La Vintra Fabelo: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Neniu resumo de redakto
esperantigita ŝablono (Dosiero), esperantigita ŝablono (DEFAŬLTORDIGO), esperantigita ŝablono (Referencoj), Commonscat el Vikidatumoj, esperantigita parametro, pli bona ŝablono (Projektoj), +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1: Linio 1:
{{kursiva titolo}}
{{Kursiva titolo}}
[[Dosiero:John Opie - Winter's Tale, Act II. Scene III.jpg|350px|thumb|Akto II, sceno 3: Antigono ĵuras lojalecon al Leonto, klopode savi la vivon de la juna fratino de Leonto. El pentraĵo de John Opie laŭmende de la ''Boydell Shakespeare Gallery'' por presado kaj montrado.]]
[[Dosiero:John Opie - Winter's Tale, Act II. Scene III.jpg|350px|eta|Akto II, sceno 3: Antigono ĵuras lojalecon al Leonto, klopode savi la vivon de la juna fratino de Leonto. El pentraĵo de John Opie laŭmende de la ''Boydell Shakespeare Gallery'' por presado kaj montrado.]]
'''''The Winter's Tale''''' ([[Esperanto|Esperante]]: '''''La Vintra Fabelo''''') estas [[teatraĵo]] de [[William Shakespeare]], unue publikigita en [[1623]]. Kvankam ĝi estis listita kiel komedio kiam unuafoje aperis, kelkaj modernaj eldonistoj reklasigis ĝin kiel [[amhistorio]]. Kelkaj kritikistoj, inter ili W. W. Lawrence (Lawrence, 9-13), konsideras ke ĝi estas unu el la "problemverkoj", ĉar la unua tri aktoj estas plenaj je intensa psikologia [[dramo]], dum la lastaj du aktoj estas komediaj kaj havas [[feliĉa fino|feliĉan finon]].
'''''The Winter's Tale''''' ([[Esperanto|Esperante]]: '''''La Vintra Fabelo''''') estas [[teatraĵo]] de [[William Shakespeare]], unue publikigita en [[1623]]. Kvankam ĝi estis listita kiel komedio kiam unuafoje aperis, kelkaj modernaj eldonistoj reklasigis ĝin kiel [[amhistorio]]. Kelkaj kritikistoj, inter ili W. W. Lawrence (Lawrence, 9-13), konsideras ke ĝi estas unu el la "problemverkoj", ĉar la unua tri aktoj estas plenaj je intensa psikologia [[dramo]], dum la lastaj du aktoj estas komediaj kaj havas [[feliĉa fino|feliĉan finon]].


Tamen la verko iĝis populara kaj ĝuis produktojn laŭ variaj formoj kaj adaptoj fare de diversaj teatristoj komence de David Garrick en ties adapto nomita ''Florizel and Perdita'' (premierita en 1754 kaj publikata en 1756), kaj denove en la 19a jarcento, kiam la tria "pastoral" akto iĝis ege populara. En la dua duono de la 20a jarcento ''The Winter's Tale'' estis ofte ludata foje sukcese kaj foje malsukcese.
Tamen la verko iĝis populara kaj ĝuis produktojn laŭ variaj formoj kaj adaptoj fare de diversaj teatristoj komence de David Garrick en ties adapto nomita ''Florizel and Perdita'' (premierita en 1754 kaj publikata en 1756), kaj denove en la 19a jarcento, kiam la tria "pastoral" akto iĝis ege populara. En la dua duono de la 20a jarcento ''The Winter's Tale'' estis ofte ludata foje sukcese kaj foje malsukcese.
Linio 8: Linio 8:


== Fontoj ==
== Fontoj ==
[[Dosiero:Leslie - Autolycus.jpg|image|thumb|left|300px|''Aŭtoliko'' (1836) de [[Charles Robert Leslie]]]]
[[Dosiero:Leslie - Autolycus.jpg|image|eta|maldekstra|300px|''Aŭtoliko'' (1836) de [[Charles Robert Leslie]]]]
La precipa temo de Winter's Tale devenas el la amhistorio de Robert Greene nome ''Pandosto'', publikita en 1590. [[Shakespeare]] faras ŝanĝoj por fari pli tragedian la historion kaj por fari deksesan vakuon inter la tria kaj kvara aktoj.
La precipa temo de Winter's Tale devenas el la amhistorio de Robert Greene nome ''Pandosto'', publikita en 1590. [[Shakespeare]] faras ŝanĝoj por fari pli tragedian la historion kaj por fari deksesan vakuon inter la tria kaj kvara aktoj.


Estis malgrandaj ŝanĝoj en nomoj, lokoj kaj malgrandaj historidetaloj, sed la plej grandaj ŝanĝoj rilatas al la survivado de Hermiono kaj la memmortigo de Leonto (Pandosto) fine de la verko. La rolulo ekvivalento al Hermiono en ''Pandosto'' mortiĝas post la akuzo de adulteco, dum la ekvivalento de Leonto rigardas siajn farojn (inklude sangadulto kun sia filino) kaj memmrtigas. La survivado de Hermiono kreas distingan teman diverĝon el ''Pandosto''. Robert Greene sekvas la kutiman intencon de la helenistika amhistorio kie la reveno de perdita princo aŭ princino refaras ordon kaj havigas sencon de fermiteco kiu similas al la [[Providenco]]. [[Shakespeare]] kontraste faras ke la ordon refaras la maljunuloj de la generacio de la unuigo de Leonto kaj Hermiono. Leonto ne nur vivas, sed ŝajnas insisti sur la feliĉa fino de la verko.
Estis malgrandaj ŝanĝoj en nomoj, lokoj kaj malgrandaj historidetaloj, sed la plej grandaj ŝanĝoj rilatas al la survivado de Hermiono kaj la memmortigo de Leonto (Pandosto) fine de la verko. La rolulo ekvivalento al Hermiono en ''Pandosto'' mortiĝas post la akuzo de adulteco, dum la ekvivalento de Leonto rigardas siajn farojn (inklude sangadulto kun sia filino) kaj memmrtigas. La survivado de Hermiono kreas distingan teman diverĝon el ''Pandosto''. Robert Greene sekvas la kutiman intencon de la helenistika amhistorio kie la reveno de perdita princo aŭ princino refaras ordon kaj havigas sencon de fermiteco kiu similas al la [[Providenco]]. [[Shakespeare]] kontraste faras ke la ordon refaras la maljunuloj de la generacio de la unuigo de Leonto kaj Hermiono. Leonto ne nur vivas, sed ŝajnas insisti sur la feliĉa fino de la verko.
Linio 18: Linio 18:


<!--== Date and text ==
<!--== Date and text ==
[[File:FirstFolioWintersTale.jpg|200px|right|thumb|[[Facsimile]] of the first page of ''The Winter's Tale'' from the ''[[First Folio]]'', published in 1623]]
[[Dosiero:FirstFolioWintersTale.jpg|200px|dekstra|eta|[[Facsimile]] of the first page of ''The Winter's Tale'' from the ''[[First Folio]]'', published in 1623]]
According to Dr. Samuel A. Tannenbaum, "scholars had been disputing for considerably more than half a century whether ''The Winter's Tale'' was one of Shakespeare's earliest plays or one of his latest."<ref>Shakespearean Scraps, chapter: "The Forman Notes" (1933). Tannenbaum reports that "Malone had at first decided that it was written in 1594; subsequently he seems to have assigned it to 1604; later still, to 1613; and finally he settled on 1610-11. Hunter assigned it to about 1605."</ref> Charles Barrell assigned a latest date of 1594 [http://www.sourcetext.com/sourcebook/library/barrell/21-40/31pirate.htm], while many critics believe the play is one of Shakespeare's later works, possibly written in 1610 or 1611.<ref>F. E. Halliday, ''A Shakespeare Companion 1564-1964,'' Baltimore, Penguin, 1964; p. 532.</ref>
According to Dr. Samuel A. Tannenbaum, "scholars had been disputing for considerably more than half a century whether ''The Winter's Tale'' was one of Shakespeare's earliest plays or one of his latest."<ref>Shakespearean Scraps, chapter: "The Forman Notes" (1933). Tannenbaum reports that "Malone had at first decided that it was written in 1594; subsequently he seems to have assigned it to 1604; later still, to 1613; and finally he settled on 1610-11. Hunter assigned it to about 1605."</ref> Charles Barrell assigned a latest date of 1594 [http://www.sourcetext.com/sourcebook/library/barrell/21-40/31pirate.htm], while many critics believe the play is one of Shakespeare's later works, possibly written in 1610 or 1611.<ref>F. E. Halliday, ''A Shakespeare Companion 1564-1964,'' Baltimore, Penguin, 1964; p. 532.</ref>


Linio 33: Linio 33:


== Roluloj ==
== Roluloj ==
* '''Leonto''' - La Reĝo de Sicilio, kaj deinfana amiko de la Reĝo de Bohemio Polikseno. Li ĵaluzas ke Polikseno havis aferon kun ties edzino, Hermiono; tiu ĵaluzo detruigas lian familion.
* '''Leonto''' - La Reĝo de Sicilio, kaj deinfana amiko de la Reĝo de Bohemio Polikseno. Li ĵaluzas ke Polikseno havis aferon kun ties edzino, Hermiono; tiu ĵaluzo detruigas lian familion.
* '''Hermiono''' - La virta kaj bela Reĝino de Sicilio. False akuzata pri malfideleco fare de ŝia edzo, Leonto, ŝi ŝajne mortas pro doloro post esti defendita de la [[Orakolo de Delfo]], sed revivigita je la verkofino.
* '''Hermiono''' - La virta kaj bela Reĝino de Sicilio. False akuzata pri malfideleco fare de ŝia edzo, Leonto, ŝi ŝajne mortas pro doloro post esti defendita de la [[Orakolo de Delfo]], sed revivigita je la verkofino.
* '''Perdita''' - La filino de Leonto kaj Hermiono. Ĉar ŝia patro kredas ke ŝi estas neleĝa, ŝi estas abandonita ĉe la marbordo de Bohemio, kaj alportita pastisto. Senscia pri sia reĝa deveno, ŝi enamiĝas de la bohemia princo Florizel.
* '''Perdita''' - La filino de Leonto kaj Hermiono. Ĉar ŝia patro kredas ke ŝi estas neleĝa, ŝi estas abandonita ĉe la marbordo de Bohemio, kaj alportita pastisto. Senscia pri sia reĝa deveno, ŝi enamiĝas de la bohemia princo Florizel.
* '''Polikseno''' - La Reĝo de Bohemio, kaj knaba amiko de Leonto. Li estis false akuzata pri amafero kun la edzino de Leonto kaj fuĝas el Sicilio kun sia edzino. Poste li vidas en somno sian ununuran filon enamiĝinta de filino de paŝtisto, kiu estas fakte la sicilia princino.
* '''Polikseno''' - La Reĝo de Bohemio, kaj knaba amiko de Leonto. Li estis false akuzata pri amafero kun la edzino de Leonto kaj fuĝas el Sicilio kun sia edzino. Poste li vidas en somno sian ununuran filon enamiĝinta de filino de paŝtisto, kiu estas fakte la sicilia princino.
* '''Florizel''' - Ununura filo kaj heredonto de Polikseno; enamiĝas de Perdita, senscie de ŝia reĝa stirpo, kaj defias sian patron per fuĝo kun ŝi.
* '''Florizel''' - Ununura filo kaj heredonto de Polikseno; enamiĝas de Perdita, senscie de ŝia reĝa stirpo, kaj defias sian patron per fuĝo kun ŝi.
* '''Kamilo''' - Honesta sicilia nobelulo, malakceptas obeo la ordonojn de Leonto de venenigi Poliksenon, kaj decidas anstataŭe iri el Sicilio kaj eniri al la servo de la Reĝo de Bohemio.
* '''Kamilo''' - Honesta sicilia nobelulo, malakceptas obeo la ordonojn de Leonto de venenigi Poliksenon, kaj decidas anstataŭe iri el Sicilio kaj eniri al la servo de la Reĝo de Bohemio.
* '''Paŭlina''' - Nobelulino de Sicilio, fiera je sia defendo de la virto de Hermiono, kaj rigora en sia kondamno de Leonto post la morto de Hermiono. Ŝi estas ankaŭ agento de la (ŝajna) resurekto de la mortinta reĝino.
* '''Paŭlina''' - Nobelulino de Sicilio, fiera je sia defendo de la virto de Hermiono, kaj rigora en sia kondamno de Leonto post la morto de Hermiono. Ŝi estas ankaŭ agento de la (ŝajna) resurekto de la mortinta reĝino.
* '''Aŭtoliko''' - Trompema kolportisto kiu ŝtelas la monujon de la klaŭno, sed fine helpas la fuĝon de Perdita kaj Florizel.
* '''Aŭtoliko''' - Trompema kolportisto kiu ŝtelas la monujon de la klaŭno, sed fine helpas la fuĝon de Perdita kaj Florizel.
* '''Paŝtisto''' - Trafas na Perdita kiam ŝi estas infana kaj zorgas ŝin kiel sian propran filinon.
* '''Paŝtisto''' - Trafas na Perdita kiam ŝi estas infana kaj zorgas ŝin kiel sian propran filinon.
* '''Antigono''' - Edzo de Paŭlina kaj ankaŭ lojala defendanto de Hermiono. Li devas abandoni la infanan Perdita ĉe la bohemian marbordo.
* '''Antigono''' - Edzo de Paŭlina kaj ankaŭ lojala defendanto de Hermiono. Li devas abandoni la infanan Perdita ĉe la bohemian marbordo.
* '''Klaŭno''' - La filo de la paŝtisto, kaj adoptita frato de Perdita.
* '''Klaŭno''' - La filo de la paŝtisto, kaj adoptita frato de Perdita.
* '''Mamiljo''' - Juna princo de Sicilio, filo de Leonto kaj de Hermiono. Li mortas eble pro doloro, ĉr lia patro enkarcerigis lian patrinon.
* '''Mamiljo''' - Juna princo de Sicilio, filo de Leonto kaj de Hermiono. Li mortas eble pro doloro, ĉr lia patro enkarcerigis lian patrinon.
* '''Kleomeno''' - Senjoro de Sicilio, sendita al [[Delfo]] demandi la [[Orakolo]]n pri la kulpo de Hermiono.
* '''Kleomeno''' - Senjoro de Sicilio, sendita al [[Delfo]] demandi la [[Orakolo]]n pri la kulpo de Hermiono.
Linio 51: Linio 51:


== Resumo ==
== Resumo ==
[[Dosiero:Wageman - Fawcett as Autolycus.jpg|thumb|left|John Fawcett kiel Aŭtoliko en "The Winter's Tale" (1828) de Thomas Charles Wageman]]
[[Dosiero:Wageman - Fawcett as Autolycus.jpg|eta|maldekstra|John Fawcett kiel Aŭtoliko en "The Winter's Tale" (1828) de Thomas Charles Wageman]]
Leonto, Reĝo de [[Sicilio]] kaj Polikseno, Reĝo de [[Bohemio]] estas amiko de junaĝo. Polikseno vizitas Sicilion, kaj ĝuas la renkonton kun la malnova amiko. Tamen, post naŭ monatoj, Polikseno sopiras revenon kaj vidi sian propran filon. Leonto klopodas, ke Polikseno restu plu, sed sensukcese. Leonto tiam decidas sendi sian edzinon, Reĝinon Hermionon, klopodi konvinki Poliksenon. Hermiono konsentas kaj konvinkas tiun sukcese. Leonto miras, ke Hermiono facile konvinkis Poliksenon kaj ĵaluze freneziĝas ke la graveda edzino estis havinta amaferon kun Polikseno kaj sekve la filo estas [[bastardo]]. Leonto ordonas Kamilon, sicilian senjoron, venenigi Poliksenon.
Leonto, Reĝo de [[Sicilio]] kaj Polikseno, Reĝo de [[Bohemio]] estas amiko de junaĝo. Polikseno vizitas Sicilion, kaj ĝuas la renkonton kun la malnova amiko. Tamen, post naŭ monatoj, Polikseno sopiras revenon kaj vidi sian propran filon. Leonto klopodas, ke Polikseno restu plu, sed sensukcese. Leonto tiam decidas sendi sian edzinon, Reĝinon Hermionon, klopodi konvinki Poliksenon. Hermiono konsentas kaj konvinkas tiun sukcese. Leonto miras, ke Hermiono facile konvinkis Poliksenon kaj ĵaluze freneziĝas ke la graveda edzino estis havinta amaferon kun Polikseno kaj sekve la filo estas [[bastardo]]. Leonto ordonas Kamilon, sicilian senjoron, venenigi Poliksenon.


Kiam Kamilo anstataŭe avertas Poliksenon kaj ambaŭ foriras al Bohemio, Leonto arestas Hermionon pro adulto kaj konspiro. Paŭlina, korteganino kaj arda amikino de Hermiono, klopodas viziti Hermionon sensukcese, sed almenaŭ servistino avertas ŝin ke Hermiono trofrue naskis filinon en prizonon. Paŭlina klopodante konvinkon alportas la bebon al Leonto, kiu koleras, kaj kredas ke Antigono, sicilia kortegano kaj edzo de Paŭlina, konspiris kun Paŭlina. Leonto decidas mortigi la supozitan bastardon de Polikseno kaj Hermiono kaj ordonas Antigonon abandoni la bebon.
Kiam Kamilo anstataŭe avertas Poliksenon kaj ambaŭ foriras al Bohemio, Leonto arestas Hermionon pro adulto kaj konspiro. Paŭlina, korteganino kaj arda amikino de Hermiono, klopodas viziti Hermionon sensukcese, sed almenaŭ servistino avertas ŝin ke Hermiono trofrue naskis filinon en prizonon. Paŭlina klopodante konvinkon alportas la bebon al Leonto, kiu koleras, kaj kredas ke Antigono, sicilia kortegano kaj edzo de Paŭlina, konspiris kun Paŭlina. Leonto decidas mortigi la supozitan bastardon de Polikseno kaj Hermiono kaj ordonas Antigonon abandoni la bebon.
Linio 63: Linio 63:


== Debates ==
== Debates ==
[[File:Perdita Anthony Frederick Augustus Sandys.jpg|thumb|right|200px|''Perdita'' by [[Anthony Frederick Augustus Sandys]]]]
[[Dosiero:Perdita Anthony Frederick Augustus Sandys.jpg|eta|dekstra|200px|''Perdita'' by [[Anthony Frederick Augustus Sandys]]]]


=== The statue ===
=== The statue ===
Linio 69: Linio 69:


=== The seacoast of Bohemia ===
=== The seacoast of Bohemia ===
Shakespeare's fellow playwright [[Ben Jonson]] ridiculed the presence in the play of a seacoast and a desert in Bohemia, since the kingdom of Bohemia (which roughly corresponds to the modern-day [[Czech Republic]]) had neither a coast (being landlocked) nor a desert.<ref name=wylie>{{cite book |title=The Winter's Tale |editor-last= Wylie|editor-first=Laura J. |editor-link= |coauthors= |year=1912 |publisher=Macmillan |location=New York |oclc=2365500 |page=147 |pages= |url= |accessdate=|quote=Shakespeare follows Greene in giving Bohemia a seacoast, an error that has provoked the discussion of critics from Ben Jonson on.}}</ref><ref>Ben Jonson, 'Conversations with Drummond of Hawthornden', in Herford and Simpson, ed. ''Ben Jonson'', vol. 1, p. 139.</ref> Shakespeare's source, the romance ''Pandosto'' by Robert Greene, had the shipwreck instead take place on the Sicilian coast.<ref>[http://www.archive.org/stream/dorastusfawnia00thomuoft/dorastusfawnia00thomuoft_djvu.txt Greene's 'Pandosto' or 'Dorastus and Fawnia' : being the original of Shakespeare's 'Winter's tale'], P.G. Thomas , editor. Oxford University Press, 1907</ref> However, in the 13th century under [[Ottokar II of Bohemia]] the kingdom of [[Bohemia]] did stretch to the Adriatic, and it was, in fact, possible to sail from a kingdom of Sicily to the seacoast of Bohemia.<ref>See [[John Henry Pyle Pafford|J.H. Pafford]], ed. ''The Winter's Tale'', Arden Edition, 1962, p. 66</ref> Moreover, in Shakespeare's time, [[Rudolf II, Holy Roman Emperor|Rudolph]], king of Bohemia, also was [[Holy Roman Emperor]] and ruled over the Adriatic coast neighboring the [[Venetian Republic]], a fact noted by some Oxfordian scholars [See: [[Shakespearean authorship#Geographical knowledge|authorship]]], who find it significant that the Earl of Oxford was traveling in the Adriatic region during this brief span of time. Jonathan Bate offers the simple explanation that the court of King James was politically allied with that of Rudolph, and the characters and dramatic roles of the rulers of Sicily and Bohemia were reversed for reasons of political sensitivity. Indeed, had not Shakespeare made this departure from his sources the play's performance at the wedding celebrations of Princess Elizabeth, a future queen of Bohemia, could not have taken place.<ref name="bate2008">{{cite book|last=Bate|first=Jonathan|authorlink=Jonathan Bate|title=Soul of the Age|publisher=Viking|location=London|date=2008|page=305|chapter=Shakespeare and Jacobean Geopolitics|isbn=978-0-670-91482-1}}</ref>
Shakespeare's fellow playwright [[Ben Jonson]] ridiculed the presence in the play of a seacoast and a desert in Bohemia, since the kingdom of Bohemia (which roughly corresponds to the modern-day [[Czech Republic]]) had neither a coast (being landlocked) nor a desert.<ref name=wylie>{{cite book |title=The Winter's Tale |editor-last= Wylie|editor-first=Laura J. |editor-link= |coauthors= |year=1912 |publisher=Macmillan |location=New York |oclc=2365500 |page=147 |pages= |url= |accessdate=|quote=Shakespeare follows Greene in giving Bohemia a seacoast, an error that has provoked the discussion of critics from Ben Jonson on.}}</ref><ref>Ben Jonson, 'Conversations with Drummond of Hawthornden', in Herford and Simpson, ed. ''Ben Jonson'', vol. 1, p. 139.</ref> Shakespeare's source, the romance ''Pandosto'' by Robert Greene, had the shipwreck instead take place on the Sicilian coast.<ref>[http://www.archive.org/stream/dorastusfawnia00thomuoft/dorastusfawnia00thomuoft_djvu.txt Greene's 'Pandosto' or 'Dorastus and Fawnia' : being the original of Shakespeare's 'Winter's tale'], P.G. Thomas , editor. Oxford University Press, 1907</ref> However, in the 13th century under [[Ottokar II of Bohemia]] the kingdom of [[Bohemia]] did stretch to the Adriatic, and it was, in fact, possible to sail from a kingdom of Sicily to the seacoast of Bohemia.<ref>See [[John Henry Pyle Pafford|J.H. Pafford]], ed. ''The Winter's Tale'', Arden Edition, 1962, p. 66</ref> Moreover, in Shakespeare's time, [[Rudolf II, Holy Roman Emperor|Rudolph]], king of Bohemia, also was [[Holy Roman Emperor]] and ruled over the Adriatic coast neighboring the [[Venetian Republic]], a fact noted by some Oxfordian scholars [See: [[Shakespearean authorship#Geographical knowledge|authorship]]], who find it significant that the Earl of Oxford was traveling in the Adriatic region during this brief span of time. Jonathan Bate offers the simple explanation that the court of King James was politically allied with that of Rudolph, and the characters and dramatic roles of the rulers of Sicily and Bohemia were reversed for reasons of political sensitivity. Indeed, had not Shakespeare made this departure from his sources the play's performance at the wedding celebrations of Princess Elizabeth, a future queen of Bohemia, could not have taken place.<ref name="bate2008">{{Cite book|last=Bate|first=Jonathan|authorlink=Jonathan Bate|title=Soul of the Age|publisher=Viking|location=London|date=2008|page=305|chapter=Shakespeare and Jacobean Geopolitics|isbn=978-0-670-91482-1}}</ref>


In 1891, Edmund O. von Lippmann pointed out that "Bohemia" was also a rare name for [[Apulia]] in southern [[Italy]].<ref>Edmund O. von Lippmann, 'Shakespeare's Ignorance?', ''New Review'' 4 (1891), 250-4.</ref> More influential was [[Thomas Hanmer]]'s [[1744]] argument that Bohemia is a printed error for [[Bithynia]], an ancient nation in [[Asia Minor]];<ref>Thomas Hanmer, ''The Works of Shakespeare'' (Oxford, 1743-4), vol. 2.</ref> this theory was adopted in [[Charles Kean]]'s influential nineteenth century production of the play, which featured a resplendent Bythinian court.
In 1891, Edmund O. von Lippmann pointed out that "Bohemia" was also a rare name for [[Apulia]] in southern [[Italy]].<ref>Edmund O. von Lippmann, 'Shakespeare's Ignorance?', ''New Review'' 4 (1891), 250-4.</ref> More influential was [[Thomas Hanmer]]'s [[1744]] argument that Bohemia is a printed error for [[Bithynia]], an ancient nation in [[Asia Minor]];<ref>Thomas Hanmer, ''The Works of Shakespeare'' (Oxford, 1743-4), vol. 2.</ref> this theory was adopted in [[Charles Kean]]'s influential nineteenth century production of the play, which featured a resplendent Bythinian court.
Linio 81: Linio 81:


== Who is "A man ... Dwelt by a Church-yard"? ==
== Who is "A man ... Dwelt by a Church-yard"? ==
[[File:WINTERS TALE FOLIO 1.jpg|thumb|420px|Top left corner of page 282 from the [[First Folio]] of ''The Winter's Tale''.<ref>Page 282 from the First Folio of Shakespeare's ''The Winter's Tale'', reproduced on the program cover of the Riverside Shakespeare Company's production of the play, 25 February 1983.</ref>]]
[[Dosiero:WINTERS TALE FOLIO 1.jpg|eta|420px|Top left corner of page 282 from the [[First Folio]] of ''The Winter's Tale''.<ref>Page 282 from the First Folio of Shakespeare's ''The Winter's Tale'', reproduced on the program cover of the Riverside Shakespeare Company's production of the play, 25 February 1983.</ref>]]


What, exactly is the "winter's tale" referred to in the title? One possible answer was suggested in a 1983 production of the uncut [[First Folio]] script of ''The Winter's Tale'' by the [[Riverside Shakespeare Company]] at [[The Shakespeare Center]], in which the director, W. Stuart McDowell, posited an answer to who the man is in the story told by Mamillius, and hence what, exactly, is the "winter's tale". The production, which combined modern (Grace Kelly's Monaco) and historical (pastoral 18th century England) periods, staged a magical transformation when Mamillius begins to recount the "winter's tale" to his mother, Hermione. According the program note, the concept arose from the moment in the '''First Folio''' text when Mamillius is asked to "tell's a Tale", to which the boy responds with "There was a man...dwelt by a Church-yard..." According to the Riverside program, McDowell's interpretation posited that these eight words - the entirety of "A sad Tale" that's "best for Winter" - are nothing less than a prophecy concerning Leontes, who would some day dwell by a graveyard (i.e., church-yard), mourning the passing of Hermione and Mamillius for whose deaths he had himself to blame.<ref>Seymour Isenberg, "Sunny Winter", in ''The New York Shakespeare Society Bulletin'', (Dr. Bernard Beckerman, Chairman; Columbia University) March 1983, p. 25.</ref>
What, exactly is the "winter's tale" referred to in the title? One possible answer was suggested in a 1983 production of the uncut [[First Folio]] script of ''The Winter's Tale'' by the [[Riverside Shakespeare Company]] at [[The Shakespeare Center]], in which the director, W. Stuart McDowell, posited an answer to who the man is in the story told by Mamillius, and hence what, exactly, is the "winter's tale". The production, which combined modern (Grace Kelly's Monaco) and historical (pastoral 18th century England) periods, staged a magical transformation when Mamillius begins to recount the "winter's tale" to his mother, Hermione. According the program note, the concept arose from the moment in the '''First Folio''' text when Mamillius is asked to "tell's a Tale", to which the boy responds with "There was a man...dwelt by a Church-yard..." According to the Riverside program, McDowell's interpretation posited that these eight words - the entirety of "A sad Tale" that's "best for Winter" - are nothing less than a prophecy concerning Leontes, who would some day dwell by a graveyard (i.e., church-yard), mourning the passing of Hermione and Mamillius for whose deaths he had himself to blame.<ref>Seymour Isenberg, "Sunny Winter", in ''The New York Shakespeare Society Bulletin'', (Dr. Bernard Beckerman, Chairman; Columbia University) March 1983, p. 25.</ref>
Linio 91: Linio 91:


== Referencoj ==
== Referencoj ==
{{Referencoj}}
<references/>


== Bibliografio ==
== Bibliografio ==
Linio 98: Linio 98:
* Halliday, F. E. 1964. ''A Shakespeare Companion 1564-1964,'' Baltimore, Penguin, 1964; p.&nbsp;532.
* Halliday, F. E. 1964. ''A Shakespeare Companion 1564-1964,'' Baltimore, Penguin, 1964; p.&nbsp;532.
* Hanmer, Thomas. 1743. ''The Works of Shakespeare'' (Oxford, 1743-4), vol. 2.
* Hanmer, Thomas. 1743. ''The Works of Shakespeare'' (Oxford, 1743-4), vol. 2.
* Isenberg, Seymour. 1983. "Sunny Winter", ''The New York Shakespeare Society Bulletin'', (Dr. Bernard Beckerman, Chairman; [[Columbia University]]) March, 1983, p.&nbsp;25-26.
* Isenberg, Seymour. 1983. "Sunny Winter", ''The New York Shakespeare Society Bulletin'', (Dr. Bernard Beckerman, Chairman; [[Columbia University]]) March, 1983, p.&nbsp;25-26.
* Jonson, Ben. "Conversations with Drummond of Hawthornden", in Herford and Simpson, ed. ''Ben Jonson'', vol. 1, p.&nbsp;139.
* Jonson, Ben. "Conversations with Drummond of Hawthornden", in Herford and Simpson, ed. ''Ben Jonson'', vol. 1, p.&nbsp;139.
* Kalem, T. E. 1980. "Brooklyn Bets on Rep", ''Time Magazine'', March 3, 1980.
* Kalem, T. E. 1980. "Brooklyn Bets on Rep", ''Time Magazine'', March 3, 1980.
Linio 110: Linio 110:
== Eksteraj ligiloj ==
== Eksteraj ligiloj ==
{{Portalo|Literaturo}}
{{Portalo|Literaturo}}
{{Projektoj}}
{{Commonscat|The Winter's Tale}}
{{Bibliotekoj}}
{{DEFAULTSORT:Vintra Fabelo, La}}
{{DEFAŬLTORDIGO:Vintra Fabelo, La}}
* [http://william-shakespeare.classic-literature.co.uk/the-winters-tale/ The Winters Tale] — HTML versio de tiu titolo.
* [http://william-shakespeare.classic-literature.co.uk/the-winters-tale/ The Winters Tale] — HTML versio de tiu titolo.
* [http://publicliterature.org/winterstale/ Winter's Tale] — Plena teksto HTML.
* [http://publicliterature.org/winterstale/ Winter's Tale] — Plena teksto HTML.

Kiel registrite je 15:31, 2 jun. 2020

Akto II, sceno 3: Antigono ĵuras lojalecon al Leonto, klopode savi la vivon de la juna fratino de Leonto. El pentraĵo de John Opie laŭmende de la Boydell Shakespeare Gallery por presado kaj montrado.

The Winter's Tale (Esperante: La Vintra Fabelo) estas teatraĵo de William Shakespeare, unue publikigita en 1623. Kvankam ĝi estis listita kiel komedio kiam unuafoje aperis, kelkaj modernaj eldonistoj reklasigis ĝin kiel amhistorio. Kelkaj kritikistoj, inter ili W. W. Lawrence (Lawrence, 9-13), konsideras ke ĝi estas unu el la "problemverkoj", ĉar la unua tri aktoj estas plenaj je intensa psikologia dramo, dum la lastaj du aktoj estas komediaj kaj havas feliĉan finon.

Tamen la verko iĝis populara kaj ĝuis produktojn laŭ variaj formoj kaj adaptoj fare de diversaj teatristoj komence de David Garrick en ties adapto nomita Florizel and Perdita (premierita en 1754 kaj publikata en 1756), kaj denove en la 19a jarcento, kiam la tria "pastoral" akto iĝis ege populara. En la dua duono de la 20a jarcento The Winter's Tale estis ofte ludata foje sukcese kaj foje malsukcese.

La verko uzas inter aliaj rolulon ege kuriozan ĉar temas pri urso. Oni ne scias ĉu Shakespeare uzis realan urson aŭ aktoron maskitan. La Royal Shakespeare Company uzis grandan silkotolaĵon simbole kaj urson kaj ventegon en kiu Antigono veturas.

Fontoj

Aŭtoliko (1836) de Charles Robert Leslie

La precipa temo de Winter's Tale devenas el la amhistorio de Robert Greene nome Pandosto, publikita en 1590. Shakespeare faras ŝanĝoj por fari pli tragedian la historion kaj por fari deksesan vakuon inter la tria kaj kvara aktoj.

Estis malgrandaj ŝanĝoj en nomoj, lokoj kaj malgrandaj historidetaloj, sed la plej grandaj ŝanĝoj rilatas al la survivado de Hermiono kaj la memmortigo de Leonto (Pandosto) fine de la verko. La rolulo ekvivalento al Hermiono en Pandosto mortiĝas post la akuzo de adulteco, dum la ekvivalento de Leonto rigardas siajn farojn (inklude sangadulto kun sia filino) kaj memmrtigas. La survivado de Hermiono kreas distingan teman diverĝon el Pandosto. Robert Greene sekvas la kutiman intencon de la helenistika amhistorio kie la reveno de perdita princo aŭ princino refaras ordon kaj havigas sencon de fermiteco kiu similas al la Providenco. Shakespeare kontraste faras ke la ordon refaras la maljunuloj de la generacio de la unuigo de Leonto kaj Hermiono. Leonto ne nur vivas, sed ŝajnas insisti sur la feliĉa fino de la verko.


Roluloj

  • Leonto - La Reĝo de Sicilio, kaj deinfana amiko de la Reĝo de Bohemio Polikseno. Li ĵaluzas ke Polikseno havis aferon kun ties edzino, Hermiono; tiu ĵaluzo detruigas lian familion.
  • Hermiono - La virta kaj bela Reĝino de Sicilio. False akuzata pri malfideleco fare de ŝia edzo, Leonto, ŝi ŝajne mortas pro doloro post esti defendita de la Orakolo de Delfo, sed revivigita je la verkofino.
  • Perdita - La filino de Leonto kaj Hermiono. Ĉar ŝia patro kredas ke ŝi estas neleĝa, ŝi estas abandonita ĉe la marbordo de Bohemio, kaj alportita pastisto. Senscia pri sia reĝa deveno, ŝi enamiĝas de la bohemia princo Florizel.
  • Polikseno - La Reĝo de Bohemio, kaj knaba amiko de Leonto. Li estis false akuzata pri amafero kun la edzino de Leonto kaj fuĝas el Sicilio kun sia edzino. Poste li vidas en somno sian ununuran filon enamiĝinta de filino de paŝtisto, kiu estas fakte la sicilia princino.
  • Florizel - Ununura filo kaj heredonto de Polikseno; enamiĝas de Perdita, senscie de ŝia reĝa stirpo, kaj defias sian patron per fuĝo kun ŝi.
  • Kamilo - Honesta sicilia nobelulo, malakceptas obeo la ordonojn de Leonto de venenigi Poliksenon, kaj decidas anstataŭe iri el Sicilio kaj eniri al la servo de la Reĝo de Bohemio.
  • Paŭlina - Nobelulino de Sicilio, fiera je sia defendo de la virto de Hermiono, kaj rigora en sia kondamno de Leonto post la morto de Hermiono. Ŝi estas ankaŭ agento de la (ŝajna) resurekto de la mortinta reĝino.
  • Aŭtoliko - Trompema kolportisto kiu ŝtelas la monujon de la klaŭno, sed fine helpas la fuĝon de Perdita kaj Florizel.
  • Paŝtisto - Trafas na Perdita kiam ŝi estas infana kaj zorgas ŝin kiel sian propran filinon.
  • Antigono - Edzo de Paŭlina kaj ankaŭ lojala defendanto de Hermiono. Li devas abandoni la infanan Perdita ĉe la bohemian marbordo.
  • Klaŭno - La filo de la paŝtisto, kaj adoptita frato de Perdita.
  • Mamiljo - Juna princo de Sicilio, filo de Leonto kaj de Hermiono. Li mortas eble pro doloro, ĉr lia patro enkarcerigis lian patrinon.
  • Kleomeno - Senjoro de Sicilio, sendita al Delfo demandi la Orakolon pri la kulpo de Hermiono.
  • Diono - Sicilia senjoro, kiu akompanas Kleomenon al Delfo.
  • Emilia - Unu de la damoj de Hermiono.
  • Arĥidamo - Senjoro de Bohemio.

Resumo

John Fawcett kiel Aŭtoliko en "The Winter's Tale" (1828) de Thomas Charles Wageman

Leonto, Reĝo de Sicilio kaj Polikseno, Reĝo de Bohemio estas amiko de junaĝo. Polikseno vizitas Sicilion, kaj ĝuas la renkonton kun la malnova amiko. Tamen, post naŭ monatoj, Polikseno sopiras revenon kaj vidi sian propran filon. Leonto klopodas, ke Polikseno restu plu, sed sensukcese. Leonto tiam decidas sendi sian edzinon, Reĝinon Hermionon, klopodi konvinki Poliksenon. Hermiono konsentas kaj konvinkas tiun sukcese. Leonto miras, ke Hermiono facile konvinkis Poliksenon kaj ĵaluze freneziĝas ke la graveda edzino estis havinta amaferon kun Polikseno kaj sekve la filo estas bastardo. Leonto ordonas Kamilon, sicilian senjoron, venenigi Poliksenon.

Kiam Kamilo anstataŭe avertas Poliksenon kaj ambaŭ foriras al Bohemio, Leonto arestas Hermionon pro adulto kaj konspiro. Paŭlina, korteganino kaj arda amikino de Hermiono, klopodas viziti Hermionon sensukcese, sed almenaŭ servistino avertas ŝin ke Hermiono trofrue naskis filinon en prizonon. Paŭlina klopodante konvinkon alportas la bebon al Leonto, kiu koleras, kaj kredas ke Antigono, sicilia kortegano kaj edzo de Paŭlina, konspiris kun Paŭlina. Leonto decidas mortigi la supozitan bastardon de Polikseno kaj Hermiono kaj ordonas Antigonon abandoni la bebon.

Dum juĝado, Hermiono ne sukcesas kortuŝi Leonton. Informo el la Delfa Orakolo senkulpigas ŝin, sed Leonto defias la orakolon. Sed li tuj ekscias, ke lia juna filo, Mamiljo, dolormortis, kion antaŭvidis la Oraklo. Hermiono svenas kaj oni diras, ke ŝi mortis. Leonto bedaŭras sian misjuĝadon kaj promesas plori por sia mortintaj edzino kaj filo por la tuta vivo.

Antigono, nescia pri la ŝanĝo ĉe Leonto, plenumas ties iamajn ordonojn abandoni la ĵus naskitan filinon de Hermiono ĉe la marbordo de Bohemio. Antigono pro reva vidaĵo nomigis la infaninon "Perdita" (latina vorto samsignife esperante). Li volas zorgi pri ŝi, sed Antigono estas tiam subite atakata kaj manĝata de urso. Feliĉe Perdita estas savita de paŝtisto kaj ties filo konata kiel "Klaŭno." Kun la infano venas multe da mono kaj nun la paŝtisto estas riĉa.


Referencoj

Bibliografio

  • Brooke, C. F. Tucker. 1908. The Shakespeare Apocrypha, Oxford, Clarendon press, 1908; pp. 103-26.
  • Gurr, Andrew. 1983. "The Bear, the Statue, and Hysteria in The Winter's Tale", Shakespeare Quarterly 34 (1983), p. 422.
  • Halliday, F. E. 1964. A Shakespeare Companion 1564-1964, Baltimore, Penguin, 1964; p. 532.
  • Hanmer, Thomas. 1743. The Works of Shakespeare (Oxford, 1743-4), vol. 2.
  • Isenberg, Seymour. 1983. "Sunny Winter", The New York Shakespeare Society Bulletin, (Dr. Bernard Beckerman, Chairman; Columbia University) March, 1983, p. 25-26.
  • Jonson, Ben. "Conversations with Drummond of Hawthornden", in Herford and Simpson, ed. Ben Jonson, vol. 1, p. 139.
  • Kalem, T. E. 1980. "Brooklyn Bets on Rep", Time Magazine, March 3, 1980.
  • Von Lippmann, Edmund O. 1891. "Shakespeare's Ignorance?", New Review 4 (1891), 250-4.
  • McDowell, W. Stuart. 1983. Director's note in the program for the Riverside Shakespeare Company production of The Winter's Tale, New York City, February 25, 1983.
  • Pafford, John Henry Pyle. 1962, ed. The Winter's Tale, Arden Edition, 1962, p. 66.
  • Tannenbaum, Dr. Samuel A. 1933. " Shakespearean Scraps", chapter: "The Forman Notes" (1933).
  • Verzella, Massimo, “Iconografia femminile in The Winter's Tale”, Merope, XII, 31 (settembre 2001), pp. 49-68;
  • Verzella, Massimo,“Petrarchism and anti-Petrarchism in The Winter's Tale” in Merope, numero speciale dedicato agli Studi di Shakespeare in Italia, a cura di Michael Hattaway e Clara Mucci, XVII, 46-47 (Set. 2005- Gen. 2006), pp. 161-179.

Eksteraj ligiloj

Portala ikonoPortalo pri Literaturo
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=La_Vintra_Fabelo&oldid=6972409"