Grapfrukto: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 72 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q41350) |
Neniu resumo de redakto |
||
| Linio 24: | Linio 24: | ||
La '''grapfruktujo''' plejofte altas 5 ĝis 6 m, sed kelkfoje povas atingi alton de 15 m. La [[folio]]j estas maldikaj kaj malhelverdaj, kaj fariĝas 15 cm longaj. La [[floro]]j estas blankaj. La [[frukto]] havas flavan ŝelon kaj diametron de 10 ĝis 15 cm. La [[sarkokarpo]] estas flava aŭ roza [[pulpo]] dividita en segmentoj. |
La '''grapfruktujo''' plejofte altas 5 ĝis 6 m, sed kelkfoje povas atingi alton de 15 m. La [[folio]]j estas maldikaj kaj malhelverdaj, kaj fariĝas 15 cm longaj. La [[floro]]j estas blankaj. La [[frukto]] havas flavan ŝelon kaj diametron de 10 ĝis 15 cm. La [[sarkokarpo]] estas flava aŭ roza [[pulpo]] dividita en segmentoj. |
||
Ĝis la fino de la [[19-a jarcento]] la grapfrukto estis |
Ĝis la fino de la [[19-a jarcento]] la grapfrukto estis kultivata kiel dekoracia [[planto]]. Nur post tio ankaŭ la manĝado de la frukto laŭmodiĝis. |
||
Grapfruktoj havas reciprokan influon je diversaj [[drogo]]j kaj bremsas la efikon de kelkaj [[enzimo]]j. Ili ankaŭ estas uzataj en sveltiĝaj dietoj, pro la supozo ke ili |
Grapfruktoj havas reciprokan influon je diversaj [[drogo]]j kaj bremsas la efikon de kelkaj [[enzimo]]j. Ili ankaŭ estas uzataj en sveltiĝaj dietoj, pro la supozo ke ili favoras la [[metabolo]]n kaj bruligon de [[graso]]j. |
||
Estas danĝere uzi la drogon Terfenadine trinkinte grapfruktan sukon. |
Estas danĝere uzi la drogon Terfenadine trinkinte grapfruktan sukon.{{MF}} |
||
== Historio == |
== Historio == |
||
Unu praulo de la grapfrukto estis la |
Unu praulo de la grapfrukto estis la jamajka dolĉa oranĝo (Citrusa sinensis), antikva hibrido de Azia deveno. La alia estis [[pampelmuso]] (C. maxima). Legendo pri la deveno de frukto diras, ke kapitano Shaddock<ref>A possible identification with an actual Captain Chaddock who traded in the West Indies in the 17th century, was suggested by J. Kumamoto, R. W. Scora, H. W. Lawton and W. A. Clerx, "Mystery of the forbidden fruit: Historical epilogue on the origin of the grapefruit, ''Citrus paradisi'' (Rutaceae)", ''Economic Botany'', '''41'''.1 (January, 1987:97-107).</ref> alportis pampelmusajn semojn al Jamajko kaj bredis la unuan frukton.<ref name="culinaire">[http://findarticles.com/p/articles/mi_m0JAW/is_87/ai_n25336559/ Grapefruit: a fruit with a bit of a complex] in ''Art Culinaire'' (Winter, 2007)</ref> Tamen, ĝi verŝajne devenis kiel natureokazanta hibrida. |
||
== Referencoj == |
== Referencoj == |
||
Kiel registrite je 12:45, 13 jun. 2014
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Citrus paradisi
| ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Citrus paradisi Macfad., 1830 | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
La grapfruktujo aŭ paradiza citruso (Citrus paradisi) estas arbeto de la genro citruso estiĝinta en Antiloj sekve de kompleksa hibridado inter pampelmusujo kaj oranĝujo, nun vaste kultivata en Ameriko, la mediteraneaj regionoj kaj Sud-Afriko por ties frukto, la grapfrukto.[1]
La grapfrukto multe similas al pampelmuso (Citrus maxima = Citrus grandis) kaj estas duontropika citrusfrukto. La grapfrukto ekestis el kruciĝo de pampelmuso kun oranĝo (Citrus sinensis). La hodiaŭaj grapfruktspecioj pli kaj pli similas al pampelmuso. Kelkaj konataj specioj estas: Duncan, Foster, Thompson, Ruby Red, Marsh.
La grapfruktujo plejofte altas 5 ĝis 6 m, sed kelkfoje povas atingi alton de 15 m. La folioj estas maldikaj kaj malhelverdaj, kaj fariĝas 15 cm longaj. La floroj estas blankaj. La frukto havas flavan ŝelon kaj diametron de 10 ĝis 15 cm. La sarkokarpo estas flava aŭ roza pulpo dividita en segmentoj.
Ĝis la fino de la 19-a jarcento la grapfrukto estis kultivata kiel dekoracia planto. Nur post tio ankaŭ la manĝado de la frukto laŭmodiĝis.
Grapfruktoj havas reciprokan influon je diversaj drogoj kaj bremsas la efikon de kelkaj enzimoj. Ili ankaŭ estas uzataj en sveltiĝaj dietoj, pro la supozo ke ili favoras la metabolon kaj bruligon de grasoj.
Estas danĝere uzi la drogon Terfenadine trinkinte grapfruktan sukon.[mankas fonto]
Historio
Unu praulo de la grapfrukto estis la jamajka dolĉa oranĝo (Citrusa sinensis), antikva hibrido de Azia deveno. La alia estis pampelmuso (C. maxima). Legendo pri la deveno de frukto diras, ke kapitano Shaddock[2] alportis pampelmusajn semojn al Jamajko kaj bredis la unuan frukton.[3] Tamen, ĝi verŝajne devenis kiel natureokazanta hibrida.
Referencoj
- ↑ PIV2, p. 405-406.
- ↑ A possible identification with an actual Captain Chaddock who traded in the West Indies in the 17th century, was suggested by J. Kumamoto, R. W. Scora, H. W. Lawton and W. A. Clerx, "Mystery of the forbidden fruit: Historical epilogue on the origin of the grapefruit, Citrus paradisi (Rutaceae)", Economic Botany, 41.1 (January, 1987:97-107).
- ↑ Grapefruit: a fruit with a bit of a complex in Art Culinaire (Winter, 2007)