Mimamsa: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 5: Linio 5:
Mīmāṃsā havas kelkajn sub-skolojn, el kiuj ĉiu difiniĝas per sia [[epistemologio]]. La Prābhākara sub-skolo, kiu prenas sian nomon el la filozofo Prabhākara de la 7-a jarcento, priskribis la kvin epistemologiajn fidindajn rimedojn por akiri sciaron: nome ''pratjakŝa'' aŭ percepto; ''anumāna'' aŭ [[inferenco]]; ''upamāṇa'', per komparo kaj analogio; ''arthāpatti'', nome uzo de postulo kaj derivado el cirkonstancoj; kaj ''śabda'', nome vorto aŭ atesto de pasintaj aŭ nuntempaj fidindaj fakuloj.<ref name=dpsb/><ref name=gflood/> La Bhāṭṭa sub-skolo, el la filozofo Kumārila Bhaṭṭa, aldonis sesan rimedon al tiu kanono; ''anupalabdhi'' signife ne-percepto, aŭ pruvo per foresto de kono (ekz., la ''manko'' de pulvo sur mano de suspektito)<ref name=dpsb/><ref name=jag>John A. Grimes, A Concise Dictionary of Indian Philosophy: Sanskrit Terms Defined in English, State University of New York Press, {{ISBN|978-0791430675}}, p. 238</ref>
Mīmāṃsā havas kelkajn sub-skolojn, el kiuj ĉiu difiniĝas per sia [[epistemologio]]. La Prābhākara sub-skolo, kiu prenas sian nomon el la filozofo Prabhākara de la 7-a jarcento, priskribis la kvin epistemologiajn fidindajn rimedojn por akiri sciaron: nome ''pratjakŝa'' aŭ percepto; ''anumāna'' aŭ [[inferenco]]; ''upamāṇa'', per komparo kaj analogio; ''arthāpatti'', nome uzo de postulo kaj derivado el cirkonstancoj; kaj ''śabda'', nome vorto aŭ atesto de pasintaj aŭ nuntempaj fidindaj fakuloj.<ref name=dpsb/><ref name=gflood/> La Bhāṭṭa sub-skolo, el la filozofo Kumārila Bhaṭṭa, aldonis sesan rimedon al tiu kanono; ''anupalabdhi'' signife ne-percepto, aŭ pruvo per foresto de kono (ekz., la ''manko'' de pulvo sur mano de suspektito)<ref name=dpsb/><ref name=jag>John A. Grimes, A Concise Dictionary of Indian Philosophy: Sanskrit Terms Defined in English, State University of New York Press, {{ISBN|978-0791430675}}, p. 238</ref>


The school of Mīmāṃsā consists of both [[atheism|atheistic]] and [[theism|theistic]] doctrines, but the school showed little interest in systematic examination of the existence of Gods. Rather, it held that the soul is an eternal, omnipresent, inherently active spiritual essence, and focused on the epistemology and metaphysics of ''dharma''.<ref name=olil2/><ref>{{cite book|last=Neville|first=Robert|title=Religious truth|year=2001|publisher=SUNY Press}}</ref><ref>{{cite book|last=Worthington|first=Vivian|title=A history of yoga|year=1982|publisher=[[Routledge]]|url=https://books.google.com/books?id=5aI9AAAAIAAJ|page=66|isbn=9780710092588}}</ref> For the Mīmāṃsā school, ''[[dharma]]'' meant rituals and social duties, not ''[[Deva (Hinduism)|devas]]'', or gods, because gods existed only in name.<ref name=olil2/> The Mīmāṃsakas also held that Vedas are "eternal, author-less, [and] infallible", that Vedic ''vidhi'', or injunctions and [[mantra]]s in rituals are prescriptive ''kārya'' or actions, and the rituals are of primary importance and merit. They considered the Upaniṣads and other texts related to self-knowledge and spirituality as subsidiary, a philosophical view that Vedānta disagreed with.<ref name=olil2/><ref name=olil/>
La skolo Mīmāṃsā konsistas el kaj [[ateismo|ateismaj]] kaj [[teismo|teismaj]] doktrinoj, sed la skolo mem montris malmultan intereson en sistema ekzamenado de la ekzistado de Dioj. Anstataŭe, ĝi tenis, ke la [[animo]] estas eterna, ĉiea, nepre aktiva spirita [[esenco]], kaj fokusis al epistemologio kaj metafiziko de ''dharma''.<ref name=olil2/><ref>{{cite book|last=Neville|first=Robert|title=Religious truth|year=2001|publisher=SUNY Press}}</ref><ref>{{cite book|last=Worthington|first=Vivian|title=A history of yoga|year=1982|publisher= Routledge|url=https://books.google.com/books?id=5aI9AAAAIAAJ|page=66|isbn=9780710092588}}</ref> Por la skolo Mīmāṃsā, la koncepto ''[[dharma]]'' signifas ritaron kaj socian devaron, ne ''[[Deva (hinduismo)|deva-oj]]'', aŭ dioj, ĉar dioj ekzistis nur nome.<ref name=olil2/> La Mīmāṃsa-anoj tenas ankaŭ, ke la Vedoj estas "eternaj, senaŭtoraj, [kaj] seneraraj", ke Vedoj ''vidhi'', aŭ injunkcioj kaj [[mantro]]j en ritoj estas preskribaj ''kārya'' aŭ agoj, kaj ke ritoj estas de unurangaj gravo kaj merito. Ili konsideris la Upanisadojn kaj aliajn tekstojn rilatajn al mem-konaro kaj spiriteco kiel duaranga, filozofia rigardo pri kiu Vedānta malkonsentas.<ref name=olil2/><ref name=olil/>

Mīmāṃsā okazigis la studadon de [[filologio]] kaj de la [[filozofio de lingvo]].<ref>Peter M. Scharf, ''The Denotation of Generic Terms in Ancient Indian Philosophy'' (1996), Chapter 3</ref> Kvankam ĝia profunda analizo de lingvo kaj [[lingvistiko]] influis super aliaj skoloj de Hinduismo,<ref>Annette Wilke kaj Oliver Moebus (2011), Sound and Communication: An Aesthetic Cultural History of Sanskrit Hinduism, Walter de Gruyter GmbH (Berlin), {{ISBN|978-3110181593}}, pp. 23-24, 551-663</ref> ĝiaj rigardoj ne estis kunhavitaj de aliaj. Mīmāṃsa-anoj konsideris, ke la celo kaj povo de lingvo estas klare ''preskribi'' la propran, ĝustan kaj pravan. Kontraste, Vedānta-anoj etendis la rigardon kaj valoron de lingvo kiel ilo por ankaŭ ''priskribi'', ''disvolvigi'' kaj ''derivigi''.<ref name=olil2/> Mīmāṃsa-anoj konsideris ordigitan, laŭleĝe kondukitan, proceduran vivon kiel centra celo kaj plej nobla neceso de [[darmo]] kaj socio, kaj la dieca (teisma) subtenon kondukas al tiu celo.

La Mīmāṃsā skolo estas formo de [[Realismo|filozofia realismo]].<ref>M. Hiriyanna (1993), Outlines of Indian Philosophy, Motilal Banarsidass, {{ISBN|978-8120810860}}, pp. 323-325.</ref> Ŝlosila teksto de la Mīmāṃsā skolo estas la "Mīmāṃsā Sūtra" de Jaimini.<ref name=olil2/><ref name=mhiri>M. Hiriyanna (1993), Outlines of Indian Philosophy, Motilal Banarsidass, {{ISBN|978-8120810860}}, pp. 298-335</ref>

==Notoj==
<references/>

[[Kategorio:Hinduismo]]

Kiel registrite je 19:51, 1 maj. 2020

Redaktas
 Ĉi tiu artikolo estas redaktata de iu.
Por eviti la riskon de redaktokonflikto, ne redaktu la artikolon. Kontrolu la kronologion kaj forigu la ŝablonon, se necese.

Serio de artikoloj pri
Hinda filozofio

ÓM
Ortodoksaj skoloj
Njája

Vaišéšika
Sánkhja
Jogo
Karma Mimamsa
Vedanto

Advaita Viŝiŝtadvaita Dvaita
Neortodoksaj skoloj
Ĉarvaka

Ĝajnismo
Budhismo

Hinajano Mahajano
Vaĝrajano Theravado
Granda personecoj

Antikvo
Kapila Patanĝali Gótama
Kanada Ĝaimini Vjása Markandéja Pánini
Mezepoko
Adi Ŝankara Ramanuĝa Madhva
Nimbarka Vallabha Madhusūdana
Namadéva Tukaram Tulsidas Kabir Vasugupta Ĉaitanja
Novepoko
Sri Ramakriŝna
Mohandas Karamchand Gandhi
S. Radhakriŝnan
Svami Vivékananda
Ramana Maharŝi
Sri Aŭrobindo
Svami Sivananda
Ánanda Ĉómarasvami

Mīmāṃsā (Sanskrito: मीमांसा[1]) estas Sanskrita vorto kiu signifas "reflekto" aŭ "kritika esplorado" kaj tiel referencas al tradicio kontempladi tion kio estas reflektata en la signifo de kelkaj Vedaj tekstoj.[2][3] Tiu tradicio estas konata ankaŭ kiel Pūrva-Mīmāṃsā pro sia fokuso al pli fruaj (pūrva) Vedaj tekstoj kiuj temas pri ritara agado, kaj simile kiel Karma-Mīmāṃsā pro sia fokuso al ritara agado (karma).[4] Ĝi estas unu el ses Vedaj "jesaj" (āstika) skoloj de Hinduismo. Tiu partikulara skolo estas konata pro sia filozofiaj teorioj pri la naturo de darmo, bazite sur hermeneŭtiko de Vedoj, specialle la Brahmana kaj la Saṃhita.[5] La skolo Mīmāṃsā estis fundamenta kaj influa por la vedantaj skoloj, kiuj estas konataj ankaŭ kiel Uttara-Mīmāṃsā pro sia fokuso al "pli malfruaj" (uttara) partoj de la Vedoj, nome la Upaniŝadoj. Kvankam kaj "pli fruaj" kaj "pli malfruaj" Mīmāṃsā esploras la celon de la homa agado, ili faras tion ekde diferencaj sintenoj al la neceso de rita praktiko.[6]

Mīmāṃsā havas kelkajn sub-skolojn, el kiuj ĉiu difiniĝas per sia epistemologio. La Prābhākara sub-skolo, kiu prenas sian nomon el la filozofo Prabhākara de la 7-a jarcento, priskribis la kvin epistemologiajn fidindajn rimedojn por akiri sciaron: nome pratjakŝa aŭ percepto; anumāna aŭ inferenco; upamāṇa, per komparo kaj analogio; arthāpatti, nome uzo de postulo kaj derivado el cirkonstancoj; kaj śabda, nome vorto aŭ atesto de pasintaj aŭ nuntempaj fidindaj fakuloj.[7][8] La Bhāṭṭa sub-skolo, el la filozofo Kumārila Bhaṭṭa, aldonis sesan rimedon al tiu kanono; anupalabdhi signife ne-percepto, aŭ pruvo per foresto de kono (ekz., la manko de pulvo sur mano de suspektito)[7][9]

La skolo Mīmāṃsā konsistas el kaj ateismaj kaj teismaj doktrinoj, sed la skolo mem montris malmultan intereson en sistema ekzamenado de la ekzistado de Dioj. Anstataŭe, ĝi tenis, ke la animo estas eterna, ĉiea, nepre aktiva spirita esenco, kaj fokusis al epistemologio kaj metafiziko de dharma.[4][10][11] Por la skolo Mīmāṃsā, la koncepto dharma signifas ritaron kaj socian devaron, ne deva-oj, aŭ dioj, ĉar dioj ekzistis nur nome.[4] La Mīmāṃsa-anoj tenas ankaŭ, ke la Vedoj estas "eternaj, senaŭtoraj, [kaj] seneraraj", ke Vedoj vidhi, aŭ injunkcioj kaj mantroj en ritoj estas preskribaj kārya aŭ agoj, kaj ke ritoj estas de unurangaj gravo kaj merito. Ili konsideris la Upanisadojn kaj aliajn tekstojn rilatajn al mem-konaro kaj spiriteco kiel duaranga, filozofia rigardo pri kiu Vedānta malkonsentas.[4][5]

Mīmāṃsā okazigis la studadon de filologio kaj de la filozofio de lingvo.[12] Kvankam ĝia profunda analizo de lingvo kaj lingvistiko influis super aliaj skoloj de Hinduismo,[13] ĝiaj rigardoj ne estis kunhavitaj de aliaj. Mīmāṃsa-anoj konsideris, ke la celo kaj povo de lingvo estas klare preskribi la propran, ĝustan kaj pravan. Kontraste, Vedānta-anoj etendis la rigardon kaj valoron de lingvo kiel ilo por ankaŭ priskribi, disvolvigi kaj derivigi.[4] Mīmāṃsa-anoj konsideris ordigitan, laŭleĝe kondukitan, proceduran vivon kiel centra celo kaj plej nobla neceso de darmo kaj socio, kaj la dieca (teisma) subtenon kondukas al tiu celo.

La Mīmāṃsā skolo estas formo de filozofia realismo.[14] Ŝlosila teksto de la Mīmāṃsā skolo estas la "Mīmāṃsā Sūtra" de Jaimini.[4][15]

Notoj

  1. ↑ Mimamsa in Sanskrit.
  2. ↑ Mimamsa Merriam-Webster Dictionary (2011)
  3. ↑ Mimamsa Encyclopædia Britannica (2014)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Chris Bartley (2013), Purva Mimamsa, en Encyclopaedia of Asian Philosophy (Eldonisto: Oliver Leaman), Routledge, 978-0415862530, pp. 443-445
  5. ↑ 5,0 5,1 Oliver Leaman (2006), Shruti, en Encyclopaedia of Asian Philosophy, Routledge, (ISBN 978-0415862530), p. 503
  6. ↑ (2000) “Knowledge and Action 1: Means to the Human End in Bhāṭṭa Mīmāṃsā and Advaita Vedānta”, Journal of Indian Philosophy 1 (28), p. 1–24. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Citaĵa eraro Malvalida etikedo <ref>; neniu teksto estis provizita por ref-oj nomataj dpsb; $2
  8. ↑ Citaĵa eraro Malvalida etikedo <ref>; neniu teksto estis provizita por ref-oj nomataj gflood; $2
  9. ↑ John A. Grimes, A Concise Dictionary of Indian Philosophy: Sanskrit Terms Defined in English, State University of New York Press, (ISBN 978-0791430675), p. 238
  10. ↑ Neville, Robert. (2001) Religious truth. SUNY Press.
  11. ↑ Worthington, Vivian. (1982) A history of yoga. Routledge. ISBN 9780710092588.
  12. ↑ Peter M. Scharf, The Denotation of Generic Terms in Ancient Indian Philosophy (1996), Chapter 3
  13. ↑ Annette Wilke kaj Oliver Moebus (2011), Sound and Communication: An Aesthetic Cultural History of Sanskrit Hinduism, Walter de Gruyter GmbH (Berlin), (ISBN 978-3110181593), pp. 23-24, 551-663
  14. ↑ M. Hiriyanna (1993), Outlines of Indian Philosophy, Motilal Banarsidass, (ISBN 978-8120810860), pp. 323-325.
  15. ↑ M. Hiriyanna (1993), Outlines of Indian Philosophy, Motilal Banarsidass, (ISBN 978-8120810860), pp. 298-335
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Mimamsa&oldid=6951251"