbranĉiĝas. Tiun mallon-trunkan arbon, kies branxoj jam aperas preskaŭ ĉe la bazo, nomiĝas arbedo. La ŝosoj de la trunko nomiĝas branĉoj (3aŭ plijara), branĉeto (2-jara), vergo (1-jara, tiujara).
** '''arbotrunko''' (''truncus'') de arbo kreskas kaj sekundare dikiĝas ĉiujare, abunde disbranĉiĝas. Tiun mallon-trunkan arbon, kies branxoj jam aperas preskaŭ ĉe la bazo, nomiĝas arbedo. La ŝosoj de la trunko nomiĝas branĉoj (3aŭ plijara), branĉeto (2-jara), vergo (1-jara, tiujara).
** '''arbusto''' (''frutex kaj suffrutex'') disbranĉigante jam surtere (ĝi ne havas mallongan internodan parton).
** '''arbusto''' (''frutex kaj suffrutex'') disbranĉigante jam surtere (ĝi ne havas mallongan internodan parton).
** '''palmotrunko''' (''caudex columnaris'') nedisbranĉiĝanta tigo, portanta la foliojn tigopinte en baztiga formo.
** '''palmotrunko''' (''caudex columnaris'') nedisbranĉiĝanta tigo, portanta la foliojn tigopinte en baztiga formo.
**'''sarmento''' estas ligna tigo de vito, ĉiujare kreskanta. ('''Rebo''' estas trunko de la vito.)
**'''sarmento''' estas ligna tigo de vito, ĉiujare kreskanta. ('''Rebo''' estas trunko de la vito.)
* modifiĝintaj tigoj kiel ekz. [[rizomo]]-> vidu [[ŝoso]]
* Modifiĝintaj tigoj kiel ekz. [[rizomo]]-> vidu [[ŝoso]].


{{Plantaj partoj}}
{{Plantaj partoj}}

Kiel registrite je 17:59, 4 feb. 2011

Tigo (caulis) estas la supra ĉefakso de la vaskulaj plantoj, evoluinta el la burĝoneto (plumula). Ĝi kreskas kontraŭ al la radiko supren, ofte disbranĉiĝas, portas foliojn. La meristemo (ĉepinta dividiĝinta histo de plantoj) ne havas (kiel ĉe la radiko) protektan histan tavolon, sed formas burĝonon. En la tigointerno la vaskuloj transportas la materialojn. La juna tigo estas ofte verdkolora pro la asimila parenĥimo sub la epidermo. La generaj organoj povas evolui nur sur ĝi. Kelkaj tigoj povas deponi matrialojn.

Tiu tigo, kiu evoluas direkte el la burĝoneto (plumula) kaj estas la daŭro de la hipokotilo (subkotiledona tigo) nomiĝas ĉeftigo aŭ primara tigo (vaulis primarius).

La tigoj, kiuj evoluas post formorto de la ĉeftigo el la epikotila parto (superkotiledona parto) nomiĝas flank-tigoj aŭ sekundaraj tigoj (caulis necessarii) (ekz. ordinaarj herboj estas plurtigaj plantoj kun sekundaraj tigoj).

Specialaj tigoj estas flotigo portanta floro, kaj folitigo portanta folio.

Tigaj specoj

  • Veraj tigoj
    • herba tigo (caulis herbaceus): plantoj ĝenerale moltigaj. La tigointerno estas plena (nekava), suka. Se oni formortinte ligniĝas, tiam oni parolas pri durtigo, kiu malvalorigas la fojnon.
    • pajlotigokulmo (caulis culmus): tigo de graminacoj kun fortaj nodoj kaj longaj internodaj partoj. Ties interno estas kava (escepte ĉe la nodoj), nur kelkaj graminacoj havas nekavan pajlotigon kiel maizo, sorgo.
    • junkotigo (caulis calamus) (germane Binsenhalm, hungare palkaszár): ŝajne sennoda tigo, sed la komencaj internodaj partoj estas mallongaj kaj la lasta internodo estas tre longa. Nekava, medola tigo. ekz. junko, tifao
    • baztigorozeta tigo (caudex) (germane Stock, hungare tőszár, angle ?) : la folioj tute kovras (rozete) la tigon, kiu estos vidable post la forigo de tiuj rozete starantaj folioj (ekz. sukerbeto). Ofte aperas ĉe tiuj plantoj duajare skapo.
    • skapo (scapus): nebranĉiganta florportanta tigo, senfolia aŭ havanta nur skvamformajn brakteojn, ekz. la flortigo ĉe tulipo, amarilido, cepo. Kava aŭ loze nekava tigo.
  • Lignecaj tigoj:
    • arbotrunko (truncus) de arbo kreskas kaj sekundare dikiĝas ĉiujare, abunde disbranĉiĝas. Tiun mallon-trunkan arbon, kies branxoj jam aperas preskaŭ ĉe la bazo, nomiĝas arbedo. La ŝosoj de la trunko nomiĝas branĉoj (3aŭ plijara), branĉeto (2-jara), vergo (1-jara, tiujara).
    • arbusto (frutex kaj suffrutex) disbranĉigante jam surtere (ĝi ne havas mallongan internodan parton).
    • palmotrunko (caudex columnaris) nedisbranĉiĝanta tigo, portanta la foliojn tigopinte en baztiga formo.
    • sarmento estas ligna tigo de vito, ĉiujare kreskanta. (Rebo estas trunko de la vito.)
  • Modifiĝintaj tigoj kiel ekz. rizomo-> vidu ŝoso.