Epoko de la revolucioj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
||
| Linio 2: | Linio 2: | ||
La '''Epoko de la revolucioj''' aŭ '''Revolucia Epoko''' estas periodo el la fino de la 18a al la mezo de la [[19a jarcento]]j en kiu nombraj gravaj [[revolucio|revoluciaj]] movadoj okais en plej el [[Eŭropo]] kaj el [[Ameriko]].<ref> Matson, Cathy (Julio 2005). "The Atlantic Economy in an Era of Revolutions: An Introduction". William and Mary Quarterly. </ref> Tiu periodo estas karakterizita per la ŝanĝo el [[absolutisma monarkio|absolutismaj monarkioj]] al reprezentaj registaroj kun skriba [[konstitucio]], kaj la kreado de [[Nacio-ŝtato|naciaj ŝtatoj]]. |
La '''Epoko de la revolucioj''' aŭ '''Revolucia Epoko''' estas periodo el la fino de la 18a al la mezo de la [[19a jarcento]]j en kiu nombraj gravaj [[revolucio|revoluciaj]] movadoj okais en plej el [[Eŭropo]] kaj el [[Ameriko]].<ref> Matson, Cathy (Julio 2005). "The Atlantic Economy in an Era of Revolutions: An Introduction". William and Mary Quarterly. </ref> Tiu periodo estas karakterizita per la ŝanĝo el [[absolutisma monarkio|absolutismaj monarkioj]] al reprezentaj registaroj kun skriba [[konstitucio]], kaj la kreado de [[Nacio-ŝtato|naciaj ŝtatoj]]. |
||
Influita de la novaj ideoj de la [[Klerismo]], la [[Usona Revolucio]] (1765–1783) estas kutime konsiderata komenco de la Revolucia Epoko. Ĝi siavice inspiris al la [[Franca Revolucio]] de 1789, kiu rapide disvastiĝis al la cetero de Eŭropo pere de la [[Francaj revoluciaj militoj|revoluciaj militoj]]. En 1799, [[Napoleono]] [[18a de Brumero|enpoviĝis en Francio]] kaj pluigis la revoluciajn militojn konkerante plej el la kontinenta Eŭropo. Kvankam Napoleono trudis en siaj konkeraĵoj kelkajn el modernaj konceptoj kiel [[egaleco antaŭ la leĝo]], aŭ [[Franca civila kodo|civila kodo]], lia rigora militokupacio okazigis naciajn ribelojn, ĉefe en [[Milito de Hispana Sendependiĝo|Hispanio]] kaj [[Milito de la Sesa Koalicio|Germanio]]. |
Influita de la novaj ideoj de la [[Klerismo]], la [[Usona Revolucio]] (1765–1783) estas kutime konsiderata komenco de la Revolucia Epoko. Ĝi siavice inspiris al la [[Franca Revolucio]] de 1789, kiu rapide disvastiĝis al la cetero de Eŭropo pere de la [[Francaj revoluciaj militoj|revoluciaj militoj]]. En 1799, [[Napoleono]] [[18a de Brumero|enpoviĝis en Francio]] kaj pluigis la revoluciajn militojn konkerante plej el la kontinenta Eŭropo. Kvankam Napoleono trudis en siaj konkeraĵoj kelkajn el modernaj konceptoj kiel [[egaleco antaŭ la leĝo]], aŭ [[Franca civila kodo|civila kodo]], lia rigora militokupacio okazigis naciajn ribelojn, ĉefe en [[Milito de Hispana Sendependiĝo|Hispanio]] kaj [[Milito de la Sesa Koalicio|Germanio]]. Post la venko super Napoleono, la grandaj potencoj de Eŭropo fondis la [[Sankta Alianco|Sanktan Aliancon]] en la [[Kongreso de Vieno]] en 1814–15 — kiel klopodo eviti estontajn revoluciojn — kaj ankaŭ restaŭris la antaŭajn monarkiojn. Tamen, Hispanio estis konsiderinde malfortigita pro la Napoleona Milito kaj ne povis reteni siajn [[Hispana koloniado de Ameriko|amerikajn koloniojn]], el kiuj preskaŭ ĉiuj [[Sendependigo de Hispanameriko|proklamis siajn sendependigojn]] per ribeloj kaj militoj inter 1810 kaj 1820. Revolucio tiam disvastiĝis reen al suda Eŭropo en 1820, with [[Revolutions of 1820|uprisings]] in [[Liberal Revolution of 1820|Portugal]], [[Trienio Liberal|Spain]], [[Carbonari|Italy]], and [[Greek War of Independence|Greece]]. Continental Europe was shaken by two similar revolutionary waves in [[Revolutions of 1830|1830]] and [[Revolutions of 1848|1848]], also called the Spring of Nations. The democratic demands of the revolutionaries often merged with independence or national unification movements, such as in [[Italian unification|Italy]], [[German revolutions of 1848–49|Germany]], [[Greater Poland uprising (1848)|Poland]], [[Hungarian Revolution of 1848|Hungary]], etc. The violent repression of the Spring of Nations marked the end of the era. |
||
==Revolucioj== |
==Revolucioj== |
||
Kiel registrite je 18:21, 5 jul. 2020
La Epoko de la revolucioj aŭ Revolucia Epoko estas periodo el la fino de la 18a al la mezo de la 19a jarcentoj en kiu nombraj gravaj revoluciaj movadoj okais en plej el Eŭropo kaj el Ameriko.[1] Tiu periodo estas karakterizita per la ŝanĝo el absolutismaj monarkioj al reprezentaj registaroj kun skriba konstitucio, kaj la kreado de naciaj ŝtatoj.
Influita de la novaj ideoj de la Klerismo, la Usona Revolucio (1765–1783) estas kutime konsiderata komenco de la Revolucia Epoko. Ĝi siavice inspiris al la Franca Revolucio de 1789, kiu rapide disvastiĝis al la cetero de Eŭropo pere de la revoluciaj militoj. En 1799, Napoleono enpoviĝis en Francio kaj pluigis la revoluciajn militojn konkerante plej el la kontinenta Eŭropo. Kvankam Napoleono trudis en siaj konkeraĵoj kelkajn el modernaj konceptoj kiel egaleco antaŭ la leĝo, aŭ civila kodo, lia rigora militokupacio okazigis naciajn ribelojn, ĉefe en Hispanio kaj Germanio. Post la venko super Napoleono, la grandaj potencoj de Eŭropo fondis la Sanktan Aliancon en la Kongreso de Vieno en 1814–15 — kiel klopodo eviti estontajn revoluciojn — kaj ankaŭ restaŭris la antaŭajn monarkiojn. Tamen, Hispanio estis konsiderinde malfortigita pro la Napoleona Milito kaj ne povis reteni siajn amerikajn koloniojn, el kiuj preskaŭ ĉiuj proklamis siajn sendependigojn per ribeloj kaj militoj inter 1810 kaj 1820. Revolucio tiam disvastiĝis reen al suda Eŭropo en 1820, with uprisings in Portugal, Spain, Italy, and Greece. Continental Europe was shaken by two similar revolutionary waves in 1830 and 1848, also called the Spring of Nations. The democratic demands of the revolutionaries often merged with independence or national unification movements, such as in Italy, Germany, Poland, Hungary, etc. The violent repression of the Spring of Nations marked the end of the era.
Revolucioj
- ↑ Matson, Cathy (Julio 2005). "The Atlantic Economy in an Era of Revolutions: An Introduction". William and Mary Quarterly.