Diakrita signo: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
bildo
Escarbot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.2+) (robota aldono de: bg, et, km, th modifo de: nn
Linio 114: Linio 114:
[[ar:شكلة]]
[[ar:شكلة]]
[[ast:Diacríticu]]
[[ast:Diacríticu]]
[[bg:Диакритичен знак]]
[[br:Sinoù diakritek]]
[[br:Sinoù diakritek]]
[[ca:Signe diacrític]]
[[ca:Signe diacrític]]
Linio 121: Linio 122:
[[en:Diacritic]]
[[en:Diacritic]]
[[es:Signo diacrítico]]
[[es:Signo diacrítico]]
[[et:Diakriitilised märgid]]
[[fi:Tarke]]
[[fi:Tarke]]
[[fr:Diacritique]]
[[fr:Diacritique]]
Linio 131: Linio 133:
[[ja:ダイアクリティカルマーク]]
[[ja:ダイアクリティカルマーク]]
[[jv:Diakritik]]
[[jv:Diakritik]]
[[km:វណ្ណយុត្តិ]]
[[ko:발음 구별 기호]]
[[ko:발음 구별 기호]]
[[lb:Diakritescht Zeechen]]
[[lb:Diakritescht Zeechen]]
Linio 136: Linio 139:
[[nah:Tlatlīltzicuīniliztli]]
[[nah:Tlatlīltzicuīniliztli]]
[[nl:Diakritisch teken]]
[[nl:Diakritisch teken]]
[[nn:Aksentteikn]]
[[nn:Diakritikon]]
[[no:Diakritisk tegn]]
[[no:Diakritisk tegn]]
[[pl:Znaki diakrytyczne]]
[[pl:Znaki diakrytyczne]]
Linio 149: Linio 152:
[[sr:Дијакритик]]
[[sr:Дијакритик]]
[[sv:Diakritiskt tecken]]
[[sv:Diakritiskt tecken]]
[[th:เครื่องหมายเสริมสัทอักษร]]
[[tl:Tuldik]]
[[tl:Tuldik]]
[[tr:Diyakritik işaretler]]
[[tr:Diyakritik işaretler]]

Kiel registrite je 08:50, 22 mar. 2012

Litero a kun dekstra korno

Diakrita signokromsigno estas tipografia marko, kiu distingas diversajn literojn kun sama baza formo.

Priskribo

Formo

Latinidaj skriboj enhavas precipe:

  • supersignojn – ekzemple la hispana ñ
  • subsignojn – ekzemple la franca kaj portugala ç
  • trasignojn – ekzemple la pola ł.

Eblas kombino de litero kun pluraj diakritaj signoj, ekzemple la anglosaksa ǻ.

La esperanta skribo uzas du kromsignojn: la ĉapelon aŭ tegmenton, super c, g, h, j, s, kaj La hoketon, super u, ambaŭ estas supersignoj.

Aboca ordigo

Literoj modifitaj per kromsigno kelkfoje estas nomataj diakritaj literoj. Diversaj lingvoj havas diversajn sintenojn al ili: kelkaj konsideras ilin apartaj literoj, kun propraj rangoj en la aboco; aliaj ĉe enalfabetigo de vortoj konsideras ilin nur, se ili diferencigas du vortojn. Fine, kelkaj lingvoj, kiel la portugala, tute ne konsideras ilin en enalfabetigo.

Funkcioj

Eĉ se pluraj lingvoj uzas samaspektajn aŭ eĉ identajn kromsignojn, ties funkcio kaj uzo povas forte diferenci. Kutime oni celas per kromsignoj pli laŭ-fonetikan skribon kaj faciligon de elparolo. Ekzemple la baza latina alfabeto ne havas literon por la pola ł aŭ la turka ğ; do tiuj lingvoj uzas diakritan markilon. Alia funkcio estas laŭ certaj reguloj modifi la fonetikan valoron de literoj; tiucele la vjetnama lingvo indikas tonojn per kromsignoj.

Kromsignoj en latinidaj skriboj

Laŭ la lingvo, sama kromsigno markas akcenton, tonon, vokallongon aŭ ion alian. tial estas bone rezervi formnomojn (ekzemple dekstra korno) por la signoj unuflanke, kaj sonnomojn (ekzemple akuto) por la variaj signataj lingvaj fenomenoj aliflanke.

ekzemplo klaso nomo aŭ nomoj por la kromsigno
ò supersigno maldekstra korno
ó supersigno dekstra korno
ô supersigno ĉapelo, cirkumflekso
õ supersigno tildo, ondeto
ö supersigno dupunkto, tremao
ő supersigno duobla korno, dekstra dukorno, longa tremao
å supersigno ringo
ō supersigno superstreko
ż supersigno superpunkto
ă supersigno brevo, duonluno (pli larĝa ol ronda hoketo)
ǎ supersigno hoketo, ronda hoketo
č supersigno haĉeko, dukorno, pinta hoketo, kontraŭĉapelo
ą subsigno dekstra subhoko
ç subsigno maldekstra subhoko, cedilo
subsigno subpunkto
ø trasigno trastreko

Aliaj alfabetoj

Krom la latinida alfabeto, aliaj alfabetoj ankaŭ uzas diakritojn. Ekzemple en la rusa dekstra korno signifas markon de akcento super vokaloj.

Entute la granda plimulto de alfabetoj uzas diakritojn.

Eksteraj ligiloj