Nova Testamento: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
e →Libroj de Nova Testamento: tipografio |
e tipografio |
||
Linio 1: | Linio 1: | ||
La Nova Testamento estas kolekto de dudek sep libroj de la [[Biblio]]. |
La '''Nova Testamento''' estas kolekto de dudek sep libroj de la [[Biblio]]. |
||
La latina vorto "Testamento" tradukas la grekan vorton Διαθήκη (''Diatheke'') kaj estis proponita, kune kun la divido de sanktaj skribaĵoj en "Malnova" kaj "Nova", de [[Origines]] en la [[3-a jarcento]]. |
La latina vorto "Testamento" tradukas la grekan vorton Διαθήκη (''Diatheke'') kaj estis proponita, kune kun la divido de sanktaj skribaĵoj en "Malnova" kaj "Nova", de [[Origines]] en la [[3-a jarcento]]. |
||
Linio 38: | Linio 38: | ||
== Libraro de Nova Testamento laŭ tradicia vico == |
== Libraro de Nova Testamento laŭ tradicia vico == |
||
Historiaj Libroj ([[Evangelio]]j kaj [[Agoj de la apostoloj|Agoj]]) |
Historiaj Libroj ([[Evangelio]]j kaj [[Agoj de la apostoloj|Agoj]]): |
||
* [[La Evangelio laŭ Sankta Mateo|laŭ Mateo]] (ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ); |
* [[La Evangelio laŭ Sankta Mateo|laŭ Mateo]] (ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ); |
||
* [[Evangelio laŭ Marko|laŭ Marko]] (ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ); |
* [[Evangelio laŭ Marko|laŭ Marko]] (ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ); |
||
Linio 45: | Linio 45: | ||
* [[Agoj de la apostoloj]] (ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ); |
* [[Agoj de la apostoloj]] (ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ); |
||
[[Epistoloj de Paŭlo|Leteroj de Paŭlo]] |
[[Epistoloj de Paŭlo|Leteroj de Paŭlo]]: |
||
* [[Epistolo al la Romanoj|Romanoj]] (ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ);) |
* [[Epistolo al la Romanoj|Romanoj]] (ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ);) |
||
* [[1-a Epistolo al la Korintanoj|1 Korintanoj]] (ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ A΄); |
* [[1-a Epistolo al la Korintanoj|1 Korintanoj]] (ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ A΄); |
||
Linio 60: | Linio 60: | ||
* [[Epistolo al Filemon|Filemon]] (ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ); |
* [[Epistolo al Filemon|Filemon]] (ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ); |
||
[[Ne-Paŭlaj Epistoloj|Aliaj Leteroj]] |
[[Ne-Paŭlaj Epistoloj|Aliaj Leteroj]]: |
||
* [[Epistolo al la Hebreoj|Hebreoj]] (eble de Paŭlo) (ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ); |
* [[Epistolo al la Hebreoj|Hebreoj]] (eble de Paŭlo) (ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ); |
||
* [[Epistolo de Jakobo|Jakobo]] (ΙΑΚΩΒΟΥ); |
* [[Epistolo de Jakobo|Jakobo]] (ΙΑΚΩΒΟΥ); |
Kiel registrite je 09:06, 9 jun. 2013
La Nova Testamento estas kolekto de dudek sep libroj de la Biblio.
La latina vorto "Testamento" tradukas la grekan vorton Διαθήκη (Diatheke) kaj estis proponita, kune kun la divido de sanktaj skribaĵoj en "Malnova" kaj "Nova", de Origines en la 3-a jarcento.
La listo de libroj de la Nova Testamento ĝenerale akceptata hodiaŭe de ĉefaj kristanaj eklezioj estis proponita en la 2-a jarcento, sed ne estis la nura. Estis multaj versioj de "Novaj Testamentoj" antaŭ la 4-a jarcento, kelkaj ne havas eĉ ne unu libron de nuna libraro.
Historio de la Tekstoj
Inter la komenco de kristanismo kaj la plej malnovaj ekzempleroj kiujn ni konas de evangelioj estas 175 jaroj. Oni havas nur ĉirkaŭ 30 manskribitajn papirojn de libroj el Nova Testamento de antaŭ 4-a jarcento, ĉiuj nekompletaj kaj kun gravaj malsimilaĵoj inter si. El tiuj, la plej grava estas la Codex Sinaiticus (ĉ. 350).
Post la 4-a jarcento, kun la stabiligo de kristanismo, la tekstoj estas pli abundaj kaj homogenaj, kaj oni havas sennombrajn mezepokajn manskribojn.
Robertus Stephanus (aŭ france Robert Estienne), en sia presita versio de 1551 en Ĝenevo kreis la dividon de la teksto je versikloj.
La Teksto en Esperanto
En la U. K. en Cambridge en 1907 komitato formiĝis por akceli la tradukadon de la Biblio. Komitato elektita dum la brita kongreso en Leeds en 1909, entreprenis la tradukadon de la Nova Testamento el greka teksto. La ĉefan laboron plenumis pastro John Cyprian Rust kaj A. E. Wackrill kaj la traduko aperis en 1912 ĉe la Brita kaj Alilanda Biblia Societo kaj Nacia Biblia Societo de Skotlando.
Nova Traduko:
Depost 1989 Gerrit Berveling laboris super nova traduko de la Nova Testamento. En 1992 aperis, en unuopaj libretoj, ĉe Fonto lia traduko de la kvar evangelioj. En 2001 ĉe la sama eldonejo aperis la iom prikomentita eldono "Paŭlo kaj lia skolo" (Nova Testamento, vol. 1) kun ĉiuj leteroj atribuataj al Paŭlo. La kvar evangelioj intertempe estas funde reviziitaj kaj aperis en 2012 ĉe Fonto kune kun iom da komentoj, sub la titolo "La bona Mesaĝo de Jesuo; la kvar evangelioj" (Nova Testamento, vol. 2). Pri la cetero de la Nova Testamento, li aperigis la kompletan tradukon sub la titolo Flanke je Jesuo (Nova Testamento, vol. 3) en 2010 ĉe VoKo.
Partoprenis en la unua Esperanto-traduko de l' Nova Testamento:
Libroj de Nova Testamento
Oni dividas, tradicie, la Novan Testamenton je 3 partoj: Historiaj Libroj (Evangelioj kaj Agoj); Leteroj (aŭ Epistoloj) kaj Apokalipso. La Leteroj estas subdividitaj en Paŭlaj Leteroj kaj "Katolikaj" (t. e. universalaj) Leteroj; fine Paŭlaj Leteroj estas klasifikitaj je Al-Ekleziaj Leteroj kaj Paŝtistaj Leteroj.
La unuaj 3 Evangelioj (laŭ Mateo, laŭ Marko, laŭ Luko) estas nomitaj sinoptikaj pro la internaj samecoj.
Libraro de Nova Testamento laŭ tradicia vico
Historiaj Libroj (Evangelioj kaj Agoj):
- laŭ Mateo (ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ);
- laŭ Marko (ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ);
- laŭ Luko (ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ);
- laŭ Johano (ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ);
- Agoj de la apostoloj (ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ);
- Romanoj (ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ);)
- 1 Korintanoj (ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ A΄);
- 2 Korintanoj (ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ Β΄);
- Galatoj (ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ);
- Efesanoj (ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΥΣ);
- Filipianoj (ΠΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΥΣ);
- Koloseanoj (ΠΡΟΣ ΚΟΛΟΣΣΑΕΙΣ);
- 1 Tesalonikanoj (ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ Α΄);
- 2 Tesalonikanoj (ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ Β΄);
- 1 Timoteo (ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Α΄);
- 2 Timoteo (ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Β΄);
- Tito (ΠΡΟΣ ΤΙΤΟΝ);
- Filemon (ΠΡΟΣ ΦΙΛΗΜΟΝΑ);
- Hebreoj (eble de Paŭlo) (ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ);
- Jakobo (ΙΑΚΩΒΟΥ);
- 1 Petro (ΠΕΤΡΟΥ Α΄);
- 2 Petro (ΠΕΤΡΟΥ Β΄);
- 1 Johano (ΙΩΑΝΝΟΥ Α΄);
- 2 Johano (ΙΩΑΝΝΟΥ Β΄);
- 3 Johano (ΙΩΑΝΝΟΥ Γ΄);
- Judaso (ΙΟΥΔΑ);
Alia:
- Apokalipso (lΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ ΙΩΑΝΝΟΥ).
Vidu ankaŭ
- Nova Testamento - Biblia Societo
- La evangelio de Tomaso
- Apokrifaj evangelioj
- Malnova testamento
- Duakanonaj Libroj
- Kanono
- Mesio