Okcidenta Saharo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
e r2.7.3) (robota aldono de: pa:ਪੱਛਮੀ ਸਹਾਰਾ |
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 117 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q6250) |
||
| Linio 45: | Linio 45: | ||
[[Kategorio:Okcidenta Saharo]] |
[[Kategorio:Okcidenta Saharo]] |
||
[[ace:Sahara Barat]] |
|||
[[af:Wes-Sahara]] |
|||
[[am:ምዕራባዊ ሣህራ]] |
|||
[[an:Sahara Occidental]] |
|||
[[ar:الصحراء الغربية]] |
|||
[[arz:الصحرا الغربيه]] |
|||
[[ast:Sáḥara Occidental]] |
|||
[[az:Qərbi Sahara]] |
|||
[[be:Заходняя Сахара]] |
|||
[[be-x-old:Заходняя Сахара]] |
|||
[[bg:Западна Сахара]] |
|||
[[bn:পশ্চিম সাহারা]] |
|||
[[bo:ནུབ་ས་ཧ་ར།]] |
|||
[[bpy:ৱেস্টার্ন সাহারা]] |
|||
[[br:Sahara ar C'hornôg]] |
|||
[[ca:Sàhara Occidental]] |
|||
[[ce:Сахара Iарбойн Халкъа куьйгаллийца йолу Пачхьалкх]] |
|||
[[ckb:سەحرای ڕۆژاوا]] |
|||
[[crh:Ğarbiy Sahara]] |
|||
[[cs:Západní Sahara]] |
|||
[[cy:Gorllewin Sahara]] |
|||
[[da:Vestsahara]] |
|||
[[de:Westsahara]] |
|||
[[diq:Sehraya Rocawani]] |
[[diq:Sehraya Rocawani]] |
||
[[dsb:Pódwjacorna Sahara]] |
|||
[[dv:ހުޅަނގު ސަހަރާ]] |
|||
[[el:Δυτική Σαχάρα]] |
|||
[[en:Western Sahara]] |
|||
[[es:Sahara Occidental]] |
|||
[[et:Lääne-Sahara]] |
|||
[[eu:Mendebaldeko Sahara]] |
|||
[[ext:Sáhara Ociental]] |
|||
[[fa:صحرای غربی]] |
|||
[[fi:Länsi-Sahara]] |
|||
[[fr:Sahara occidental]] |
|||
[[frp:Sahara occidentâl]] |
|||
[[fy:Westlike Sahara]] |
|||
[[gd:Sathara an Iar]] |
|||
[[gl:Sáhara Occidental]] |
|||
[[he:סהרה המערבית]] |
|||
[[hi:पश्चिमी सहारा]] |
|||
[[hif:Western Sahara]] |
|||
[[hr:Zapadna Sahara]] |
|||
[[hsb:Zapadna Sahara]] |
|||
[[ht:Sahara oksidantal]] |
|||
[[hu:Nyugat-Szahara]] |
|||
[[hy:Արևմտյան Սահարա]] |
|||
[[ia:Sahara Occidental]] |
|||
[[id:Sahara Barat]] |
|||
[[ie:West-Sahara]] |
|||
[[is:Vestur-Sahara]] |
|||
[[it:Sahara Occidentale]] |
|||
[[ja:西サハラ]] |
|||
[[jv:Sahara Kulon]] |
|||
[[ka:დასავლეთი საჰარა]] |
|||
[[kaa:Batıs Saxara]] |
|||
[[kk:Батыс Сахара]] |
|||
[[ko:서사하라]] |
|||
[[ku:Sahraya Rojava]] |
|||
[[kw:Sahara West]] |
|||
[[la:Sahara Occidentalis]] |
|||
[[lad:Sahara Oksidental]] |
|||
[[li:Westeleke Sahara]] |
|||
[[lij:Sahara Oççidentâ]] |
|||
[[ln:Sahara ya Limbɛ]] |
|||
[[lt:Vakarų Sachara]] |
|||
[[lv:Rietumsahāra]] |
|||
[[mk:Западна Сахара]] |
|||
[[ml:പശ്ചിമ സഹാറ]] |
|||
[[mn:Баруун Сахар]] |
|||
[[mr:पश्चिम सहारा]] |
|||
[[mrj:Вадывел Сахара]] |
|||
[[ms:Sahara Barat]] |
|||
[[mt:Saħara tal-Punent]] |
|||
[[ne:पश्चिमी सहारा]] |
|||
[[nl:Westelijke Sahara]] |
|||
[[nn:Vest-Sahara]] |
|||
[[no:Vest-Sahara]] |
|||
[[nov:Westi Sahara]] |
|||
[[nso:Western Sahara]] |
|||
[[nv:Kéyah Sahééwa Eʼeʼaahjí Siʼánígíí]] |
|||
[[oc:Sahara Occidental]] |
|||
[[pa:ਪੱਛਮੀ ਸਹਾਰਾ]] |
|||
[[pam:Sahara Occidental]] |
|||
[[pl:Sahara Zachodnia]] |
|||
[[pnb:لیندا صحرا]] |
|||
[[pt:Saara Ocidental]] |
|||
[[qu:Kunti Sahara]] |
|||
[[ro:Sahara Occidentală]] |
|||
[[ru:Западная Сахара]] |
|||
[[sah:Арҕаа Саhаара]] |
|||
[[sc:Sahara Otzidentale]] |
|||
[[scn:Sahara Uccidintali]] |
|||
[[se:Oarje-Sahára]] |
|||
[[sh:Zapadna Sahara]] |
|||
[[simple:Western Sahara]] |
|||
[[sk:Západná Sahara (územie)]] |
|||
[[sl:Zahodna Sahara]] |
|||
[[sr:Западна Сахара]] |
|||
[[su:Sahara Kulon]] |
|||
[[sv:Västsahara]] |
|||
[[sw:Sahara ya Magharibi]] |
|||
[[ta:மேற்கு சகாரா]] |
|||
[[tg:Саҳрои Ғарбӣ]] |
|||
[[th:เวสเทิร์นสะฮารา]] |
|||
[[tl:Kanluraning Sahara]] |
|||
[[tr:Batı Sahra]] |
|||
[[ug:غەربىي ساھارا]] |
|||
[[uk:Західна Сахара]] |
|||
[[ur:مغربی صحارا]] |
|||
[[vi:Tây Sahara]] |
|||
[[vo:Vesüda-Saharän]] |
|||
[[wa:Sara coûtchantrece]] |
|||
[[war:Katundan Sahara]] |
|||
[[wo:Sahara gu Sowwu]] |
|||
[[yo:Apáìwọ̀orùn Sàhárà]] |
|||
[[zh:西撒哈拉]] |
|||
[[zh-min-nan:Sai Sahara]] |
|||
Kiel registrite je 20:15, 7 mar. 2013
Okcidenta Saharo (EH en ISO 3166) estas dezerta regiono de nordokcidenta Afriko, apud Atlantika Oceano. Ĝia oficiala statuso estas diskutata: dum multaj konsideras ĝin sendependa ŝtato, aliaj agnoskas ĝin parto de Maroko.
Oni kalkulas ke la nuna loĝantaro de Okcidenta Saharo estas 267.405 homoj (saharanoj). La ĉefa lingvo estas dialekto de la araba nomata hasanija; ankaŭ la kolonia lingvo, la hispana estas parolata; la lingvo de la administrado estas la oficiala araba, kun uzo de la franca.
La ĉefurbo estas Ajuno. Aliaj urboj: Daĥlo.
Maroko praktike aneksis la nordajn du trionojn de Okcidenta Saharo (antaŭe Hispana Saharo) en 1976 (la invado komencis per ŝtate kontrolata marŝo de multaj senarmiluloj, nomata la Verda marŝo), kaj la ceteron de la teritorio en 1979, post la retiriĝo de Maŭritanio. Gerila milito fare de la Fronto Polisario (Popola Fronto por la Liberigo de Saguía el Hamra kaj Río de Oro) kontestanta la suverenon de Rabat finiĝis en 1991 per pafado-ĉeso. Por forteni la gerilanojn ekster de la okupata regiono, Maroko dum pluraj jaroj konstruis en la dezerto la Marokan muron, kiu ĉe 2.720 kilometroj dividis la du grupojn, sed samtempe ankaŭ apartigis membrojn de multaj saharanaj familioj. Saharaj rifuĝintoj apogantaj Polisarion devas loĝi en dezertaj tendumejoj en Alĝerio, kie ili formis ŝtaton kun la nomo Araba Demokratia Sahara Respubliko, agnoskita de OAU kaj Afrika Unio. ADSR-anoj dependas de internacia helpo por nutrado. Referendumo pri la fina statuso estas ripetade prokrastita.
La dezerteco fokusas ekonomion je fosfatominado en Bukraa kaj fiŝkaptado.
Kronologio[1]
- 1976, Hispanio abandonis la teritorion de Okcidenta Saharo; reklamis ĝin kaj Maroko kaj Maŭritanio, kaj opoziciis la sahara partio Fronto Polisario. Maroko invadis el nordo la teritorion kaj bombardis la lokan loĝantaron dum ties fuĝo al translimaj teritorioj en Alĝerio. Komencas milito de Maroko kontraŭ Polisario kaj inverse.
- 1979, Maŭritanio post anekso de eta havena parto rezignas pri la resto; Maroko okupis ĝin.
- 1988, Maroko kaj Polisario akceptas militpaŭzon fare de Unuiĝintaj Nacioj.
- 1991, Unuiĝintaj Nacioj klopodas organizi referendumon.
- 1992, ne okazas planita referendumo.
- 1994, UN klopodas fari censon por posta referendumo.
- 1999, Maroko kaj Polisario akceptas novan censoproceson.
- 2001, Plano Baker 1 planas integriĝon en Maroko kun aŭtonomio, Polisario malakceptas.
- 2003, Plano Baker 2 planas referendumon por memdetermino, Maroko malakceptas.
- 2010, Finas la periodon de negocado de Unuiĝintaj Nacioj (Minurso).
- La polico de Maroko faras multajn arestojn en Ajuno (Okcidenta Saharo) post starigo de protesta kampadejo fare de miloj da saharanoj kiuj petis plibonigon de ekonomia situacio, detruo de la kampadejo fare de la maroka polico (9 al 12 mortintoj) kaj sekvaj surstrataj protestoj en Ajuno. Dume sekvas ĉe Unuiĝintaj Nacioj negocado inter la reprezentantoj de la okupanta lando Maroko kaj la sendependismaj saharanoj. Laŭ lasta tendenco ankaŭ civilaj marokanoj enmigrintaj al Saharo atakis saharanojn, helpis la marokan policon kaj detruis posedaĵojn de saharanoj.[2]
- Laŭ hispanaj spionoj en Okcidenta Saharo la maroka polico arestis el 400 al 800 saharanoj, el kiuj multaj estas torturataj. Aliaj aktivuloj estas kaŝitaj, inklude internaciaj apogantoj aŭ ĵurnalistoj, kiuj krome ne rajtas eniri en la landon. La maroka polico montris filmetojn montrantajn saharanan perforton.[3]
Vidu ankaŭ
- Listo de urboj de Maroko
- Atlantika marborda dezerto
- Hispania Saharo
- Aminatu Haidar
- Araba Demokratia Sahara Respubliko
Notoj
- ↑ "Apoyo a un referéndum en el Sáhara" (Apogo al referendumo en Saharo), El Mundo, 16an de decembro de 2009, paĝo 4.
- ↑ artikolo de hispana ĵurnalo Público
- ↑ http://elmundo.orbyt.es/2010/11/16/elmundo_en_orbyt/1289868528.html El CNI constata que hay entre 400 y 800 saharauis detenidos, konsultita la 16an de novembro de 2010.
| ||||
Eksteraj ligiloj