Helico (apartigilo): Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Ne estas apartigilo, sed artikolo.
eNeniu resumo de redakto
Linio 1: Linio 1:
'''Helico''' povas esti:
'''Helico''' ( de la [[helena lingvo|helena]] έλιξ = turniĝo, tordiĝo) principe estas [[geometrio|geometria]] linio, kiu estigas, kiam punkto cirkle rotacias ĉirkaŭ akso kaj samtempe moviĝas laŭlonge de ĝi.
Ambaŭ moviĝoj havas konstantan rapidon.


* [[Helico|Movhelico]]
* [[Helico (matematiko)]]
* [[Helico (tekniko)]]


{{apartigilo}}
[[Matematiko|Matematike]] eblas diri, ke helico estas [[kurbo]] sur [[cilindro]], kiu sekcas ĉiujn cirklojn, kiuj generas la cilindron, je egalaj anguloj.

[[Dosiero:Helicoj.jpg|thumbnail|right|260px|Ekzemploj de helicoj]]
[[Dosiero:Archimedes-screw one-screw-threads with-ball 3D-view animated small.gif|thumb|Animita filmo de la [[Arkimeda ŝraŭbo]]]]
[[Dosiero:Schroef van archimedes.jpg|thumb|Permane propulsebla Arkimeda ŝraŭbo]]

En pli vasta senco helico estas
* surfaco generata de la [[ortanto]] de la menciita punkto al la akso, aŭ
* objekto, kies surfaco similas al parto(j) de tia surfaco.


Teknike, '''helico''' estas precipe uzata por transformado de movo rekta/rotacia laŭ la sama akso, per sistemo nomata "ŝraŭbo/ŝraŭbingo".
Oni povas konsideri 3 kazojn, laŭ la angulo de la helico, kaj la materioj uzataj :
* '''la angulo estas malgranda :''' rotacii unu pecon ebligas ĝian samtempan relativan rektlinian movon, sed ne inversigeble (puŝante unu pecon oni ne povas produkti rotacion). Ekzemple:
: - diversaj [[ŝraŭbo]]j kun ties ŝraŭbingoj, jen por premi, jen por reguligi, ktp.
: - [[Helico|mov-helico]], kiu movas ekzemple ŝipon aŭ [[aviadilo]]n, ŝraŭbinĝanta jen en la aero, jen en la akvo;
: - transport-helico, kiu transportas likvaĵon aŭ pulvorecan substancon en tubo
: - bor-helico, kiu transportas la skrapaĵojn laŭlonge de [[borilo]] for de ties pinto
: - korkotirilo, kiu ŝraŭbiĝas en la korkon, kaj uzas la ne inversigeblecon de la sistemo por eltiri la korkon;
'''* la angulo estas preskaŭ orto :''' rektlinie movante unu pecon, oni ebligas ĝian samtempan rotacian movon, sed ne inversigeble (turnante unu pecon, oni ne povas produkti rektan movon). Ekzemple :
: - similforma [[turbino]], kiu kaptas la forton de moviĝanta medio (gaso, fluaĵo) por transformi ĝin al rotacio
: - Kelkaj lud-turboj estas ekipitaj per ŝraŭbigita stir-manikoj, kiun oni premas por turnigi la turbon;
: - Ankaù kelkaj ŝraŭbiloj havas manikon same arangitan: oni ĝin premas por turnigi la ŝraŭbojn.

'''* Inter la du supraj kazoj,''' la sistemo funkcias inversigeble jen kiel la unua kazo, jen kiel la dua.
: (Ekzemploj preparotaj)


Aliaj ekzemploj de helicoj:
* helica risorto, kiu koncentras la risortan forton de elasta fadeno en unu direkto
* la duobla helico de [[DNA]]
* la konko de [[heliko]], kvankam la radio de ĝia linio ne estas konstanta


[[cs:Helix]]
[[cs:Helix]]

Kiel registrite je 12:00, 9 jul. 2012

Helico povas esti: