Nigra maro: Malsamoj inter versioj

	Nigra Maro
	bulgare: Черно море, rumane: Marea Neagră, ukraine: Чорне море, ruse: Чёрное море, abĥaze: Амшын Еиқәа, kartvele: შავი ზღვა , turke: Kara Deniz
	maro
	Urbo Gelendĵik kaj Nigra Maro
Landoj	6
Parto de	Eŭropo, Azio
Najbaras kun	Marmora Maro, Azova Maro
Duoninsulo	Krimeo
Kelkaj havenurboj	13
Alfluantoj	9
Longo	1 000 km (621 mi)
Larĝo	500 km (311 mi)
Maks. profundo	2 210 m
Areo	461 000 km² (46 100 000 ha)
	Nigra Maro Nigra Maro
	Satelita vido al Nigra Maro Satelita vido al Nigra Maro
	Nigra Maro, bildo farita de NASA Nigra Maro, bildo farita de NASA
	Vikimedia Komunejo: Black Sea

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 09:32, 5 okt. 2014

Nigra Maro (kartvele შავი ზღვა[ŝavi zgva],turke Kara Deniz, ruse Чёрное море [ĉórnaje móre]) estas interna maro de la Atlantika baseno, inter sudorienta Eŭropo kaj Okcidenta Azio, kiu limas inter Eŭropo, Anatolio kaj Kaŭkazo, ĉe la bordoj de landoj kiaj Rusio, Ukrainio, Rumanio, Bulgario, Turkio kaj Kartvelio. Per la Kerĉa markolo ĝi kuniĝas al la Azova Maro, kaj al la Marmora Maro per Bosporo. Sude de la Marmora troviĝas la Dardaneloj kaj la Egea kaj Mediteranea maroj.

Surfaco: 430 mil kv. km. La plej profunda punkto: 2212 m. Grandaj golfoj: Dnestra kaj Dnepro-Buga, Kalamita, Samsuna kaj Sinopa. Enfluas gravaj riveroj: Danubo, Dnestro, Don, Suda Bugo, Dnepro, Rioni, Kizil-Irmak. En la profundo pli ol 150 m, la akvo estas sulfurhidrogena. Pli profunde forestas vivaj estuloj pro fakte venenaj kondiĉoj. Ĉe ĝiaj bordoj troviĝas multaj kurac- kaj ripozlokoj.

La Nigra Maro havas precizan areon de 436,400 km² (sen inkludi la Maron Azov),^[1] maksimuman profundan punkton de 2212 m,^[2] kaj volumon de 547,000 km³.^[3] La Nigra Maro formas orientan al okcidento tendencan elipsan depresion kiu kuŝas inter la menciitaj landoj Bulgario, Kartvelio, Rumanio, Rusio, Turkio, kaj Ukrainio.^[4] Lastatempe (2014) Ukrainio perdis parton de la marbordaj regionoj per la aliĝo de Krimeo al Rusio. La maro estas retenita de la Pontaj Montoj sude kaj de la Kaŭkaza Montaro oriente, kaj prezentas ampleksan breron al nordokcidento. La plej longa orienta al okcidento etendo estas ĉirkaŭ 1,175 km longa.

Gravaj urboj laŭlonge de la marbordo estas Batumi, Burgas, Constanța, Giresun, Hopa, Istanbul, Kerĉo, Mangalia, Năvodari, Novorossijsk, Odeso, Ordu, Poti, Rize, Samsun, Sebastopolo, Soĉi, Suĥumo, Trabzon, Varna, Jalto kaj Zonguldak.

La Nigra Maro havas pozitivan akv-ekvilibron; tio estas, eliro da akvo de 300 km³ jare tra la Bosporo kaj la Dardanelo al la Egea Maro. Mediteranea akvo fluas en la Nigran Maron kiel parto de dudirekta hidrologia interŝanĝo. La elfluo de la Nigra Maro estas pli malvarma kaj malpli salakvenhava, kaj flosas super la varma, pli salakvenhava Mediteranea enfluo – kiel rezulto de diferencoj en denseco kaŭzitaj de diferencoj en salakvenhavo – konduke al grava tavolo da anoksaj akvoj tre sub la surfacaj akvoj. La Nigra Maro ankaŭ ricevas riverakvon el grandaj riveroj de Eŭrazio nortded de la maro, el kiuj la Don, Dnepro kaj Danubo estas la plej gravaj.

En la pasinto, la akvonivelo variis grave. Pro tiuj variadoj en la akvonivelo en la baseno, la ĉirkaŭaj bretoj kaj asociaj elstaraĵoj foje estis tero. Je iaj precizaj akvoniveloj eblas konekti kun ĉirkaŭaj akvejoj. Tra la plej aktiva el tiuj konektejaj vojoj, nome la Turkaj Markoloj, la Nigra Maro aliĝas al la oceano. Kiam tiu hidrologia ligilo ne funkcias, la Nigra Maro estas endorea baseno, kiu funkcias sendepende el la tutmonda oceana sistemo. Nune la akvonivelo de la Nigra Maro estas relative alta, kaj tiele oni interŝnaĝas akvon kun la Mediteraneo. La Turkaj Markoloj konektas la Nigran Maron kun la Egea Maro, kaj tio koncernas al la Bosporo, la Marmara Maro kaj la Dardanelo.

Ĉefhavenoj kaj marbordaj urboj

Apud la Nigra Maro troviĝas multaj gravaj havenurboj.

Rusio

Ukrainio

Kartvelio

Poti
Batumi

Rumanio

Bulgario

Burgas
Varna

Turkio

Vidu ankaŭ

Notoj

↑ Surface Area— Black Sea Geography. University of Delaware College of Marine Studies (2003). Alirita 3a Aprilo, 2014.
↑ Maximum Depth— Europa – Gateway of the European Union Website. Environment and Enlargement – The Black Sea: Facts and Figures.
↑ Unexpected changes in the oxic/anoxic interface in the Black Sea. Nature Publishing Group (30a de Marto, 1989). Alirita 2a de Decembro, 2006.
↑ UNEP/GRID-Arendal Maps and Graphics Library (2001) Socio-economic indicators for the countries of the Black Sea basin. Alirita December 11, 2010.

Ŝablono:LigoElstara Ŝablono:LigoLeginda Ŝablono:LigoLeginda Ŝablono:LigoLeginda

[1] Surface Area— Black Sea Geography. University of Delaware College of Marine Studies (2003). Alirita 3a Aprilo, 2014.

[2] Maximum Depth— Europa – Gateway of the European Union Website. Environment and Enlargement – The Black Sea: Facts and Figures.

[3] Unexpected changes in the oxic/anoxic interface in the Black Sea. Nature Publishing Group (30a de Marto, 1989). Alirita 2a de Decembro, 2006.

[UNEP2001-4] UNEP/GRID-Arendal Maps and Graphics Library (2001) Socio-economic indicators for the countries of the Black Sea basin. Alirita December 11, 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linio 140: / Linio 140: @@
 Surfaco: 430 mil kv. km. La plej profunda punkto: 2212 m. Grandaj golfoj: Dnestra kaj Dnepro-Buga, Kalamita, Samsuna kaj Sinopa. Enfluas gravaj [[rivero]]j: [[Danubo]], [[Dnestro]], [[Don (rivero)|Don]], [[Suda Bugo]], [[Dnepro]], [[Rioni]], [[Kizil-Irmak]]. En la profundo pli ol 150 m, la akvo estas sulfurhidrogena. Pli profunde forestas vivaj estuloj pro fakte venenaj kondiĉoj. Ĉe ĝiaj bordoj troviĝas multaj kurac- kaj ripozlokoj.
-La '''Nigra Maro''' havas precizan areon de 436,400 km² (sen inkludi la Maron Azov),<ref>Surface Area—{{cite web|title=Black Sea Geography |work=University of Delaware College of Marine Studies |url=https://www.ceoe.udel.edu/blacksea/geography/index.html |year=2003|accessdate=3a Aprilo, 2014}}</ref> maksimuman profundan punkton de 2212 m,<ref>Maximum Depth—{{cite web|title=Europa – Gateway of the European Union Website|work=Environment and Enlargement – The Black Sea: Facts and Figures |url=http://ec.europa.eu/environment/enlarg/blackseafactsfigures_en.htm}}</ref> kaj volumon de 547,000 km³.<ref>{{cite web |title=Unexpected changes in the oxic/anoxic interface in the Black Sea |work=Nature Publishing Group |url=http://www.nature.com/nature/journal/v338/n6214/abs/338411a0.html|date=30a de Marto, 1989|accessdate=2a de Decembro, 2006}}</ref> La '''Nigra Maro''' formas orientan al okcidento tendencan elipsan depresion kiu kuŝas inter la menciitaj landoj [[Bulgario]], [[Kartvelio]], [[Rumanio]], [[Rusio]], [[Turkio]], kaj [[Ukrainio]].<ref name="UNEP2001">{{cite web|title=Socio-economic indicators for the countries of the Black Sea basin|year=2001|author=UNEP/GRID-Arendal Maps and Graphics Library|authorlink=United Nations Environment Programme|url=http://maps.grida.no/go/graphic/sosio_economic_indicators_for_the_countries_of_the_black_sea_basin_giwa|accessdate=December 11, 2010}}</ref> Lastatempe (2014) Ukrainio perdis parton de la marbordaj regionoj per la aliĝo de [[Krimeo]] al Rusio. La maro estas retenita de la [[Pontaj Montoj]] sude kaj de la [[Kaŭkaza Montaro]] oriente, kaj prezentas ampleksan breron al nordokcidento. La plej longa orienta al okcidento etendo estas ĉirkaŭ 1,175 km longa.
+La '''Nigra Maro''' havas precizan areon de 436,400 km² (sen inkludi la Maron Azov),<ref>Surface Area—{{cite web|title=Black Sea Geography |work=University of Delaware College of Marine Studies |url=https://www.ceoe.udel.edu/blacksea/geography/index.html |year=2003|accessdate=3a Aprilo, 2014}}</ref> maksimuman profundan punkton de 2212 m,<ref>Maximum Depth—{{cite web|title=Europa – Gateway of the European Union Website|work=Environment and Enlargement – The Black Sea: Facts and Figures |url=http://ec.europa.eu/environment/enlarg/blackseafactsfigures_en.htm}}</ref> kaj volumon de 547,000 km³.<ref>{{cite web |title=Unexpected changes in the oxic/anoxic interface in the Black Sea |work=Nature Publishing Group |url=http://www.nature.com/nature/journal/v338/n6214/abs/338411a0.html|date=30a de Marto, 1989|accessdate=2a de Decembro, 2006}}</ref> La '''Nigra Maro''' formas orientan al okcidento tendencan elipsan depresion kiu kuŝas inter la menciitaj landoj [[Bulgario]], [[Kartvelio]], [[Rumanio]], [[Rusio]], [[Turkio]], kaj [[Ukrainio]].<ref name="UNEP2001">{{cite web|title=Socio-economic indicators for the countries of the Black Sea basin|year=2001|author=UNEP/GRID-Arendal Maps and Graphics Library|url=http://maps.grida.no/go/graphic/sosio_economic_indicators_for_the_countries_of_the_black_sea_basin_giwa|accessdate=December 11, 2010}}</ref> Lastatempe (2014) Ukrainio perdis parton de la marbordaj regionoj per la aliĝo de [[Krimeo]] al Rusio. La maro estas retenita de la [[Pontaj Montoj]] sude kaj de la [[Kaŭkaza Montaro]] oriente, kaj prezentas ampleksan breron al nordokcidento. La plej longa orienta al okcidento etendo estas ĉirkaŭ 1,175 km longa.
 Gravaj urboj laŭlonge de la marbordo estas [[Batumi]], [[Burgas]], [[Constanța]], [[Giresun]], [[Hopa]], [[Istanbul]], [[Kerĉo]], [[Mangalia]], [[Năvodari]], [[Novorossijsk]], [[Odeso]], [[Ordu]], [[Poti]], [[Rize]], [[Samsun]], [[Sebastopolo]], [[Soĉi]], [[Suĥumo]], [[Trabzon]], [[Varna]], [[Jalto]] kaj [[Zonguldak]].