Somermeza festo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 15:26, 23 jun. 2017

La Somermeza festo referencas al festoj kiujn oni celebras ĉefe en Nord-Eŭropo, kiu havas antaŭ-kristanaj originoj. La nuntempa celebrado okazas dum la somera solsticola (ofte la 21-a de junio), aŭ alie proksime en tago inter la 19-a kaj 25-a junio. Pro kristana influo, en kelkaj landoj oni ankaŭ celebras la nomtago de Sankta Johano (la baptisto) en la 24-a de junio, kaj havas la somermeza festo dum tiu tago.

Tiel, ekzemple en Finnlando, la festo nomiĝas Juhannus, en Islando Jónsmessa, kaj la tago de Sankta Johano en Danio, Norvegio (Sankthans) kaj en kelkaj anglolingvaj areoj (S:t John's Day). En Svedio kaj Finnlando la festotagoj ĉiam estas dum la vendredo kaj sabato inter tiuj datumoj, ekde la 1950-jaroj. En Svedio la festo nomiĝas midsommar (“mezsumero“), kaj tipike por la nordiaj landoj aŭ Nord-Eŭropo, oni ĉefe celebras la vesperon antaŭ la ĉefa tago – do, la somermeza aŭ mezsomera vespero (midsommarafton) en la vendredo (kiel oni ankaŭ ĉefe celebras la kristnaska vespero). La sama okazas en Danio kaj Norvegio kun Sankthansaften, la Sankthans-vespero. Eŭropeaj somermezaj tradicioj kaj celebradoj ĉefe gravas en Nord-Eŭropo – Nordio kaj Balto – sed ankaŭ estas celebrata en pluraj aliaj partoj de Eŭropo, kaj ankaŭ alialoke.

Historio

Tradicie en Nordio, homoj kredis ke la plantoj tiam estis pli sanigaj kaj havis magiajn fortojn. Pro tio oni plukis ilin dum tiu nokto. Oni ekbruligis ĝojfajrojn por protekti sin kontraŭ obskuraj fortoj pri kiuj oni kredis ke ili libere ludis ekde la momento kiam la hornombro da taglumo malpliiĝis.

Novpaganismo

Kiel ĉio kiu rilatas al novpaganismo, la maniero festi la priskribitajn festojn estas malsama de unu koveno al la alia. Ĉi tiuj estas nur generalaj priskriboj.

Vikanoj

Lijtho estas fajra festivalo de transiro, festata la 22-an de junio. Ĝi estas ĝojiga tempo kaj okazas bruligoj de fajretoj kaj multaj dancoj, sed ankaŭ estas ĝi tempo dum kiu pensu pri multaj aferoj kiuj temas pri plibonigado de la vivo. Planoj kaj forigado de malbonaj emoj (ĉar fajraj festivaloj estas purigaj) estas la ĉefaj farendaĵoj.

Lijtho festas la plenkreskulecon kaj la fortecon de la Lumdio. Li estas la plej forta dum ĉi tiu festivalo, sed poste maljuniĝas kaj la lumo malkreskas.

En diversaj landoj

Danio: Sankt Hans
Estonio: Jaanipäev
Finnlando: Juhannus
Galegio: San Xoán / Sam Joám
Latvio: Jāņi
Litovio: Rasos, kristanigita al nomo Joninės

Vidu la artikolon Rasos, kaj pri la novpaganisma festado aparte ankaŭ la artikolon Romuva.

Norvegio: Sankthans
Rusio, Belorusio, Pollando, Ukrainio: Ivan-Kupola-tago (ruse Иван-Купала; beloruse Купалле; ukraine Івана Купала; pole Noc Kupały aŭ Noc Iwana Kupały)
Svedio: Midsommar

Rigardu ankaŭ junia festo (festo de Sankta Johano), kiun oni festas en Brazilo.

Somermeza festo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Somermeza festo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton). Bonvolu aldoni parametron por plibone kategoriigi la paĝon.

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
-[[Dosiero:Midsummer bonfire.jpg|thumb|Ĝojfajro en [[Mäntsälä]], [[Finlando]].]]
+[[Dosiero:Midsummer bonfire.jpg|eta|Ĝojfajro en [[Mäntsälä]], [[Finlando]].]]
-[[Dosiero:Midsommar på Årsnäs.png|thumb|Somermeza festo, [[Årsnäs]], [[Svedio]].]]
+[[Dosiero:Midsommar på Årsnäs.png|eta|Somermeza festo, [[Årsnäs]], [[Svedio]].]]
-[[Dosiero:Midsommardans av Anders Zorn 1897.jpg|thumb|Pentraĵo el 1897 de [[Anders Zorn]] titolita ''Somermeza danco''.]]
+[[Dosiero:Midsommardans av Anders Zorn 1897.jpg|eta|Pentraĵo el 1897 de [[Anders Zorn]] titolita ''Somermeza danco''.]]
-La '''Somermeza festo''' referencas al la somera [[solstico]] je la [[21-a de junio]] kaj la antaŭ-kristanaj festoj kiujn oni celebras ĉefe en [[Nord-Eŭropo]]. Pro la kristana influo la festo nun okazas je la [[nomtago]] de [[Johano la Baptisto|Sankta Johano]] (la baptisto) ja la [[24-a de junio]], do fakte tri tagojn post la fakta solstico.
+La '''Somermeza festo''' referencas al festoj kiujn oni celebras ĉefe en [[Nord-Eŭropo]], kiu havas antaŭ-kristanaj originoj. La nuntempa celebrado okazas dum la [[somera solstico]]la (ofte la [[21-a de junio]]), aŭ alie proksime en tago inter la 19-a kaj 25-a junio. Pro kristana influo, en kelkaj landoj oni ankaŭ celebras la [[nomtago]] de [[Johano la Baptisto|Sankta Johano]] (la baptisto) en la [[24-a de junio]], kaj havas la somermeza festo dum tiu tago.
+Tiel, ekzemple en [[Finnlando]], la festo nomiĝas ''Juhannus'', en [[Islando]] ''Jónsmessa'', kaj la tago de Sankta Johano en [[Danio]], [[Norvegio]] (''Sankthans'') kaj en kelkaj anglolingvaj areoj (''S:t John's Day''). En [[Svedio]] kaj Finnlando la festotagoj ĉiam estas dum la vendredo kaj sabato inter tiuj datumoj, ekde la 1950-jaroj. En Svedio la festo nomiĝas ''midsommar'' (“mezsumero“), kaj tipike por la [[nordio|nordiaj landoj]] aŭ Nord-Eŭropo, oni ĉefe celebras la vesperon antaŭ la ĉefa tago – do, la somermeza aŭ mezsomera vespero (''midsommarafton'') en la vendredo (kiel oni ankaŭ ĉefe celebras la kristnaska vespero). La sama okazas en Danio kaj Norvegio kun ''Sankthansaften'', la Sankthans-vespero. Eŭropeaj somermezaj tradicioj kaj celebradoj ĉefe gravas en Nord-Eŭropo – [[Nordio]] kaj [[Balto]] – sed ankaŭ estas celebrata en pluraj aliaj partoj de Eŭropo, kaj ankaŭ alialoke.
-==Historio de Mezsomero==
+== Historio ==
-La somermeza festo dum antaŭaj tempoj estis ligita al la somera solstico. La homoj kredis ke la plantoj tiam estis pli sanigaj kaj havis magiajn fortojn. Pro tio oni plukis ilin dum tiu nokto. Oni ekbruligis ĝojfajrojn por protekti sin kontraŭ obskuraj fortoj pri kiuj oni kredis ke ili libere ludis ekde la momento kiam la hornombro da taglumo malpliiĝis.
+Tradicie en [[Nordio]], homoj kredis ke la plantoj tiam estis pli sanigaj kaj havis magiajn fortojn. Pro tio oni plukis ilin dum tiu nokto. Oni ekbruligis ĝojfajrojn por protekti sin kontraŭ obskuraj fortoj pri kiuj oni kredis ke ili libere ludis ekde la momento kiam la hornombro da taglumo malpliiĝis.
+== Novpaganismo ==
-==Mezsomero por novpaganismanoj==
 Kiel ĉio kiu rilatas al [[novpaganismo]], la maniero festi la priskribitajn festojn estas malsama de unu [[koveno]] al la alia.  Ĉi tiuj estas nur generalaj priskriboj.
-===Vikanoj===
+=== Vikanoj ===
 Lijtho estas fajra festivalo de transiro, festata la 22-an de junio.  Ĝi estas ĝojiga tempo kaj okazas bruligoj de fajretoj kaj multaj dancoj, sed ankaŭ estas ĝi tempo dum kiu pensu pri multaj aferoj kiuj temas pri plibonigado de la vivo. Planoj kaj forigado de malbonaj emoj (ĉar fajraj festivaloj estas purigaj) estas la ĉefaj farendaĵoj.
-====Lijtho laŭ Vikana Mitologio====
 Lijtho festas la plenkreskulecon kaj la fortecon de la Lumdio.  Li estas la plej forta dum ĉi tiu festivalo, sed poste maljuniĝas kaj la lumo malkreskas.
-==Festo en diversaj landoj==
+== En diversaj landoj ==
 * Danio: ''Sankt Hans''
 * Estonio: ''Jaanipäev''
@@ Linio 24: / Linio 24: @@
 * Latvio: ''Jāņi''
 * Litovio: ''Rasos'', kristanigita al nomo ''Joninės''
-:: Vidu la artikolon '''[[Rasos]]''', kaj pri la novpaganisma festado aparte ankaŭ la artikolon [[Romuva (kulto)|Romuva]].
+:: Vidu la artikolon ''[[Rasos]]'', kaj pri la novpaganisma festado aparte ankaŭ la artikolon [[Romuva (kulto)|Romuva]].
 * Norvegio: ''Sankthans''
 * Rusio, Belorusio, Pollando, Ukrainio: Ivan-Kupola-tago (ruse ''Иван-Купала''; beloruse ''Купалле''; ukraine ''Івана Купала''; pole ''Noc Kupały'' aŭ ''Noc Iwana Kupały'')