Pandunia: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→Fonemaro: ne plu estas v (https://github.com/barumau/pandunia/commit/00a71e96eaa375b6b7460a9c4f58fff97fcd15ef) |
artikolo esperantalingve |
||
| Linio 10: | Linio 10: | ||
'''Pandunia''' estas [[Internacia planlingvo|internacia]] [[planlingvo]] komencita de [[Risto Kupsala]]. |
'''Pandunia''' estas [[Internacia planlingvo|internacia]] [[planlingvo]] komencita de [[Risto Kupsala]]. |
||
La originalaj kreantoj komencis plani projekton unue en 2005. De la komenco, la ideo estas krei internacian planlingvon, kiu samnivele reprezentas la plej parolatajn lingvojn de la mondo. La nomo ''Pandunia'' aperis en 2007, sed la lingvo ricevis ĝian aktualan formon nur en 2017. De la fino de 2016, ĝi estas konstante provata per Telegram kun malgranda komunumo, ĉefe Esperantistoj<ref name=aktivaPanduniaEsperantoKomunumo>{{citaĵo el la reto | url=https://www.facebook.com/groups/pandunia/permalink/560995344024957/ | titolo="Aktiva Esperantista grupo en Telegram (Facebook)" | dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. En marto de la jaro 2017, la lingvo iĝis tute [[Lingva tipologio#Analizaj lingvoj|analiza]]<ref name=iĝisAnaliza>{{citaĵo el la reto | url=https://github.com/barumau/pandunia/commit/67b9cc34a94f65a39d0472630033a813663c5b86 | titolo="Corrections and Esperanto update for isolating Pandunia (GitHub)" | dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. La rolo de vortoj estis decidata per fraza pozicio. Sed, en aŭgusto de la jaro 2017, ĝi reprenis kelkajn [[Aglutina lingvo|aglutinajn]] ecojn<ref name=aglutinaDenove>{{citaĵo el la reto | url=https://github.com/barumau/pandunia/commit/71b54445ec55103b15e14b8bf88060b2ff05150c | titolo="Bring back PoS markers and agglutinating word derivation (GitHub)" | dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>, kiel Esperantecajn finaĵojn por evidentigi rolon de vorto, kaj kelkajn sufiksojn<ref name=kelkajSufiksoj>{{citaĵo el la reto | url=https://github.com/barumau/pandunia/commit/abad2825d9f58e33296439ac34c1ed7cb5d18355 | titolo="Derivational suffixes (GitHub)" | dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. Post tio, la lingvo multe perfektiĝis kaj ne draste ŝanĝiĝis<ref name=oficialaDemandaroAngla>{{citaĵo el la reto | url=http://pandunia.info/english/kia_i_dap.html | titolo="Frequently Asked Questions (pandunia.info)" | dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. La gramatiko de Pandunia fiksiĝis la {{daton|2|majo|2019}}<ref>[https://github.com/barumau/pandunia/commit/6be2c56a130f9ed16effc8869c869472bcbff7c4 Pandunia 1.0]</ref>. |
La originalaj kreantoj komencis plani projekton unue en 2005. De la komenco, la ideo estas krei internacian planlingvon, kiu samnivele reprezentas la plej parolatajn lingvojn de la mondo<ref name="salomono-amindas">{{eo}} {{citaĵo el la reto | url=https://busy.org/@salomono/kial-pandunia-amindas | titolo="Kial Pandunia amindas?" | dato=8-a de novembro 2017}}</ref>. La nomo ''Pandunia'' aperis en 2007, sed la lingvo ricevis ĝian aktualan formon nur en 2017. De la fino de 2016, ĝi estas konstante provata per Telegram kun malgranda komunumo, ĉefe Esperantistoj<ref name=aktivaPanduniaEsperantoKomunumo>{{citaĵo el la reto | url=https://www.facebook.com/groups/pandunia/permalink/560995344024957/ | titolo="Aktiva Esperantista grupo en Telegram (Facebook)" | dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. En marto de la jaro 2017, la lingvo iĝis tute [[Lingva tipologio#Analizaj lingvoj|analiza]]<ref name=iĝisAnaliza>{{citaĵo el la reto | url=https://github.com/barumau/pandunia/commit/67b9cc34a94f65a39d0472630033a813663c5b86 | titolo="Corrections and Esperanto update for isolating Pandunia (GitHub)" | dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. La rolo de vortoj estis decidata per fraza pozicio. Sed, en aŭgusto de la jaro 2017, ĝi reprenis kelkajn [[Aglutina lingvo|aglutinajn]] ecojn<ref name=aglutinaDenove>{{citaĵo el la reto | url=https://github.com/barumau/pandunia/commit/71b54445ec55103b15e14b8bf88060b2ff05150c | titolo="Bring back PoS markers and agglutinating word derivation (GitHub)" | dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>, kiel Esperantecajn finaĵojn por evidentigi rolon de vorto, kaj kelkajn sufiksojn<ref name=kelkajSufiksoj>{{citaĵo el la reto | url=https://github.com/barumau/pandunia/commit/abad2825d9f58e33296439ac34c1ed7cb5d18355 | titolo="Derivational suffixes (GitHub)" | dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. Post tio, la lingvo multe perfektiĝis kaj ne draste ŝanĝiĝis<ref name=oficialaDemandaroAngla>{{citaĵo el la reto | url=http://pandunia.info/english/kia_i_dap.html | titolo="Frequently Asked Questions (pandunia.info)" | dato=11-a de oktobro 2017}}</ref>. La gramatiko de Pandunia fiksiĝis la {{daton|2|majo|2019}}<ref>[https://github.com/barumau/pandunia/commit/6be2c56a130f9ed16effc8869c869472bcbff7c4 Pandunia 1.0]</ref>. |
||
La ĉefaj celoj de Pandunia estas<ref name="RetejoPandunia2017">{{citaĵo el la reto |url=http://www.pandunia.info/esperanto/index.html | titolo="pandunia - simpla mondlingvo" | dato=16‑a junio 2017}}</ref>: |
La ĉefaj celoj de Pandunia estas<ref name="RetejoPandunia2017">{{citaĵo el la reto |url=http://www.pandunia.info/esperanto/index.html | titolo="pandunia - simpla mondlingvo" | dato=16‑a junio 2017}}</ref>: |
||
Kiel registrite je 12:47, 6 maj. 2019
| Pandunia | |
| pandunia | |
| konstruita lingvo • Internacia planlingvo | |
|---|---|
| Skribo | latina alfabeto |
| Kreinto | Risto Kupsala |
| Dato | 2007, 2017 |
 | |
| Lingvistika klasifiko | |
| Planlingvo | |
| Oficiala statuso | |
| Oficiala lingvo en | Nenie |
| Lingvaj kodoj | |
| Lingvaj kodoj | |
| ISO 639-3 | sen valoro |
| Angla nomo | Pandunia |
| Franca nomo | pandunia |
Pandunia estas internacia planlingvo komencita de Risto Kupsala.
La originalaj kreantoj komencis plani projekton unue en 2005. De la komenco, la ideo estas krei internacian planlingvon, kiu samnivele reprezentas la plej parolatajn lingvojn de la mondo[1]. La nomo Pandunia aperis en 2007, sed la lingvo ricevis ĝian aktualan formon nur en 2017. De la fino de 2016, ĝi estas konstante provata per Telegram kun malgranda komunumo, ĉefe Esperantistoj[2]. En marto de la jaro 2017, la lingvo iĝis tute analiza[3]. La rolo de vortoj estis decidata per fraza pozicio. Sed, en aŭgusto de la jaro 2017, ĝi reprenis kelkajn aglutinajn ecojn[4], kiel Esperantecajn finaĵojn por evidentigi rolon de vorto, kaj kelkajn sufiksojn[5]. Post tio, la lingvo multe perfektiĝis kaj ne draste ŝanĝiĝis[6]. La gramatiko de Pandunia fiksiĝis la 2-an de majo 2019[7].
La ĉefaj celoj de Pandunia estas[8]:
- Vortoj de multaj lingvoj, ekzemple la angla, la araba, la ĉina, la hispana, la franca, la hinda, la japana, la persa, la rusa, la svahila kaj aliaj lingvoj.
- Relative simpla fonemaro
- Simple skribebla.
- Facile lernebla kaj konciza gramatiko.
Fonemaro
Pandunia uzas 25 literojn de la latina alfabeto. Ĉiu litero ĉiam faras la saman sonon. Neniu litero estas silenta.[9]
| Antaŭa | Malantaŭa | |
|---|---|---|
| Malvasta | /i/ i |
/u/ u |
| Mezvasta | /e/ e |
/o/ o |
| Vasta | /a/ a | |
| Labialoj | Dentaloj | Interdentaloj | Alveolaroj | Alv.-pal. | Velaroj | Labialvelaroj | Glotalo | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Plozivaj | /p/ p |
/t/ t |
/k/ k |
|||||
| /b/ b |
/d/ d |
/ɡ/ g |
||||||
| Frikativaj | /f/ f |
/s/ s |
/ʃ/ /tʃ/ x c |
/h/ h | ||||
| /z/ z |
/dʒ/ j |
|||||||
| Nazalaj | /m/ m |
/n/ n |
||||||
| Alproksimantaj | /l/ l /r/ r |
/j/ y |
/w/ w |
Gramatiko
Sintakso
La baza vortordo de Pandunia estas: subjekto - verbo - objekto. Priskribaj vortoj kiel adjektivoj kaj adverboj troviĝas tuj antaŭ la priskribita vorto.
Vortoj
La vortoj devenas de diversaj lingvoj de la tuta mondo[10]. Pro la internaciemo, multaj etimoj apartenas al pluraj lingvoj eĉ se la konkreta formo en la pandunia similas pli al tiu de unu lingvo.
Etimaj ekzemploj
- bote (boato) similas al angla boat, germana Boot, hispana bote, hindia पोत (pōt), svahila boti ktp.
- cay (teo) similas al mandarena 茶 (chá), korea 차 (cha), rusa чай (ĉaj), hindia चाय (cāy), svahila chai, portugala chà ktp.
- nam (nomo) similas al hindia नाम (nām), indonezia nama, japana 名前 (namae), angla name, germana Name ktp.
- rang (koloro) similas al persa رنگ (rang), hindia रंग (rāng), turka renk, svahila rangi, lingala langi ktp.
- safar (vojaĝo) similas al araba kaj persa سفر (safar), turka sefer, svahila safari, angla safari ktp.
Ekzemploj
- salam! [sa.'lam] = ’Saluton!’
- salam laye pa bartia! [sa.'lam 'la.je 'pa 'bar.ti.a] = ’Bonvenon al Barato!’
- salam safar! [sa.'lam sa.'far] = ’Bonan vojon!’
- danke. ['daŋ.ke] = ’Dankon.’
- te keci. [ˈte ˈkeː.tʃi] = ’Ne dankinde.’
- plisa... ['pli.sa] = ’Bonvolu...’
- me ama te. ['me 'aː.ma 'te] = ’Mi amas vin.’
- eska te ama me? ['es.ka 'te 'aː.ma 'me] = ’Ĉu vi amas min?’
- te namu ke? ['te 'naː.mu 'ke] = ’Kio estas via nomo?’
- me namu... ['me 'naː.mu] = ’Mia nomo estas...’
- te doma ke? ['te 'doː.ma 'ke] = ’Kie vi loĝas?’
- me doma... ['me 'doː.ma] = ’Mi loĝas en...’
- te ya ke? ['te 'ja 'ke] = ’Kie vi venas?’
- me ya suomia. ['me 'ja 'suo.mi.a] = ’Mi venas el Finnlando.’
- me ni baxa bon pandunia.' ['me 'ni 'baː.ʃa 'bon pan.'duː.ni.a] = ’Mi ne parolas bone pandunian.’
- eska te baxa esperanti / engli? ['es.ka 'te 'baː.ʃa es.pe.'ran.ti / 'eŋ.gli] = ’Ĉu vi parolas esperanton / la anglan?’
Referencoj
- ↑ esperante "Kial Pandunia amindas?" (8-a de novembro 2017).
- ↑ "Aktiva Esperantista grupo en Telegram (Facebook)" (11-a de oktobro 2017).
- ↑ "Corrections and Esperanto update for isolating Pandunia (GitHub)" (11-a de oktobro 2017).
- ↑ "Bring back PoS markers and agglutinating word derivation (GitHub)" (11-a de oktobro 2017).
- ↑ "Derivational suffixes (GitHub)" (11-a de oktobro 2017).
- ↑ "Frequently Asked Questions (pandunia.info)" (11-a de oktobro 2017).
- ↑ Pandunia 1.0
- ↑ "pandunia - simpla mondlingvo" (16‑a junio 2017).
- ↑ "Spelling of Pandunia" (16‑a junio 2017).
- ↑ "loge asle (pandunia.info)" (11-a de oktobro 2017).
Eksteraj ligiloj
- esperante Oficiala retejo de Pandunia
- esperante [video] « Pandunia - Multkultura Lingvo » ĉe Tubaro (kanalo Language Stuff)
