Gamo: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e navigilo, formatigo, stilo
Linio 36: Linio 36:


== Eksteraj ligiloj ==
== Eksteraj ligiloj ==
Angle:
{{el}} http://www.greenwych.ca/natbasis.htm <!-- en:and also in the 2004 book: "On the Origin of Music" by Bob Fink (Greenwich Publ., Canada). The theory is called the "trio theory," claiming that influence from the most audible overtones of the three most nearly universal intervals (found across time & cultures, namely, a tone's octave, 4th and 5th), when their overtones are placed within the range of that octave, will evolve into the most widespread of scales: Pentatonic, major & minor (depending how many of the audible overtones are so placed). The unequal audibile strengths of the overtones determine the role & power of each note in a scale (tonic, dominant or subdominant) -- i.e., tonality and tonal scales. en->eo:kaj ankaŭ (in, en) la 2004 (libro, mendi): "(Super, Sur) la (Komenca rando, Origino) (da, de) (Muziko, Notoj)" (by, pera, ĉe, de, fare de, per, preter) _Bob_ _Fink_ (_Greenwich_ _Publ_., Kanado). La teorio estas (vokita, alvokita) la "trio teorio," pretendante (ke, tio, kio, kiu, tiu) influi (de, ek de, el) la most _audible_ _overtones_ (da, de) la tri most proksime (universa, universala) (intervaloj, paŭzoj) (fundamenti (transa, trans) (tempo, fojo, horo) & (kulturoj, kulturas), _namely_, (a, _) tono's _octave_, _4th_ kaj _5th_), kiam ilia _overtones_ (aro (mezurunuo), aro, estas) (lokita, metita) en la _range_ (da, de) (ke, tio, kio, kiu, tiu) _octave_, (voli, testamento, testamenti) evolui al en, en ...-n la most _widespread_ (da, de) krustoj: _Pentatonic_, majoro & minoro (dependante kiom (da, de) la _audible_ _overtones_ (aro (mezurunuo), aro, estas) (so, tial, do) (lokita, metita)). La _unequal_ _audibile_ _strengths_ (da, de) la _overtones_ _determine_ la rolo & (potenco, kardinalo, povo) (da, de) (ĉiu, po) (tononomo, noti) (in, en) (a, _) krusto (_tonic_, _dominant_ (or, aŭ) _subdominant_) -- (i, mi).e., tonaleco kaj _tonal_ krustoj. en:(Evolution of Scales) en->eo:(Evoluismo (da, de) Krustoj) -->
{{el}} http://musicianswiki.com/index.php/scales <!-- en:Lots of scales (including exotic ones) with midi examples. en->eo:_Lots_ (da, de) krustoj (inkluzivante _exotic_ onas) (ĉe, kun, per) _midi_ ekzemploj. -->
{{el}} http://www.skytopia.com/project/scale.html
{{el}} http://www.guitar-school-online.com//scale3kcmmo1.html <!-- en:Online Guitar Scale Diagrams en->eo:_Online_ Gitaro Krusto _Diagrams_ -->
{{el}} http://www.greenwych.ca/cycl-5-2.htm
<br />
&#264;ine:
{{el}} http://www.hudong.com/wiki/宫、商、角、徵、羽
<br />
Esperante:
{{el}} http://www.jeanpierrepoulin.com/Muzikgamoj.htm
{{Commons|Musical scale}}
{{Commons|Musical scale}}
;Angle:
* http://www.greenwych.ca/natbasis.htm <!-- en:and also in the 2004 book: "On the Origin of Music" by Bob Fink (Greenwich Publ., Canada). The theory is called the "trio theory," claiming that influence from the most audible overtones of the three most nearly universal intervals (found across time & cultures, namely, a tone's octave, 4th and 5th), when their overtones are placed within the range of that octave, will evolve into the most widespread of scales: Pentatonic, major & minor (depending how many of the audible overtones are so placed). The unequal audibile strengths of the overtones determine the role & power of each note in a scale (tonic, dominant or subdominant) -- i.e., tonality and tonal scales. en->eo:kaj ankaŭ (in, en) la 2004 (libro, mendi): "(Super, Sur) la (Komenca rando, Origino) (da, de) (Muziko, Notoj)" (by, pera, ĉe, de, fare de, per, preter) _Bob_ _Fink_ (_Greenwich_ _Publ_., Kanado). La teorio estas (vokita, alvokita) la "trio teorio," pretendante (ke, tio, kio, kiu, tiu) influi (de, ek de, el) la most _audible_ _overtones_ (da, de) la tri most proksime (universa, universala) (intervaloj, paŭzoj) (fundamenti (transa, trans) (tempo, fojo, horo) & (kulturoj, kulturas), _namely_, (a, _) tono's _octave_, _4th_ kaj _5th_), kiam ilia _overtones_ (aro (mezurunuo), aro, estas) (lokita, metita) en la _range_ (da, de) (ke, tio, kio, kiu, tiu) _octave_, (voli, testamento, testamenti) evolui al en, en ...-n la most _widespread_ (da, de) krustoj: _Pentatonic_, majoro & minoro (dependante kiom (da, de) la _audible_ _overtones_ (aro (mezurunuo), aro, estas) (so, tial, do) (lokita, metita)). La _unequal_ _audibile_ _strengths_ (da, de) la _overtones_ _determine_ la rolo & (potenco, kardinalo, povo) (da, de) (ĉiu, po) (tononomo, noti) (in, en) (a, _) krusto (_tonic_, _dominant_ (or, aŭ) _subdominant_) -- (i, mi).e., tonaleco kaj _tonal_ krustoj. en:(Evolution of Scales) en->eo:(Evoluismo (da, de) Krustoj) -->
* http://musicianswiki.com/index.php/scales <!-- en:Lots of scales (including exotic ones) with midi examples. en->eo:_Lots_ (da, de) krustoj (inkluzivante _exotic_ onas) (ĉe, kun, per) _midi_ ekzemploj. -->
* http://www.skytopia.com/project/scale.html
* http://www.guitar-school-online.com//scale3kcmmo1.html <!-- en:Online Guitar Scale Diagrams en->eo:_Online_ Gitaro Krusto _Diagrams_ -->
* http://www.greenwych.ca/cycl-5-2.htm
;Ĉine:
* http://www.hudong.com/wiki/宫、商、角、徵、羽
;Esperante:
* http://www.jeanpierrepoulin.com/Muzikgamoj.htm

{{Gamoj}}


[[Kategorio:Muzika notacio]]
[[Kategorio:Muzika notacio]]

Kiel registrite je 22:31, 1 mar. 2013

Temas pri... Ĉi tiu artikolo temas pri muzikaĵo. Por informoj pri la samnoma litero de greka alfabeto, vidu la artikolon Gamo (litero).

En muziko, gamo (aŭ foje skalo) estas supreniranta aŭ malsupreniranta sinsekvo de tonoj, kontraste al sinsekvo de intervaloj, kiu estas modalo. Ĉiu tono en gamo estas nomata gamgrado. Kvankam la gamoj el muzikaj tradicioj tra la mondo ofte tre diferencas inter si, la tonaltoj de la notoj en ĉiaj gamoj kutime rilatas al matematika regulo. Gamoj estas teoriaj konstruaĵoj uzataj por ellabori komponaĵon, sed tre ofte oni komponas muzikon tute ne pensante pri gamoj. Gamojn oni povas priskribi jen tonalaj, modalaj, diatonaj, derivitaj, aŭ sintezaj, kaj ankaŭ laŭ la nombro da tonoj inkluzivataj.

La termino "gamo" ankaŭ uziĝas por indiki "tutan serion de iaj aferoj" (PIV).

Gamoj en okcidenta muziko

Gamoj en tradicia okcidenta muziko konsistas el sep tonoj, t.e. toniko (aŭ gamnoto) kaj ses aliaj gamgradoj kies tonaltoj sonas inter la toniko kaj ties unua okto. Tonoj en la kutimaj gamoj estas apartigitaj je intervaloj de plentonoj kaj duontonoj.

Estas multaj diversaj specoj de gamoj ofte uzataj en okcidenta muziko, i.a.:

Gamgradoj

Gamgrado estas numera pozicio de tono interne de gamo ordita laŭ suprenirantaj tonaltoj. Ĉar intervaloj estas inkluzivaj, kvinto priskribas tonon, kiu sonas kvar gradojn pli alte ol la toniko.

Fontoj

  • Burns, Edward M. (1999). "Intervals, Scales, and Tuning" (Intervaloj, gamoj, kaj agordado), The Psychology of Music (La psikologio de muziko) second edition. DEUTSCH, Diana, red. San Diego: Academic Press. ISBN 0-12-213564-4.
  • Zonis, E. (1973). Classical Persian music: An Introduction (Klasika persia muziko: enkonduko). Cambridge, MA: Harvard University Press.

La sekvaj du bildoj montras maldekstre la doran gamon kaj en la mezo la kvintonan gamon laŭ la ordo de la 6-plus-6-sistemo.


Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

Angle
Ĉine
Esperante