Kosoj: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 14:40, 17 jan. 2014

La kosoj estas etno parolanta bantuan lingvon kaj loĝanta en sudorienta Sudafriko kaj en la lastaj du jarcentoj en la sudaj kaj centra-sudaj partoj de la lando.

Parolantoj de la kosa lingvo estas dividitaj je pluraj subgrupoj kun parencaj sed distingitaj kulturheredoj. La ĉefaj subgrupoj estas la Bhaca, Bomvana, Mfengu, Mpondo, Mpondomise, Xesibe, kaj Thembu [1]. La nomo kosoj (Xhosa) devenas de la nomo de legenda gvidanto nimita u Xhosa. Sed estas ankaŭ teorio, ke la vorto kosoj (u Xhosa) devenas de vorto el iu lingvo el la kojsana familio signifanta "kolera", laŭ tio la kosa popolo (amaXhosa) estas la "kolera popolo". La kosoj nomas sin amaXhosa kaj sian lingvon isiXhosa.

Nuntempe proksimume 8 milionoj da kosoj estas distribuitaj tra la lando, kaj la kosa lingvo estas la dua plej ofta indiĝena lingvo post la zulua, kun kiu ĝi estas proksime parenca. La sistemo de apartismo antaŭ 1994 kun la bantuujoj rifuszis al la kosoj la sudafrikan civitanecon kaj provis enŝlosi ilin en la laŭnome sinregantajn bantuujojn de Transkejo kaj Ciskejo, nun ambaŭ parto de la provinco Orienta Kablando, kie la plej multaj kosoj restas. Multaj kosoj vivas en Kaburbo (Cape Town, iKapa en kosa lingvo), Orientlondono (East London, iMonti) kaj Port-Elizabeto (Port-Elizabeth, iBhayi).

Laŭ nombroj el 2003 la plejmulto de parolantoj de la kosa, proksimume 5,3 milionoj, vivas en Orienta Kablando, sekvate de Okcidenta Kablando (proksimume 1 miliono), Gauteng (671.045), la provinco Liberŝtato (246.192), Kvazulu-Natalo (219.826), Nordokcidenta Provinco (North West) (214.461), Mpumalangoa (Mpumalanga) (46.553), la Norda Kablando (51.228), kaj Limpopo (Limpopo)(14.225) [2].

Notoj

Results of the 2001 retejo pri la sudafrika censado

Atentu, ke la nombro menciita sur tiu paĝo baziĝas sur la nombro de homoj parolantaj la kosan lingvon kiel hejman lingvon, kiu eble estas pli granda aŭ malgranda ol la tuta nombro de homoj kiuj atribuas al si kosan devenon. Krome pluraj milionoj da homoj en Johanesburgo-Soveto-regiono parolas la kosan aŭ zuluan kiel duan aŭ trian lingvon. Por plejmulto el tiuj la du lingvoj fariĝas malfacile distingeblaj (ne surprize, ĉar ilia lingvistika parenceco estas ekstreme proksima.

Reader, J., 1997. Africa: A Biography of the Continent, Vintage Books, Novjorko, NY, United States of America.
Kaschula, Russell The Heritage Library of African People: Xhosa, Novjorko: The Rosen Publishing Group 1997.

Eksteraj ligiloj

Xhosa History and Society
2001 Digital Census Atlas
Xhosa Folklore - kolekto de kosa folkloro kolektita en 1886.
Xhosa Google - Google interface in Xhosa

@@ Linio 4: / Linio 4: @@
 Parolantoj de la kosa lingvo estas dividitaj je pluraj subgrupoj kun parencaj sed distingitaj kulturheredoj. La ĉefaj subgrupoj estas la ''Bhaca, Bomvana, Mfengu, Mpondo, Mpondomise, Xesibe'', kaj ''Thembu'' [http://www.everyculture.com/wc/Rwanda-to-Syria/Xhosa.html]. La nomo kosoj (''Xhosa'') devenas de la nomo de legenda gvidanto nimita ''u Xhosa''. Sed estas ankaŭ teorio, ke la vorto kosoj (''u Xhosa'') devenas de vorto el iu lingvo el la kojsana familio signifanta "kolera", laŭ tio la kosa popolo (''amaXhosa'') estas la "kolera popolo". La kosoj nomas sin ''amaXhosa'' kaj sian lingvon ''isiXhosa''.
-Nuntempe proksimume 8 milionoj da kosoj estas distribuitaj tra la lando, kaj la kosa lingvo estas la dua plej ofta indiĝena lingvo post la zulua, kun kiu ĝi estas proksime parenca. La sistemo de [[apartismo]] antaŭ 1994 kun la bantuujoj rifuszis al la kosoj la sudafrikan civitanecon kaj provis enŝlosi ilin en la laŭnome sinregantajn bantuujojn de [[Transkejo]] kaj [[Ciskejo]], nun ambaŭ parto de la provinco [[Orienta Kabo (provinco)|Orienta Kabo]] (Eastern Cape), kie la plej multaj kosoj restas. Multaj kosoj vivas en [[Kaburbo]] (Cape Town, ''iKapa'' en kosa lingvo), [[Orientlondono]] (East London, ''iMonti'') kaj [[Port-Elizabeto]] (Port-Elizabeth, ''iBhayi'').
+Nuntempe proksimume 8 milionoj da kosoj estas distribuitaj tra la lando, kaj la kosa lingvo estas la dua plej ofta indiĝena lingvo post la zulua, kun kiu ĝi estas proksime parenca. La sistemo de [[apartismo]] antaŭ 1994 kun la bantuujoj rifuszis al la kosoj la sudafrikan civitanecon kaj provis enŝlosi ilin en la laŭnome sinregantajn bantuujojn de [[Transkejo]] kaj [[Ciskejo]], nun ambaŭ parto de la provinco [[Orienta Kablando]], kie la plej multaj kosoj restas. Multaj kosoj vivas en [[Kaburbo]] (Cape Town, ''iKapa'' en kosa lingvo), [[Orientlondono]] (East London, ''iMonti'') kaj [[Port-Elizabeto]] (Port-Elizabeth, ''iBhayi'').
-[[Laŭ nombroj el 2003]] la plejmulto de parolantoj de la kosa, proksimume 5,3 milionoj, vivas en la Orienta Kabo (Eastern Cape), sekvate de Okcidenta Kabo [[Okcidenta Kablando]] (proksimume 1 miliono), [[Gauteng]] (671.045), la [[provinco Liberŝtato]] (246.192), [[Kvazulu-Natalo]] (219.826), [[Nordokcidenta Provinco (Sud-Afriko)|Nordokcidenta Provinco]] (North West) (214.461), [[Mpumalangoa]] (Mpumalanga) (46.553), la [[Norda Kablando]] (51.228), kaj [[Limpopo]] (Limpopo)(14.225) [http://www.southafrica.info/ess_info/sa_glance/demographics/census-main.htm].
+Laŭ nombroj el 2003 la plejmulto de parolantoj de la kosa, proksimume 5,3 milionoj, vivas en Orienta Kablando, sekvate de [[Okcidenta Kablando]] (proksimume 1 miliono), [[Gauteng]] (671.045), la [[provinco Liberŝtato]] (246.192), [[Kvazulu-Natalo]] (219.826), [[Nordokcidenta Provinco (Sud-Afriko)|Nordokcidenta Provinco]] (North West) (214.461), [[Mpumalangoa]] (Mpumalanga) (46.553), la [[Norda Kablando]] (51.228), kaj [[Limpopo]] (Limpopo)(14.225) [http://www.southafrica.info/ess_info/sa_glance/demographics/census-main.htm].
 <!--
 == Historio ==
@@ Linio 27: / Linio 27: @@
 -->
 == Notoj ==
-* [http://www.southafrica.info/ess_info/sa_glance/demographics/census-main.htm Results of the 2001 South African census]
+* [http://www.southafrica.info/ess_info/sa_glance/demographics/census-main.htm Results of the 2001 retejo pri la sudafrika censado]
 ::Atentu, ke la nombro menciita sur tiu paĝo baziĝas sur la nombro de homoj parolantaj la kosan lingvon kiel hejman lingvon, kiu eble estas pli granda aŭ malgranda ol la tuta nombro de homoj kiuj atribuas al si kosan devenon. Krome pluraj milionoj da homoj en Johanesburgo-Soveto-regiono parolas la kosan aŭ [[zuluoj|zuluan]] kiel duan aŭ trian lingvon. Por plejmulto el tiuj la du lingvoj fariĝas malfacile distingeblaj (ne surprize, ĉar ilia lingvistika parenceco estas ekstreme proksima.
-* Reader, J., 1997. ''[[Africa]]: A Biography of the Continent'', Vintage Books, [[New York]], NY, United States of America.
+* Reader, J., 1997. ''Africa: A Biography of the Continent'', Vintage Books, [[Novjorko]], NY, United States of America.
-* Kaschula, Russell ''[[The Heritage Library of African People]]: Xhosa,'' New York: The Rosen Publishing Group, Inc., 1997. Xhosa's are hot and very lekke.
+* Kaschula, Russell ''The Heritage Library of African People: Xhosa,'' Novjorko: The Rosen Publishing Group 1997.
 == Eksteraj ligiloj ==