Notofago: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
EmausBot (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
289 607 redaktoj
e r2.6.4) (robota aldono de: az:Nothofagus
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
151 713 redaktoj
e robota aldono de: vi:Họ Cử phương nam; cosmetic changes
Linio 18: Linio 18:


'''Notofago''' aŭ '''ŝajnfago''' ( '''''[[Nothofagus]]''''' ), kelkfoje konata per la evitenda nomo '''suda fago''' estas [[genro]] kun proksimume 35 [[Specio (biologio)|specioj]] de [[arbo]]j kaj [[arbedo]]j originaj de la mezvarma ĝis tropika [[Suda duonglobo]], nome suda [[Sudameriko]] ( [[Ĉilio]], [[Argentino]] ) kaj [[Aŭstralio]] ( orienta & sudorienta Aŭstralio, [[Tasmanio]], [[Nov-Zelando]], [[Nov-Gvineo]] kaj [[Nov-Kaledonio]] ). Freŝdate, [[fosilio]]j estis trovitaj en [[Antarkta ekozono|Antarkto]] <ref> Li, H.M. and Z.K. Zhou 2007, 1525-1535.</ref>.
'''Notofago''' aŭ '''ŝajnfago''' ( '''''[[Nothofagus]]''''' ), kelkfoje konata per la evitenda nomo '''suda fago''' estas [[genro]] kun proksimume 35 [[Specio (biologio)|specioj]] de [[arbo]]j kaj [[arbedo]]j originaj de la mezvarma ĝis tropika [[Suda duonglobo]], nome suda [[Sudameriko]] ( [[Ĉilio]], [[Argentino]] ) kaj [[Aŭstralio]] ( orienta & sudorienta Aŭstralio, [[Tasmanio]], [[Nov-Zelando]], [[Nov-Gvineo]] kaj [[Nov-Kaledonio]] ). Freŝdate, [[fosilio]]j estis trovitaj en [[Antarkta ekozono|Antarkto]] <ref> Li, H.M. and Z.K. Zhou 2007, 1525-1535.</ref>.
==Priskribo==
== Priskribo ==
[[Dosiero:Flor fem Rauli.jpg|thumb|150px|left|''N. alpina'' : femalaj floroj.]]
[[Dosiero:Flor fem Rauli.jpg|thumb|150px|left|''N. alpina'' : femalaj floroj.]]
[[Dosiero:Rauli Flor masc.jpg|thumb|150px|left|''N. alpina'' : masklaj floroj.]]
[[Dosiero:Rauli Flor masc.jpg|thumb|150px|left|''N. alpina'' : masklaj floroj.]]
Linio 27: Linio 27:


Multaj individuoj estas ekstreme maljunaj, kaj iam oni kredis ke iuj [[populacio]]j ne kapablis reproduktadon en nuntempaj cirkonstancoj sur la lokoj kie ili kreskadas, krom per radikaj ŝosoj ( [[neseksa reproduktado]] ), estante [[Relikvo|relikva]] [[arbaro]] el pli malvarma estinteco. Ekde tiam estas pruvita ke [[seksa reproduktado]] povas okazi [http://cgi.cse.unsw.edu.au/~lambert/cgi-bin/clim/2005/07/], sed disvastiĝo en malvarmetaj, izolitaj alt-altitudaj [[medio]]j je mezvarmaj kaj tropikaj [[latitudo]]j konformas al [[teorio]] ke la specio pli abundis dum pli malvarmeta pasinteco <ref> Dawson, J. W. 1966 </ref>.
Multaj individuoj estas ekstreme maljunaj, kaj iam oni kredis ke iuj [[populacio]]j ne kapablis reproduktadon en nuntempaj cirkonstancoj sur la lokoj kie ili kreskadas, krom per radikaj ŝosoj ( [[neseksa reproduktado]] ), estante [[Relikvo|relikva]] [[arbaro]] el pli malvarma estinteco. Ekde tiam estas pruvita ke [[seksa reproduktado]] povas okazi [http://cgi.cse.unsw.edu.au/~lambert/cgi-bin/clim/2005/07/], sed disvastiĝo en malvarmetaj, izolitaj alt-altitudaj [[medio]]j je mezvarmaj kaj tropikaj [[latitudo]]j konformas al [[teorio]] ke la specio pli abundis dum pli malvarmeta pasinteco <ref> Dawson, J. W. 1966 </ref>.
==Taksonomio==
== Taksonomio ==
Pasinte la genro estis komprenita en la [[Familio (biologio)|familio]] de la [[fagacoj]], sed [[Scienca esploro|sciencaj esploradoj]] estas pruvintaj ke ĝi estas [[Genetiko|genetike]] diferenca, kaj nuntempe ĝi estas inkluzivita en sia propra familio, la ''Nothofagaceae'' aŭ notofagacoj.
Pasinte la genro estis komprenita en la [[Familio (biologio)|familio]] de la [[fagacoj]], sed [[Scienca esploro|sciencaj esploradoj]] estas pruvintaj ke ĝi estas [[Genetiko|genetike]] diferenca, kaj nuntempe ĝi estas inkluzivita en sia propra familio, la ''Nothofagaceae'' aŭ notofagacoj.


La genro estas klasifikita laŭ la sekvantaj sekcioj <ref> [http://nothofagus.free.fr/sommaire.htm ''Nothofagus'' (france)]</ref> :
La genro estas klasifikita laŭ la sekvantaj sekcioj <ref> [http://nothofagus.free.fr/sommaire.htm ''Nothofagus'' (france)]</ref> :
<br>
<br />
;Sekcio ''Brassospora'' ( tipo ''Nothofagus brassii'' )
;Sekcio ''Brassospora'' ( tipo ''Nothofagus brassii'' )
*''Nothofagus aequilateralis'' ( Nov-Kaledonio )
* ''Nothofagus aequilateralis'' ( Nov-Kaledonio )
*''Nothofagus balansae'' ( Nov-Kaledonio )
* ''Nothofagus balansae'' ( Nov-Kaledonio )
*''Nothofagus baumanniae'' ( Nov-Kaledonio )
* ''Nothofagus baumanniae'' ( Nov-Kaledonio )
*''Nothofagus brassii'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus brassii'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus carrii'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus carrii'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus codonandra'' ( Nov-Kaledonio )
* ''Nothofagus codonandra'' ( Nov-Kaledonio )
*''Nothofagus crenata'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus crenata'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus discoidea'' ( Nov-Kaledonio )
* ''Nothofagus discoidea'' ( Nov-Kaledonio )
*''Nothofagus flaviramea'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus flaviramea'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus grandis'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus grandis'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus nuda'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus nuda'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus perryi'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus perryi'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus pseudoresinosa'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus pseudoresinosa'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus pullei'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus pullei'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus resinosa'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus resinosa'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus rubra'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus rubra'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus starkenborghii'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus starkenborghii'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus stylosa'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus stylosa'' ( Nov-Gvineo )
*''Nothofagus womersleyi'' ( Nov-Gvineo )
* ''Nothofagus womersleyi'' ( Nov-Gvineo )


;Sekcio ''Fuscospora'' ( tipo ''Nothofagus fusca'' )
;Sekcio ''Fuscospora'' ( tipo ''Nothofagus fusca'' )
*''Nothofagus alessandri'' ( Centra Ĉilio )
* ''Nothofagus alessandri'' ( Centra Ĉilio )
*''Nothofagus fusca'' ( Nov-Zelando )
* ''Nothofagus fusca'' ( Nov-Zelando )
*''Nothofagus gunnii'' ( Aŭstralio : Tasmanio )
* ''Nothofagus gunnii'' ( Aŭstralio : Tasmanio )
*''Nothofagus solandri'' ( Nov-Zelando )
* ''Nothofagus solandri'' ( Nov-Zelando )
*''Nothofagus truncata'' ( Nov-Zelando )
* ''Nothofagus truncata'' ( Nov-Zelando )


;Sekcio ''Lophozonia'' ( tipo ''Nothofagus menziesii'' )
;Sekcio ''Lophozonia'' ( tipo ''Nothofagus menziesii'' )
*''Nothofagus alpina'' (=''N. procera'') ( Centra Ĉilio/Argentino )
* ''Nothofagus alpina'' (=''N. procera'') ( Centra Ĉilio/Argentino )
*''Nothofagus cunninghamii'' ( Aŭstralio : [[Viktorio (Aŭstralio)|Viktorio]], Tasmanio )
* ''Nothofagus cunninghamii'' ( Aŭstralio : [[Viktorio (Aŭstralio)|Viktorio]], Tasmanio )
*''Nothofagus glauca'' ( Centra Ĉilio )
* ''Nothofagus glauca'' ( Centra Ĉilio )
*''Nothofagus macrocarpa'' ( Centra Ĉilio )
* ''Nothofagus macrocarpa'' ( Centra Ĉilio )
*''Nothofagus menziesii'' ( Nov-Zelando )
* ''Nothofagus menziesii'' ( Nov-Zelando )
*''Nothofagus moorei'' ( Aŭstralio : [[Novsudkimrio]], [[Kvinslando]] )
* ''Nothofagus moorei'' ( Aŭstralio : [[Novsudkimrio]], [[Kvinslando]] )
*''Nothofagus obliqua'' ( Ĉilio/Argentino )
* ''Nothofagus obliqua'' ( Ĉilio/Argentino )


;Sekcio ''Nothofagus'' ( tipo ''Nothofagus antarctica'' )
;Sekcio ''Nothofagus'' ( tipo ''Nothofagus antarctica'' )
*''Nothofagus antarctica'' ( Sudaj Argentino kaj Ĉilio )
* ''Nothofagus antarctica'' ( Sudaj Argentino kaj Ĉilio )
*''Nothofagus betuloides'' ( Sudaj Argentino kaj Ĉilio )
* ''Nothofagus betuloides'' ( Sudaj Argentino kaj Ĉilio )
*''Nothofagus dombeyi'' ( Centra Ĉilio kaj [[Andoj|Anda]] [[Patagonio]] - Argentino )
* ''Nothofagus dombeyi'' ( Centra Ĉilio kaj [[Andoj|Anda]] [[Patagonio]] - Argentino )
*''Nothofagus nitida'' ( Suda Ĉilio kaj verŝajne Argentino )
* ''Nothofagus nitida'' ( Suda Ĉilio kaj verŝajne Argentino )
*''Nothofagus pumilio'' ( Argentino/Ĉilio )
* ''Nothofagus pumilio'' ( Argentino/Ĉilio )


==Disvastiĝo==
== Disvastiĝo ==
[[Dosiero:Nothofagus_demis.JPG|thumb|300px|left|[[Arealo]]]]
[[Dosiero:Nothofagus_demis.JPG|thumb|300px|left|[[Arealo]]]]
La modelo de distribuo ĉirkaŭ la Pacifika Rando ( angle : Pacific Rim ) sugestas ke la disvastiĝo de la genro datiĝas de la [[epoko]] kiam [[Antarkto]], Aŭstralio kaj Sudameriko estis ligitaj kiel kolektiva teroamaso nomata [[Gondvano]] <ref>[http://www.nativeforest.org/campaigns/gondwana/index.htm Native Forest Network (2003) ''Gondwana Forest Sanctuary'']</ref>.
La modelo de distribuo ĉirkaŭ la Pacifika Rando ( angle : Pacific Rim ) sugestas ke la disvastiĝo de la genro datiĝas de la [[epoko]] kiam [[Antarkto]], Aŭstralio kaj Sudameriko estis ligitaj kiel kolektiva teroamaso nomata [[Gondvano]] <ref>[http://www.nativeforest.org/campaigns/gondwana/index.htm Native Forest Network (2003) ''Gondwana Forest Sanctuary'']</ref>.
Linio 83: Linio 83:
</ref>.
</ref>.


==Vidu Ankaŭ==
== Vidu Ankaŭ ==
{{Portalo Biologio}}
{{Portalo Biologio}}
*[[Charles Fleming]]
* [[Charles Fleming]]
*[[Magelanaj subpolusaj arbaroj]]
* [[Magelanaj subpolusaj arbaroj]]
*[[Mediteraneaj arbaroj, maldens-arbaroj kaj arbustaroj]]
* [[Mediteraneaj arbaroj, maldens-arbaroj kaj arbustaroj]]
*[[Valdiviaj moderaj pluvarbaroj]]
* [[Valdiviaj moderaj pluvarbaroj]]
==Referencoj==
== Referencoj ==
{{commons|Nothofagus}}
{{commons|Nothofagus}}
{{referencoj}}
{{referencoj}}
==Bibliografio==
== Bibliografio ==
*[http://www.nzetc.org/tm/scholarly/tei-Bio14Tuat01-t1-body-d1.ht Dawson, J.W. 1966 : Observations on ''Nothofagus'' in New Caledonia, ''Tuatara'', Volume 14, Issue 1, April 1966] {{en}}
* [http://www.nzetc.org/tm/scholarly/tei-Bio14Tuat01-t1-body-d1.ht Dawson, J.W. 1966 : Observations on ''Nothofagus'' in New Caledonia, ''Tuatara'', Volume 14, Issue 1, April 1966] {{en}}
*Hogan, C. Michael 2008 : [http://globaltwitcher.auderis.se/artspec_information.asp?thingid=82831 ''Chilean Wine Palm: Jubaea chilensis'', GlobalTwitcher.com, ''ed. Nicklas Stromberg''] {{en}}
* Hogan, C. Michael 2008 : [http://globaltwitcher.auderis.se/artspec_information.asp?thingid=82831 ''Chilean Wine Palm: Jubaea chilensis'', GlobalTwitcher.com, ''ed. Nicklas Stromberg''] {{en}}
*Li, H.M. and Z.K. Zhou 2007 : Fossil nothofagaceous leaves from the Eocene of western Antarctica and their bearing on the origin, dispersal and systematics of ''Nothofagus''. ''Science in China''. 50(10): 1525-1535. {{en}}
* Li, H.M. and Z.K. Zhou 2007 : Fossil nothofagaceous leaves from the Eocene of western Antarctica and their bearing on the origin, dispersal and systematics of ''Nothofagus''. ''Science in China''. 50(10): 1525-1535. {{en}}


[[Kategorio:Fagaloj]]
[[Kategorio:Fagaloj]]
Linio 124: Linio 124:
[[sv:Sydbokssläktet]]
[[sv:Sydbokssläktet]]
[[uk:Нотофагус]]
[[uk:Нотофагус]]
[[vi:Họ Cử phương nam]]
[[zh:南青冈科]]
[[zh:南青冈科]]

Kiel registrite je 14:51, 18 feb. 2011

Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Notofago
Biologia klasado
Ordo: Fagaloj Fagales
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Notofago
v • d • r
Nothofagus pumilio
Ŝosoj, folioj, kaj kupuloj de Nothofagus obliqua
Nothofagus alpina
Nothofagus fusca var. colensoi, folioj.
Dosiero:Nothofagus gunnii.jpg
Nothofagus gunnii
Nothofagus antarctica, folioj

Notofago aŭ ŝajnfago ( Nothofagus ), kelkfoje konata per la evitenda nomo suda fago estas genro kun proksimume 35 specioj de arboj kaj arbedoj originaj de la mezvarma ĝis tropika Suda duonglobo, nome suda Sudameriko ( Ĉilio, Argentino ) kaj Aŭstralio ( orienta & sudorienta Aŭstralio, Tasmanio, Nov-Zelando, Nov-Gvineo kaj Nov-Kaledonio ). Freŝdate, fosilioj estis trovitaj en Antarkto [1].

Priskribo

N. alpina : femalaj floroj.
N. alpina : masklaj floroj.

La folioj estas segildentaj aŭ glatrandaj, ĉiamverdaj aŭ falfoliaj. La frukto estas malgranda, platigita aŭ triangula nukso, enŝlosita en kupuloj kiuj entenas 2-7 nuksojn.

Notofagaj specioj estas uzataj kiel nutraĵoplantoj de la larvoj de noktpapilioj el la genro Aenetus inkluzive A. eximia kaj A. virescens ( familio Hepialidae ).

Multaj individuoj estas ekstreme maljunaj, kaj iam oni kredis ke iuj populacioj ne kapablis reproduktadon en nuntempaj cirkonstancoj sur la lokoj kie ili kreskadas, krom per radikaj ŝosoj ( neseksa reproduktado ), estante relikva arbaro el pli malvarma estinteco. Ekde tiam estas pruvita ke seksa reproduktado povas okazi [1], sed disvastiĝo en malvarmetaj, izolitaj alt-altitudaj medioj je mezvarmaj kaj tropikaj latitudoj konformas al teorio ke la specio pli abundis dum pli malvarmeta pasinteco [2].

Taksonomio

Pasinte la genro estis komprenita en la familio de la fagacoj, sed sciencaj esploradoj estas pruvintaj ke ĝi estas genetike diferenca, kaj nuntempe ĝi estas inkluzivita en sia propra familio, la Nothofagaceae aŭ notofagacoj.

La genro estas klasifikita laŭ la sekvantaj sekcioj [3] :

Sekcio Brassospora ( tipo Nothofagus brassii )
  • Nothofagus aequilateralis ( Nov-Kaledonio )
  • Nothofagus balansae ( Nov-Kaledonio )
  • Nothofagus baumanniae ( Nov-Kaledonio )
  • Nothofagus brassii ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus carrii ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus codonandra ( Nov-Kaledonio )
  • Nothofagus crenata ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus discoidea ( Nov-Kaledonio )
  • Nothofagus flaviramea ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus grandis ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus nuda ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus perryi ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus pseudoresinosa ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus pullei ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus resinosa ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus rubra ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus starkenborghii ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus stylosa ( Nov-Gvineo )
  • Nothofagus womersleyi ( Nov-Gvineo )
Sekcio Fuscospora ( tipo Nothofagus fusca )
  • Nothofagus alessandri ( Centra Ĉilio )
  • Nothofagus fusca ( Nov-Zelando )
  • Nothofagus gunnii ( Aŭstralio : Tasmanio )
  • Nothofagus solandri ( Nov-Zelando )
  • Nothofagus truncata ( Nov-Zelando )
Sekcio Lophozonia ( tipo Nothofagus menziesii )
  • Nothofagus alpina (=N. procera) ( Centra Ĉilio/Argentino )
  • Nothofagus cunninghamii ( Aŭstralio : Viktorio, Tasmanio )
  • Nothofagus glauca ( Centra Ĉilio )
  • Nothofagus macrocarpa ( Centra Ĉilio )
  • Nothofagus menziesii ( Nov-Zelando )
  • Nothofagus moorei ( Aŭstralio : Novsudkimrio, Kvinslando )
  • Nothofagus obliqua ( Ĉilio/Argentino )
Sekcio Nothofagus ( tipo Nothofagus antarctica )
  • Nothofagus antarctica ( Sudaj Argentino kaj Ĉilio )
  • Nothofagus betuloides ( Sudaj Argentino kaj Ĉilio )
  • Nothofagus dombeyi ( Centra Ĉilio kaj Anda Patagonio - Argentino )
  • Nothofagus nitida ( Suda Ĉilio kaj verŝajne Argentino )
  • Nothofagus pumilio ( Argentino/Ĉilio )

Disvastiĝo

Arealo

La modelo de distribuo ĉirkaŭ la Pacifika Rando ( angle : Pacific Rim ) sugestas ke la disvastiĝo de la genro datiĝas de la epoko kiam Antarkto, Aŭstralio kaj Sudameriko estis ligitaj kiel kolektiva teroamaso nomata Gondvano [4].

En Sudameriko la norda genrolimito situas apud Nacia Parko La Campana kaj la Montoj de Vizcachas en la centra parto de Ĉilio.[5].

Vidu Ankaŭ

Portala ikonoPortalo pri Biologio

Referencoj

  1. ↑ Li, H.M. and Z.K. Zhou 2007, 1525-1535.
  2. ↑ Dawson, J. W. 1966
  3. ↑ Nothofagus (france)
  4. ↑ Native Forest Network (2003) Gondwana Forest Sanctuary
  5. ↑ Hogan, C. Michael 2008

Bibliografio

Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Notofago&oldid=3441258"