7 716
redaktoj
Ordeno de Klunizo: Malsamoj inter versioj
Salti al navigilo
Salti al serĉilo
1a -> 1-a, Vikipedio:Normoj/universala
Xian-eo (diskuto | kontribuoj) |
(1a -> 1-a, Vikipedio:Normoj/universala) |
||
|
En la jaro 910 ŝprucis, ene de la [[Katolika eklezio]], la volo reformi la monaĥajn ordenojn. Ĉi tiu restarigo okazis prenante kiel bazo la Regulon de [[Benedikto de Nursio]], regularo kiu regas la vivon de la monaĥoj detalante kiel devu esti ilia vivo. Ĉi tiu regularo atingis gravan disvolviĝon danke al la interveno de [[Benedikto de Aniane]], sed estis limigita de la propraj tradicioj de la [[abatejo]]j, kaj por la rutino de ties apliko. En ĉi tiu procezo, la [[abatejo de Klunizo]] decidis postuliĝi kolektante grandan nombron de monaĥejoj kaj iĝante la plej grava ordeno de la [[mezepoko]], kun [[monaĥejo]]j por la tuta [[Eŭropo]].
== La fondo ==
La ordeno de Klunizo estas reformo de la ordono benediktina. Estis kreita la
Vilhelmo la Pia enoficigis al la abato Bernono, grava viro de la reformo, kiel abato de Baume. Bernono establis la observadon de la regulo de Benedikto de Nursio, reformita de Benedikto de Aniane, respektante, tamen, la proprajn regulojn de la monaĥejoj. Bernon mortis en 926 post vivo dediĉita al la ekspansio de la regulo pere de multnombraj monaĥejoj.
== La etendo de Klunizo ==
Sukcedis la abato Odono. Tiu estis kompano de vojaĝo de Bernono kaj ankaŭ de lia kompanino Izabela de la Arko, proksima al la konceptoj de lia antaŭulo. Odono vojaĝis de monaĥejo en monaĥejon por instrui la reformon. Iuj malakceptis lin kiel abato, adoptante tiun de Cluny. La influo de Cluny iris pliigante, sed malhavis organizon. La monaĥejoj akiris la rajton stampi [[monero]]jn, ili malfermis lernejojn kaj [[biblioteko]]jn. Je la morto de Odono, en 942, la prestiĝo de Cluny estis jam tre grava. Sekvis lin Aimar, daŭrigante lian verkon, sed en 948 li blindiĝis kaj oni enoficigis kiel helpanto Majolon, kiu findirektis Klunizon de 954 ĝis 994. Devena de riĉa kaj grava familio de senjoroj de Válenosle, Majolo uzis la tutan sperton akiritan por administri la grandan tiaman povon de Cluny.
Majolo estis nomita la "Arbitraciisto de la reĝoj" pro siaj rilatoj kun la aristokratio. Lia prestiĝo estis konsiderinda, kaj li rifuzis akcepti la papan funkcion en 973. Liaj funebroj okazis zorge de [[Hugo Kapeto]], li estis beatigita malmulte post sia morto, iĝante unu el la plej popularaj sanktuloj.
Post la granda ekspansio realigita en la
En 994, Odilono estis enoficigita abato de Cluny kaj li direktis la monaĥejon dum 55 jaroj. Filo de la senjoroj de Mercoeur, li subtenis rilatojn kun la gravuloj plej kleraj de sia tempo kaj li utiligis la ŝancojn kiujn li proponis al la Ordeno. Sed en epoko markita de la dissolvo de la karolidaj strukturoj kaj la laika nuligo, li ne povas havi la protekton de la alta aristokratio kaj li aliancis kun la senjoroj, la forto hegemonia ĉirkaŭ la jaro 1000. Li klopodis pacigi la perforton de tiuj, apogante sin en la Dipaco. Li helpis la senjorojn kaj turnis sin al la spiritaj servoj de siaj monaĥoj por ke ili favoru al ties familioj, kaj li komisiiĝis certigi la religian alvokiĝon (kelkfoje pelita) de la junuloj hidalgaj. La politiko de Cluny favoris la asocion kaj kreon de grandaj monaĥejoj, ili malpliiĝis, dum la malgrandaj kreskis. Tamen ili plue estis kontrolitaj, ĉu de la propra Odilono, ĉu pere de negociacio fare de la grandaj abatoj. Kiam mortiĝis Odilono, la ordeno havis 70 monaĥejojn, kaj Cluny asociiĝis kun povegaj abatejoj, kiuj plutenas, en okazoj, siajn aŭtonomecojn.
La abato Hugo ludis gravegan rolon en la [[Investitura polemiko]] kiu frontigis la papojn kontraŭ la ĝermana imperiestro.
En 1109, post posteno de malmultaj semajnoj, Pons de Melgueil estas enoficigita nova abato. Li estis suda, lerta sed tre necedema. Li intervenis aktive al la fino de la [[Kverelo de la Investituroj]], kaj li daŭriĝis kun la ideo pligrandigi la Ordenon. Je ties fino, li ekkonstruigis Klunizon la
Petro de Montboissier, plej konita kiel Petro la Respektinda, anstataŭis lin en 1122. Estis viro kultivita kaj tre lerta. Li devos alfronti Pons en 1126, post ties pilgrimado al Sankta Tero. Pons reprenos la povon de Cluny farante uzon kaj de sia influo, kaj de armiloj. Fine, Pons estos ekskomuniigita kaj la Ordeno restos en manoj de Petro la Respektinda. Li redonis la pacon kaj restaŭris la disciplinon, sed la financoj estas katastrofaj, ĉefe post la perforta epizodo okazinta ĉar monsoldatoj ŝtelis la tutan oron. Petro provis postuli sanan demarŝon de publika regado kun la helpo de Henriko de Blois, episkopo de [[Winchester]], kiu alportis, el [[Anglio]], kaj siajn konojn kaj sian riĉecon. Oni avertas restarigon de la tradicioj, sed la Ordeno de Cluny komencis malrapidan deklivon kiu iros pliigante post la morto de Petro la Respektinda okazinta en 1157.
== La influo de Klunizo ==
[[Dosiero:Plan.abbaye.Cluny.png|thumb|200px|Mapo de la abatejo de Cluny.]]
En la
Rekte submetita al la Sankta Sidejo, Cluny estas, en la [[
[[Bernardo de Clairvaux|Sankta Bernardo]] subtenis aspran kverelon kontraŭ Petro la Respektinda protektante la idealon de cistercianoj fronte al la idealoj de Cluny, ĉiukaze unu el la ĉefaj fokusoj de la intelekta kaj arta vivoj de tiama Okcidento.
La [[arkitekturo]] estas alia fako pruva de la povo de Cluny. Al tiutempa preĝejo sekvas la abatejo de Bernono, poste tiu de Aymard kaj tiu de Maïeul, nomita Sankta Petro la Malnova, kies ebeno karakteriza, la koruso kaj ties flankaj estos, pli malpli reproduktita en preskaŭ ĉiuj monaĥaj preĝejoj. La sama trovas en Sankta Petro la Malnova, en Borgoña, Germanio kaj Svisa.
==
La historiaj studoj pri Cluny estas, evidente, multnombraj. Cluny estas fakte la [[simbolo]] de la gregoria reformo kaj, sen dube, la plej riĉa kaj influa ordeno de sia epoko. Tamen, de la periodo de ekonomia restarigo fare de Petro la Malnova, estas malmulta konstato. Liaj penadoj evidentiĝis en du skribaĵoj de granda historia intereso, la ''constituio rei familiaris'' kaj la ''constitutio expense cluniaci'', kiu alportas sufiĉe da informo peri la terkultura kaj mezepoka ĝenerale ekonomioj.
== Eksteraj ligiloj ==
* [http://zenit.org/article-33236?l=spanish Benedikto la
{{Projektoj}}
[[Kategorio:Ordeno de Klunizo]]
| |||