Helico (apartigilo): Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Ne estas apartigilo, sed artikolo. |
eNeniu resumo de redakto |
||
Linio 1: | Linio 1: | ||
'''Helico''' povas esti: |
|||
'''Helico''' ( de la [[helena lingvo|helena]] έλιξ = turniĝo, tordiĝo) principe estas [[geometrio|geometria]] linio, kiu estigas, kiam punkto cirkle rotacias ĉirkaŭ akso kaj samtempe moviĝas laŭlonge de ĝi. |
|||
Ambaŭ moviĝoj havas konstantan rapidon. |
|||
* [[Helico|Movhelico]] |
|||
* [[Helico (matematiko)]] |
|||
* [[Helico (tekniko)]] |
|||
{{apartigilo}} |
|||
[[Matematiko|Matematike]] eblas diri, ke helico estas [[kurbo]] sur [[cilindro]], kiu sekcas ĉiujn cirklojn, kiuj generas la cilindron, je egalaj anguloj. |
|||
[[Dosiero:Helicoj.jpg|thumbnail|right|260px|Ekzemploj de helicoj]] |
|||
[[Dosiero:Archimedes-screw one-screw-threads with-ball 3D-view animated small.gif|thumb|Animita filmo de la [[Arkimeda ŝraŭbo]]]] |
|||
[[Dosiero:Schroef van archimedes.jpg|thumb|Permane propulsebla Arkimeda ŝraŭbo]] |
|||
En pli vasta senco helico estas |
|||
* surfaco generata de la [[ortanto]] de la menciita punkto al la akso, aŭ |
|||
* objekto, kies surfaco similas al parto(j) de tia surfaco. |
|||
Teknike, '''helico''' estas precipe uzata por transformado de movo rekta/rotacia laŭ la sama akso, per sistemo nomata "ŝraŭbo/ŝraŭbingo". |
|||
Oni povas konsideri 3 kazojn, laŭ la angulo de la helico, kaj la materioj uzataj : |
|||
* '''la angulo estas malgranda :''' rotacii unu pecon ebligas ĝian samtempan relativan rektlinian movon, sed ne inversigeble (puŝante unu pecon oni ne povas produkti rotacion). Ekzemple: |
|||
: - diversaj [[ŝraŭbo]]j kun ties ŝraŭbingoj, jen por premi, jen por reguligi, ktp. |
|||
: - [[Helico|mov-helico]], kiu movas ekzemple ŝipon aŭ [[aviadilo]]n, ŝraŭbinĝanta jen en la aero, jen en la akvo; |
|||
: - transport-helico, kiu transportas likvaĵon aŭ pulvorecan substancon en tubo |
|||
: - bor-helico, kiu transportas la skrapaĵojn laŭlonge de [[borilo]] for de ties pinto |
|||
: - korkotirilo, kiu ŝraŭbiĝas en la korkon, kaj uzas la ne inversigeblecon de la sistemo por eltiri la korkon; |
|||
'''* la angulo estas preskaŭ orto :''' rektlinie movante unu pecon, oni ebligas ĝian samtempan rotacian movon, sed ne inversigeble (turnante unu pecon, oni ne povas produkti rektan movon). Ekzemple : |
|||
: - similforma [[turbino]], kiu kaptas la forton de moviĝanta medio (gaso, fluaĵo) por transformi ĝin al rotacio |
|||
: - Kelkaj lud-turboj estas ekipitaj per ŝraŭbigita stir-manikoj, kiun oni premas por turnigi la turbon; |
|||
: - Ankaù kelkaj ŝraŭbiloj havas manikon same arangitan: oni ĝin premas por turnigi la ŝraŭbojn. |
|||
'''* Inter la du supraj kazoj,''' la sistemo funkcias inversigeble jen kiel la unua kazo, jen kiel la dua. |
|||
: (Ekzemploj preparotaj) |
|||
Aliaj ekzemploj de helicoj: |
|||
* helica risorto, kiu koncentras la risortan forton de elasta fadeno en unu direkto |
|||
* la duobla helico de [[DNA]] |
|||
* la konko de [[heliko]], kvankam la radio de ĝia linio ne estas konstanta |
|||
[[cs:Helix]] |
[[cs:Helix]] |
Kiel registrite je 12:00, 9 jul. 2012
Helico povas esti: