Plurjara planto: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto unuecigis titolon de lastaj sekcioj; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1: Linio 1:
'''Plurjara planto''' aŭ '''perena planto''' (el la [[latina lingvo|latine]] ''perennis, perenne'' = „dauranta tra la tuta jaro“),<ref name="Stowasser" /> estas termino el [[botaniko]] por [[planto]]j, kiuj vivas plurajn jarojn kaj kiuj plurfoje, plej ofte unufoje jare, floras kaj fruktas.
'''Plurjara planto''' aŭ '''perena planto''' (el la [[latina lingvo|latine]] ''perennis, perenne'' = „dauranta tra la tuta jaro“),<ref name="Stowasser" /> estas termino el [[botaniko]] por [[planto]]j, kiuj vivas plurajn jarojn kaj kiuj plurfoje, plej ofte unufoje jare, floras kaj fruktas.


Perenaj plantoj estas nomataj ankaŭ plurfoje florantaj, „polakantaj“, „polikarpaj“ aŭ [[iteropara]]j plantoj – male al plantoj kiuj nur unufoje en sia vivo florantaj kaj fruktantaj plantoj, kiuj nomiĝas [[hapaksanta planto|hapaksantaj]], monokarpaj aŭ [[Semelparitio|semelparaj]] plantoj.
Perenaj plantoj estas nomataj ankaŭ plurfoje florantaj, „polakantaj“, „polikarpaj“ aŭ [[iteropara]]j plantoj – male al plantoj kiuj nur unufoje en sia vivo florantaj kaj fruktantaj plantoj, kiuj nomiĝas [[hapaksanta planto|hapaksantaj]], monokarpaj aŭ [[Semelparitio|semelparaj]] plantoj.




== Diferencigo de plujaraj plantoj ==
== Diferencigo de plujaraj plantoj ==
Ĉe plurjaraj plantoj oni distingas inter [[lignoplanto]]j ([[arbo]]j, [[arbusto]]j, [[arbedo]]j [[liano]])j, kiuj havas [[ligno|ligna]]jn [[trunko]]jn kaj [[branĉo]]jn, kaj [[staŭdo]]j kun herbecaj kaj nelignaj tigoj.
Ĉe plurjaraj plantoj oni distingas inter [[lignoplanto]]j ([[arbo]]j, [[arbusto]]j, [[arbedo]]j [[liano]])j, kiuj havas [[ligno|lignajn]] [[trunko]]jn kaj [[branĉo]]jn, kaj [[staŭdo]]j kun herbecaj kaj nelignaj tigoj.
Kromaj ecoj de la plurjaraj plantoj estas [[sekecrezisto]] kaj [[ventrezisto]]. En mezaj kaj altaj latitudoj (minimume ekde [[geografia latitudo]] de 30°) la plantoj devas toleri froston ([[frostrezisto]]).
Kromaj ecoj de la plurjaraj plantoj estas [[sekecrezisto]] kaj [[ventrezisto]]. En mezaj kaj altaj latitudoj (minimume ekde [[geografia latitudo]] de 30°) la plantoj devas toleri froston ([[frostrezisto]]).


== Resumo ==
== Resumo ==
{| class="wikitable" style="text-align:center"
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|-
|-
Linio 16: Linio 16:
| colspan="2" | '''Charakteristika'''
| colspan="2" | '''Charakteristika'''
|-
|-
| rowspan="3" | <b>[[Semelpara]]</b></br>
| rowspan="3" | '''[[Semelpara]]'''</br>
(''unufoje naskanta'') </br>
(''unufoje naskanta'') </br>
</br>
</br>
en botaniko ankaŭ: </br>
en botaniko ankaŭ: </br>
<b>[[hapaksanta planto|hapaksanta]]</b></br>
'''[[hapaksanta planto|hapaksanta]]'''</br>
(''unufoje floranta'') </br>
(''unufoje floranta'') </br>
monokarpa </br>
monokarpa </br>
Linio 39: Linio 39:
| rowspan="2"| herbeca ([[staŭdo]]j) aŭ [[lignoplanto|ligneca]] ([[arbedo]]j, [[arbusto]]j, [[arbo]]j, [[liano]]j)
| rowspan="2"| herbeca ([[staŭdo]]j) aŭ [[lignoplanto|ligneca]] ([[arbedo]]j, [[arbusto]]j, [[arbo]]j, [[liano]]j)
|-
|-
|<b>[[Iteropara]]</b></br>
|'''[[Iteropara]]'''</br>
(''plurfoje naskanta'') </br>
(''plurfoje naskanta'') </br>
</br>
</br>
en botaniko ankaŭ: </br>
en botaniko ankaŭ: </br>
<b>[[Polakanta planto|polakanta]]</b>
'''[[Polakanta planto|polakanta]]'''
(''plurfoje floranta'') </br>
(''plurfoje floranta'') </br>
polikarpa </br>
polikarpa </br>
Linio 59: Linio 59:
</references>
</references>


== Retligoj ==
== Eksteraj ligiloj ==
{{Commonscat|Perennials|Ausdauernde Pflanze}}
{{Commonscat|Perennials|Ausdauernde Pflanze}}


[[kategorio:planttipoj]
[[kategorio:planttipoj]

[[kategorio:botaniko]]
[[Kategorio:Botaniko]]


[[he:בוטניקה - מונחים#צורות חיים של צמחים]]
[[he:בוטניקה - מונחים#צורות חיים של צמחים]]

Kiel registrite je 02:23, 25 nov. 2014

Plurjara plantoperena planto (el la latine perennis, perenne = „dauranta tra la tuta jaro“),[1] estas termino el botaniko por plantoj, kiuj vivas plurajn jarojn kaj kiuj plurfoje, plej ofte unufoje jare, floras kaj fruktas.

Perenaj plantoj estas nomataj ankaŭ plurfoje florantaj, „polakantaj“, „polikarpaj“ aŭ iteroparaj plantoj – male al plantoj kiuj nur unufoje en sia vivo florantaj kaj fruktantaj plantoj, kiuj nomiĝas hapaksantaj, monokarpaj aŭ semelparaj plantoj.


Diferencigo de plujaraj plantoj

Ĉe plurjaraj plantoj oni distingas inter lignoplantoj (arboj, arbustoj, arbedoj liano)j, kiuj havas lignajn trunkojn kaj branĉojn, kaj staŭdoj kun herbecaj kaj nelignaj tigoj. Kromaj ecoj de la plurjaraj plantoj estas sekecrezisto kaj ventrezisto. En mezaj kaj altaj latitudoj (minimume ekde geografia latitudo de 30°) la plantoj devas toleri froston (frostrezisto).

Resumo

kolektiva termino botanika termino hortkulura termino Charakteristika
Semelpara

(unufoje naskanta)

en botaniko ankaŭ:
hapaksanta
(unufoje floranta)
monokarpa
(unufoje fruktanta)

(somer)- unujara planto
(unujara)
unujara vivas nur unu vegetan periodon ĝis la floro kaj semigado, poste pereo herbeca
dujara / vintra-unujara (dujara) dujara vivas du vegetajn periodojn dividatajn de malvarm- aŭ sekperiodo ĝis florado kaj semigado, poste pereo
„plurienn“
(multjara)
plurjara vivas dum pli ol du malvarm- aŭ sekperiodoj dividataj vegetperiodoj ĝis florado kaj semigado, poste pereo herbeca (staŭdoj) aŭ ligneca (arbedoj, arbustoj, arboj, lianoj)
Iteropara

(plurfoje naskanta)

en botaniko ankaŭ:
polakanta (plurfoje floranta)
polikarpa
(plurfoje fruktanta)

perena
(daŭranta)
plurfoja florado kaj semigado sen poszta pereo

escepta kazo
„unujare kultivataj plantoj“:
plurjaraj aŭ daurantaj, sed ne vintrorezistaj, tial en la modera klimato de facto nur unu vegetperiodo vivanta


Referencoj

  1. Josef M. Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch Der kleine Stowasser. Hölder/Pichler/Tempsky, Wien 1980, ISBN 3-209-00225-8.

Eksteraj ligiloj

[[kategorio:planttipoj]