Islanda lingvo: Malsamoj inter versioj

	Islanda lingvo
	íslenska
lingvo • moderna lingvo
okcident-skandinava lingvaro • Nordĝermana lingvaro
Parolantoj	prosimume 300 000
Skribo	latina alfabeto (islanda alfabeto)
Lingvistika klasifiko
	Hindeŭropaj lingvoj; Ĝermanaj lingvoj Nordĝermanaj lingvoj Islanda
Oficiala statuso
Reguligita de	Árni Magnússon Institute for Icelandic Studies
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
ISO 639-1	is
ISO 639-2
Bibliografia	ice
Terminologia	isl
ISO 639-3	isl
Glottolog	icel1247
Angla nomo	Icelandic
Franca nomo	islandais
	v • d • r

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 00:13, 10 nov. 2017

La islanda lingvo (íslenska [Islenska], antaŭ 1974 íslenzka) estas nordĝermana lingvo. Ĝi estas la oficiala lingvo en Islando. Ĝi estas parolata de proksimume 300 000 homoj, ĉefe de la enloĝantoj de Islando, sed ankaŭ de kelkaj usonanoj havantaj islandajn praulojn.

Vortoj kun islanda origino en Esperanto inkluidas:

gejsero el fama islanda specimeno Geysir
sagao

Lingva klasifiko

La islanda lingvo devenas rekte de la norena lingvo de la vikingoj, kaj tiom malmulte pluevoluis, ke multaj eĉ konsideras tiujn du unu sama lingvo. Ĝia plej proksima parenco estas la feroa lingvo, iom pli fore la norvega (nynorsk).

Specialaĵo

Parte pro la fiereco de la islandanoj pri sia kulturo, parte pro la iom fora situo de la insulo, la islanda lingvo dum pluraj jarcentoj ne spertis gravajn ŝanĝojn. Dum la aliaj skandinavaj lingvoj dum sia longa historio forĵetis la plej multajn gramatikajn specialaĵojn, la islanda gardis ilin ĝisdetale. Krom tio la islandanoj klopodas eviti la transprenon de fremdlingvaj neologismoj. Novajn terminojn ili formas kutime el jam ekzistantaj islandaj vortoj. Tiel ekzemple la vorto tölva (komputilo) formiĝis el tala (nombro) kaj völva (magiistino). La vorto alnæmi (aidozo) estis formita el la eroj al (ĉio) kaj næmi (sensiveco), ktp.

La lernado de la islanda lingvo pro tio fariĝas sufiĉe komplika. Tamen ĝi povas esti inda, ĉar: kiu regas la nuntempan islandan lingvon, tiu eĉ pli-malpli kapablas legi la antikvajn islandajn sagaojn.

Skribo

La islanda lingvo estas skribata per varianto de la latina alfabeto, kun du konsonantaj kromsignoj þ, ð (interdenta s, z, IFA-a [ð, θ], þ venas el runoj) kaj vokalaj signoj æ, ö.

La islanda alfabeto tiel konsistas el 32 literoj:

Majuskloj
A	Á	B	D	Ð	E	É	F	G	H	I	Í	J	K	L	M	N	O	Ó	P	R	S	T	U	Ú	V	X	Y	Ý	Þ	Æ	Ö
Minuskloj
a	á	b	d	ð	e	é	f	g	h	i	í	j	k	l	m	n	o	ó	p	r	s	t	u	ú	v	x	y	ý	þ	æ	ö

Historio

La nuna islanda alfabeto estis kreita surbaze de la normo formiĝinta en la 19-a jarcento. La precipa kunkreinto estas la dana lingvisto Rasmus Rask.

Fine de la 20-a jarcento la alfabeto estis ŝanĝita. Oni anstataŭis la kombinon je per la litero é. En 1974 estis abolita la litero z.

Specimeno (la Patro Nia)

Faðir vor, þú sem er á himnum.
Helgist þitt nafn, til komi þitt ríki,
verði þinn vilji, svo á jörðu sem á himni.
Gef oss í dag vort daglegt brauð.
Fyrirgef oss vorar skuldir,
svo sem vér og fyrirgefum
vorum skuldunautum.
Og eigi leið þú oss í freistni,
heldur frelsa oss frá illu.
Því að þitt er ríkið, mátturinn og dýrðin
að eilífu amen.

Vidu ankaŭ

Islanda lingvo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Islanda lingvo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Islanda lingvo en la Vikivortaro (Universala vortaro)
Islanda lingvo en Vikivojaĝo (Turisma gvidilo)

Eksteraj ligiloj

Íslenska, í senn forn og ný (islande)

@@ Linio 14: / Linio 14: @@
 |ISO3=isl
 }}
-La '''islanda lingvo''' ({{langi|is|íslenska}} [Islenska], antaŭ [[1974]] {{langi|is|íslenzka}}) estas [[ĝermana lingvo]]. Ĝi estas la oficiala lingvo en [[Islando]]. Ĝi estas parolata de proksimume {{nombro|300000}} homoj, ĉefe de la enloĝantoj de [[Islando]], sed ankaŭ de kelkaj usonanoj havantaj islandajn praulojn.
+La '''islanda lingvo''' ({{langi|is|íslenska}} [Islenska], antaŭ 1974 {{langi|is|íslenzka}}) estas [[nordĝermanaj lingvoj|nordĝermana lingvo]]. Ĝi estas la oficiala lingvo en [[Islando]]. Ĝi estas parolata de proksimume {{nombro|300000}} homoj, ĉefe de la enloĝantoj de Islando, sed ankaŭ de kelkaj usonanoj havantaj islandajn praulojn.
+Vortoj kun islanda origino en Esperanto inkluidas:
+* [[gejsero]] el fama islanda specimeno ''[[Geysir]]''
+* [[sagao]]
 == Lingva klasifiko ==
-La islanda lingvo devenas rekte de la [[Norena lingvo]] de la [[vikingoj]], kaj tiom malmulte pluevoluis, ke multaj eĉ konsideras tiujn du unu sama lingvo. Ĝia plej proksima parenco estas la [[feroa lingvo]], iom pli fore la [[Norvega lingvo|Norvega]] (''[[nynorsk]]'').
+La islanda lingvo devenas rekte de la [[norena lingvo]] de la [[vikingoj]], kaj tiom malmulte pluevoluis, ke multaj eĉ konsideras tiujn du unu sama lingvo. Ĝia plej proksima parenco estas la [[feroa lingvo]], iom pli fore la [[Norvega lingvo|norvega]] (''[[nynorsk]]'').
 == Specialaĵo ==
-Parte pro la fiereco de la islandanoj pri sia kulturo, parte pro la iom fora situo de la insulo, la islanda lingvo dum pluraj jarcentoj ne spertis gravajn ŝanĝojn. Dum la aliaj skandinavaj lingvoj dum sia longa historio forĵetis la plej multajn gramatikajn specialaĵojn, la islanda gardis ilin ĝisdetale. Krom tio la islandanoj klopodas [[lingva purismo|eviti la transprenon de fremdlingvaj]] [[neologismo]]j. Novajn terminojn ili formas kutime el jam ekzistantaj islandaj vortoj. Tiel ekzemple la vorto ''tölva'' (''komputilo'') formiĝis el ''tala'' (''nombro'') kaj ''völva'' (''magiistino''). La vorto ''alnæmi'' (= ''aidozo'') estis formita el la eroj ''al'' (= ''ĉio'') kaj ''næmi'' (= ''sensiveco'') ktp. ktp. [[Alta-Islanda lingvo]]
+Parte pro la fiereco de la islandanoj pri sia kulturo, parte pro la iom fora situo de la insulo, la islanda lingvo dum pluraj jarcentoj ne spertis gravajn ŝanĝojn. Dum la aliaj skandinavaj lingvoj dum sia longa historio forĵetis la plej multajn gramatikajn specialaĵojn, la islanda gardis ilin ĝisdetale. Krom tio la islandanoj klopodas [[lingva purismo|eviti la transprenon de fremdlingvaj]] [[neologismo]]j. Novajn terminojn ili formas kutime el jam ekzistantaj islandaj vortoj. Tiel ekzemple la vorto ''tölva'' (komputilo) formiĝis el ''tala'' (nombro) kaj ''völva'' (magiistino). La vorto ''alnæmi'' (aidozo) estis formita el la eroj ''al'' (ĉio) kaj ''næmi'' (sensiveco), ktp.
-La lernado de la islanda lingvo pro tio fariĝas sufiĉe komplika. Tamen ĝi povas esti inda, ĉar : Kiu regas la nuntempan islandan lingvon, tiu eĉ pli/malpli kapablas legi la antikvajn islandajn [[sagao]]jn.
+La lernado de la islanda lingvo pro tio fariĝas sufiĉe komplika. Tamen ĝi povas esti inda, ĉar: kiu regas la nuntempan islandan lingvon, tiu eĉ pli-malpli kapablas legi la antikvajn islandajn [[sagao]]jn.
 == Skribo ==
+La islanda lingvo estas skribata per varianto de la [[latina alfabeto]], kun du konsonantaj kromsignoj ''þ, ð'' (interdenta ''s, z'', [[Internacia Fonetika Alfabeto|IFA]]-a [ð, θ], ''þ'' venas el [[runo]]j) kaj vokalaj signoj ''æ'', ''ö''.
-{{ĉefartikolo|islanda alfabeto}}
-La islanda lingvo estas skribata per la [[latina alfabeto]], kun du konsonantaj kromsignoj ''þ, ð'' (= interdenta ''s, z'', [[Internacia Fonetika Alfabeto|IFA]]-a [ð, θ], ''þ'' venas el [[runo]]j) kaj vokalaj signoj ''æ'', ''ö''.
+La islanda alfabeto tiel konsistas el 32 literoj:
+{|class="wikitable"
+|-
+!colspan="32"|[[Majusklo]]j
+|-
+|[[A]]||[[Á]]||[[B]]||[[D]]||[[Ð]]||[[E]]||[[É]]||[[F]]||[[G]]||[[H]]||[[I]]||[[Í]]||[[J]]||[[K]]||[[L]]||[[M]]||[[N]]||[[O]]||[[Ó]]||[[P]]||[[R]]||[[S]]||[[T]]||[[U]]||[[Ú]]||[[V]]||[[X]]||[[Y]]||[[Ý]]||[[Þ]]||[[Æ]]||[[Ö]]
+|-
+!colspan="32"|[[Minusklo]]j
+|-
+|a||á||b||d||ð||e||é||f||g||h||i||í||j||k||l||m||n||o||ó||p||r||s||t||u||ú||v||x||y||ý||þ||æ||ö
+|}
+=== Historio ===
+[[Dosiero:KB Iceland.svg|eta|upright=1.4|Islanda [[klavarfasono]]]]
+La nuna islanda alfabeto estis kreita surbaze de la normo formiĝinta en la 19-a jarcento. La precipa kunkreinto estas la dana lingvisto [[Rasmus Rask]].
+Fine de la 20-a jarcento la alfabeto estis ŝanĝita. Oni anstataŭis la kombinon ''je'' per la litero ''é''. En 1974 estis abolita la litero ''z''.
 == Specimeno (la Patro Nia) ==
@@ Linio 41: / Linio 63: @@
 Því að þitt er ríkið, mátturinn og dýrðin
 að eilífu amen.</poem>
-== Islandaj vortoj en Esperanto ==
-* [[gejsero]] el fama islanda specimeno ''[[Geysir]]'', [[sagao]]
 == Vidu ankaŭ ==
@@ Linio 53: / Linio 72: @@
 * [[Tago de la islanda lingvo]]
 * [[Islanda literaturo]]
+* [[Alta-Islanda lingvo]]
 * [[Lingvoscienco]]
 * [[Listo de lingvoj]]
 * [[Lingva familio]]
+== Eksteraj ligiloj ==
+* [http://bella.mrn.stjr.is/utgafur/islenska.pdf Íslenska, í senn forn og ný]{{ref|is}}
 [[Kategorio:Islanda lingvo| ]]