Sjunika provinco: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
AndyHM (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto Etikedo: redakto de fonto je 2017 |
||
| Linio 3: | Linio 3: | ||
'''Sjuniko''' estas unu el la [[provincoj|marzoj]] ([[provincoj]]) de [[Armenio]]. Ĝia [[ĉefurbo]] estas [[Kapan]]. Ĝi havas [[areo]]n de 4.506 km² kaj loĝantaron de ĉirkaŭ 145.000 loĝantoj (1991). Ĝi havas limojn norde, nordoriente kaj oriente kun la Sekur-zonoj de [[Azerbajĝano]] (norde la [[kelbaĝara distrikto]] kaj [[Laĉino]], inter alie la [[koridoro de Laĉino]], pli sude de ĝi la distriktoj [[Qubadli]] kaj [[Zangilan]]), sude kun la [[rivero Arakso]] 35 km kun [[Irano]] (provinco [[Okcidenta Azerbajĝano]]), okcidente kun la azera [[eksklavo]] [[Naĥiĉevano]] kaj nordokcidente kun la provinco [[Vajoco-Dzoro]]. |
'''Sjuniko''' estas unu el la [[provincoj|marzoj]] ([[provincoj]]) de [[Armenio]]. Ĝia [[ĉefurbo]] estas [[Kapan]]. Ĝi havas [[areo]]n de 4.506 km² kaj loĝantaron de ĉirkaŭ 145.000 loĝantoj (1991). Ĝi havas limojn norde, nordoriente kaj oriente kun la Sekur-zonoj de [[Azerbajĝano]] (norde la [[kelbaĝara distrikto]] kaj [[Laĉino]], inter alie la [[koridoro de Laĉino]], pli sude de ĝi la distriktoj [[Qubadli]] kaj [[Zangilan]]), sude kun la [[rivero Arakso]] 35 km kun [[Irano]] (provinco [[Okcidenta Azerbajĝano]]), okcidente kun la azera [[eksklavo]] [[Naĥiĉevano]] kaj nordokcidente kun la provinco [[Vajoco-Dzoro]]. |
||
== |
== Etimologio == |
||
Historie, Sjuniko supozeble estas unu el la 15 provincoj de la antikva [[Reĝlando Armenio|Armenia Reĝlando]]. Diverstempe la regiono de la nuna Sjuniko estis konata ankaŭ sub aliaj nomoj kiel ''[[Siunia dinastio|Sjunia]]'', ''Sisaksan'' kaj ''Zangezur'' (aŭ ''Zangadzor''). Tamen la nuna nomo de la provinco devenas de la antikva armena [[Siunia dinastio]], kiuj estis la [[Naĥararo|naĥararoj]] (regantoj) de la historia provinco [[Sjuniko (historia provinco)|Sjuniko]] ekde la 1-a jarcento. |
|||
La [[Zangezur-montaro]] en armena lingvo "Զանգեզուրի լեռնաշղթա" [Zangezuri lernaŝĥt'a] konsistas el montoĉeno kiu difinas la landlimon inter la suda provinco de Armenio (Sjuniko) kaj la Aŭtonoma Respubliko Naĥiĉevano (Azerbajĝano). [[Ĥustupo]] estas monto situanta sude de la urbo [[Kapan]]. |
|||
== Geografio== |
|||
[[Karahunĝ]] estas arkeologia loko el la Prahistorio je 2 km norde de la malgranda loĝloko Sisian. |
|||
Sjuniko situas inter la [[Naĥiĉevana Aŭtonoma Respubliko]] de [[Azerbajĝano]] de okcidento, kaj la fakta sendependa [[Arcaĥa Respubliko]] de la oriento. La provinco [[Vajoco-Dzoro]] de Armenio formas siajn nordajn limojn, dum la rivero [[Aras]] sude apartigas Sjunikon de Irano. Sjuniko kovras areon de 4.506 km² (15% de la tuta areo de Armenio), kio igas ĝin la dua plej granda provinco en Armenio post [[Gegharkunik]] laŭ la suma areo. |
|||
Historie la nuna teritorio de la provinco okupas la plej grandan parton de la historia [[Sjuniko (historia provinco)|Sjunika provinco]] de [[Antikva Armenio]]. |
|||
== Urboj == |
|||
* [[Agarak]] |
|||
* [[Goris]] |
|||
* [[Kapan]] |
|||
* [[Meghri]] |
|||
* [[Sisian]] |
|||
Sjuniko estas montara regiono, ĉefe kovrita de densaj verdaj arbaroj. La montoj [[Zangezur-montaro|Zangezuro]] okupas plej multajn teritoriojn de Sjuniko. Monto Kaputĝugh kun alteco de 3905 metroj kaj Monto Gazanasar kun alteco de 3829 metroj estas la plej altaj pintoj de la provinco. |
|||
[[Dosiero:Bgheno-Noravank.jpg|eta|maldekstra|<center>la monaĥejo [[Bgheno-Noravank]]]] |
|||
Multaj el la arbaroj en Sjuniko estas protektitaj de la registaro, inkluzive de la [[Nacia Parko Arevik]], la Ŝtata Rezervejo Ŝikahogh, la Rezervejo Boghakar, la Rezervejo Goris, la Rezervejo Plane Grove, la Sanktejon Lago Lago kaj la Sanktejon Zangezur, |
|||
==Aliaj setlejoj== |
|||
* [[Tatev (vilaĝo)]] |
|||
Gravaj akvobasenoj inkluzivas la riverojn [[Vorotan (rivero)|Vorotan]], [[Vogĝi]], [[Sisian]], [[Meghri]] kaj Vaĉagan. Somera temperaturo povas atingi ĝis 40 °C, kvankam la averaĝa temperaturo estas ĉirkaŭ 22 ° C, dum vintre ĝi povas atingi ĝis -12,5 ° C. Ĝia limo kun Naakhiĉevano okcidente estas difinita de la montoj Zangezur . |
|||
== Vidindaĵoj == |
|||
* [[Ĥndzoresk]] |
|||
Meghri-montokresto ĉe la ekstrema sudo de Armenio kutimis esti hejmo de la Endanĝerigitaj Kaŭkazaj leopardoj . Tamen, nur unu individuo el ili estis fotilo-kaptita inter aŭgusto 2006 al aprilo 2007, kaj neniu spuro de aliaj leopardoj estis trovitaj dum trako enketoj kondukita super areo de 296.9 km <sup>2</sup> (114.6 kvadrataj mejloj). La loka predobazo povus subteni 4-10 individuojn, sed ŝtelĉasado kaj tumulto kaŭzitaj de bredado de brutoj, kolektado de manĝeblaj plantoj kaj fungoj, senarbarigo kaj homaj induktitaj arbarofajroj estas tiel altaj, ke ili superas la toleremajn limojn de leopardoj. Dum enketoj en 2013-2014, fotilaj kaptiloj registris leopardojn en 24 lokoj en suda Armenio, el kiuj 14 situas en laMontoj Zangezur . |
|||
* [[Vorotnavank]] |
|||
== Vidu ankaŭ == |
== Vidu ankaŭ == |
||
Kiel registrite je 23:29, 29 okt. 2020
Sjuniko estas unu el la marzoj (provincoj) de Armenio. Ĝia ĉefurbo estas Kapan. Ĝi havas areon de 4.506 km² kaj loĝantaron de ĉirkaŭ 145.000 loĝantoj (1991). Ĝi havas limojn norde, nordoriente kaj oriente kun la Sekur-zonoj de Azerbajĝano (norde la kelbaĝara distrikto kaj Laĉino, inter alie la koridoro de Laĉino, pli sude de ĝi la distriktoj Qubadli kaj Zangilan), sude kun la rivero Arakso 35 km kun Irano (provinco Okcidenta Azerbajĝano), okcidente kun la azera eksklavo Naĥiĉevano kaj nordokcidente kun la provinco Vajoco-Dzoro.
Etimologio
Historie, Sjuniko supozeble estas unu el la 15 provincoj de la antikva Armenia Reĝlando. Diverstempe la regiono de la nuna Sjuniko estis konata ankaŭ sub aliaj nomoj kiel Sjunia, Sisaksan kaj Zangezur (aŭ Zangadzor). Tamen la nuna nomo de la provinco devenas de la antikva armena Siunia dinastio, kiuj estis la naĥararoj (regantoj) de la historia provinco Sjuniko ekde la 1-a jarcento.
Geografio
Sjuniko situas inter la Naĥiĉevana Aŭtonoma Respubliko de Azerbajĝano de okcidento, kaj la fakta sendependa Arcaĥa Respubliko de la oriento. La provinco Vajoco-Dzoro de Armenio formas siajn nordajn limojn, dum la rivero Aras sude apartigas Sjunikon de Irano. Sjuniko kovras areon de 4.506 km² (15% de la tuta areo de Armenio), kio igas ĝin la dua plej granda provinco en Armenio post Gegharkunik laŭ la suma areo.
Historie la nuna teritorio de la provinco okupas la plej grandan parton de la historia Sjunika provinco de Antikva Armenio.
Sjuniko estas montara regiono, ĉefe kovrita de densaj verdaj arbaroj. La montoj Zangezuro okupas plej multajn teritoriojn de Sjuniko. Monto Kaputĝugh kun alteco de 3905 metroj kaj Monto Gazanasar kun alteco de 3829 metroj estas la plej altaj pintoj de la provinco.
Multaj el la arbaroj en Sjuniko estas protektitaj de la registaro, inkluzive de la Nacia Parko Arevik, la Ŝtata Rezervejo Ŝikahogh, la Rezervejo Boghakar, la Rezervejo Goris, la Rezervejo Plane Grove, la Sanktejon Lago Lago kaj la Sanktejon Zangezur,
Gravaj akvobasenoj inkluzivas la riverojn Vorotan, Vogĝi, Sisian, Meghri kaj Vaĉagan. Somera temperaturo povas atingi ĝis 40 °C, kvankam la averaĝa temperaturo estas ĉirkaŭ 22 ° C, dum vintre ĝi povas atingi ĝis -12,5 ° C. Ĝia limo kun Naakhiĉevano okcidente estas difinita de la montoj Zangezur .
Meghri-montokresto ĉe la ekstrema sudo de Armenio kutimis esti hejmo de la Endanĝerigitaj Kaŭkazaj leopardoj . Tamen, nur unu individuo el ili estis fotilo-kaptita inter aŭgusto 2006 al aprilo 2007, kaj neniu spuro de aliaj leopardoj estis trovitaj dum trako enketoj kondukita super areo de 296.9 km 2 (114.6 kvadrataj mejloj). La loka predobazo povus subteni 4-10 individuojn, sed ŝtelĉasado kaj tumulto kaŭzitaj de bredado de brutoj, kolektado de manĝeblaj plantoj kaj fungoj, senarbarigo kaj homaj induktitaj arbarofajroj estas tiel altaj, ke ili superas la toleremajn limojn de leopardoj. Dum enketoj en 2013-2014, fotilaj kaptiloj registris leopardojn en 24 lokoj en suda Armenio, el kiuj 14 situas en laMontoj Zangezur .