Rimana ζ funkcio: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 02:14, 6 dec. 2020

Pri la aliaj funkcioj estas skribataj per la litero ζ rigardu en funkcio ζ (apartigilo).

Matematikaj funkcioj
fonta aro, cela aro • bildo, malbildo • bildaro, argumentaro
Fundamentaj funkcioj
Algebraj funkcioj: konstanta • lineara • kvadrata • polinoma • racionala • Transformo de Möbius Aliaj funkcioj: trigonometriaj • inversa trigonometria • hiperbola • eksponenta • logaritma • potenca
Specialaj funkcioj
erara • β • Γ • ζ • η • W de Lambert • de Bessel
Nombroteoriaj funkcioj:
τ • σ • de Möbius • φ • π • λ
Ecoj:
totaleco kaj parteco • pareco kaj malpareco • monotoneco • bariteco • periodeco • disĵeteco • surĵeteco • dissurĵeteco kontinueco • derivaĵeco • integralebleco

Funkcio: zeto de Riemann – unu el specialaj funkcioj, nomita post Bernhard Riemann kaj difinata per formulo:

{\zeta }(z)=\sum _{n=1}^{\infty }\left({\frac {1}{n}}\right)^{z}

Serio estas konverĝa por z-oj , kiuj reala parto estas pli granda ol 1. Por la aliaj z estas uzata la analitika vastigaĵo.

Kun funkcio estas kunigata unu el plej gravaj problemoj de hodiaŭa matematiko – hipotezo de Riemann.

Ecoj

Por nombroj $z$ kiuj havas realan parton malpli granda ol 1, valoro de funkcio ζ povas esti kalkulita el formulo:

{\zeta }(z)=2^{z}\pi ^{({\frac {1}{z}})}\Gamma (1-z){\zeta }(1-z)

kaj $\Gamma$ estas funkcio Γ de Euler.

Diagramo de ζ(x)

Kelkaj valoroj

\zeta (2)=1+{\frac {1}{2^{2}}}+{\frac {1}{3^{2}}}+\ldots ={\frac {\pi ^{2}}{6}}

\zeta (4)=1+{\frac {1}{2^{4}}}+{\frac {1}{3^{4}}}+\ldots ={\frac {\pi ^{4}}{90}}

\zeta (8)=1+{\frac {1}{2^{8}}}+{\frac {1}{3^{8}}}+\ldots ={\frac {\pi ^{8}}{9450}}

La funkcio Zeto kiel Malfinia Produto

Ojler montris ke

$\zeta (z)=\prod _{{\text{prima }}p}\left(1-{\frac {1}{p^{z}}}\right)^{-1}=\left(1-{\frac {1}{2^{z}}}\right)^{-1}\left(1-{\frac {1}{3^{z}}}\right)^{-1}\left(1-{\frac {1}{5^{z}}}\right)^{-1}\ldots$

Ĉi tiu formulo veras por ĉiu $z$ kies reela parto estas pli ol $1$ .

Ojler deduktis tion sekvamaniere. Unue, rimarku ke

$\zeta (z)=1+{\frac {1}{2^{z}}}+{\frac {1}{3^{z}}}\ldots$ $\implies \zeta (z){\frac {1}{2^{z}}}={\frac {1}{2^{z}}}+{\frac {1}{4^{z}}}+{\frac {1}{6^{z}}}\ldots$

Per subtraho, oni trovas

$\zeta (z)\left(1-{\frac {1}{2^{z}}}\right)=1+{\frac {1}{3^{z}}}+{\frac {1}{5^{z}}}\ldots$

En la dekstra flanko, estas nur la malparaj entjeroj. Pro tio,

$\zeta (z)\left(1-{\frac {1}{2^{z}}}\right){\frac {1}{3^{z}}}={\frac {1}{3^{z}}}+{\frac {1}{9^{z}}}+{\frac {1}{15^{z}}}+\ldots$

Alia subtraho vidigas ke

$\zeta (z)\left(1-{\frac {1}{2^{z}}}\right)\left(1-{\frac {1}{3^{z}}}\right)=1+{\frac {1}{5^{z}}}+{\frac {1}{7^{z}}}+\ldots$

Ĉiu nombro dividebla per $3$ estante subtrahita, supre restas nur la malparaj nombroj kiuj estas nedivideblaj per $3$ . Simile,

$\zeta (z)\left(1-{\frac {1}{2^{z}}}\right)\left(1-{\frac {1}{3^{z}}}\right)\left(1-{\frac {1}{5^{z}}}\right)=1+{\frac {1}{7^{z}}}+{\frac {1}{11^{z}}}+\ldots$

kie, en la dekstra flanko, aperas la entjeraj nombroj kiujn oni ne povas dividi per $2,3$ aŭ $5$ (kaj nur tiuj).

Induktive, en la maldekstra flanko aperas la produto $\zeta (z)\prod _{{\text{prima }}p}\left(1-{\frac {1}{p^{z}}}\right)$ , kaj la dekstra nombra konverĝas al $1$ . Oni tuj atingas la proponatan egalecon.

Rimarko: la serio kiu difinas $\zeta$ konverĝas absolute, se la reala parto de $z$ estas pli ol $1$ . Tio permesas montri que la dekstra limito estas $1$ .

Vidu ankaŭ

ZetaGrid

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton). Bonvolu aldoni parametron por plibone kategoriigi la paĝon.

@@ Linio 35: / Linio 35: @@
 [[Leonhard Euler|Ojler]] montris ke
-<math>\zeta(z)=\prod_{\text{prima } p}(1-\frac{1}{p^z})^{-1}=(1-\frac{1}{2^z})^{-1}(1-\frac{1}{3^z})^{-1}(1-\frac{1}{5^z})^{-1}\ldots</math>
+<math>\zeta(z)=\prod_{\text{prima } p}\left(1-\frac{1}{p^z}\right)^{-1}=\left(1-\frac{1}{2^z}\right)^{-1}\left(1-\frac{1}{3^z}\right)^{-1}\left(1-\frac{1}{5^z}\right)^{-1}\ldots</math>
 Ĉi tiu formulo veras por ĉiu <math>z</math> kies reela parto estas pli ol <math>1</math>.
@@ Linio 46: / Linio 46: @@
 Per subtraho, oni trovas
-<math>\zeta(z)(1-\frac1 {2^z})=1+\frac{1}{3^z}+\frac{1}{5^z}\ldots</math>
+<math>\zeta(z)\left(1-\frac1 {2^z}\right)=1+\frac{1}{3^z}+\frac{1}{5^z}\ldots</math>
 En la dekstra flanko, estas nur la malparaj entjeroj. Pro tio,
-<math>\zeta(z)(1-\frac1 {2^z})\frac{1}{3^z}=\frac{1}{3^z}+\frac{1}{9^z}+\frac{1}{15^z}+\ldots</math>
+<math>\zeta(z)\left(1-\frac1 {2^z}\right)\frac{1}{3^z}=\frac{1}{3^z}+\frac{1}{9^z}+\frac{1}{15^z}+\ldots</math>
 Alia subtraho vidigas ke
-<math>\zeta(z)(1-\frac 1 {2^z})(1-\frac{1}{3^z})=1+\frac{1}{5^z}+\frac{1}{7^z}+\ldots</math>
+<math>\zeta(z)\left(1-\frac 1 {2^z}\right)\left(1-\frac{1}{3^z}\right)=1+\frac{1}{5^z}+\frac{1}{7^z}+\ldots</math>
 Ĉiu nombro dividebla per <math>3</math> estante subtrahita, supre restas nur la malparaj nombroj kiuj estas nedivideblaj per <math>3</math>. Simile,
-<math>\zeta(z)(1-\frac1 {2^z})(1-\frac{1}{3^z})(1-\frac{1}{5^z})=1+\frac{1}{7^z}+\frac{1}{11^z}+\ldots</math>
+<math>\zeta(z)\left(1-\frac1 {2^z}\right)\left(1-\frac{1}{3^z}\right)\left(1-\frac{1}{5^z}\right)=1+\frac{1}{7^z}+\frac{1}{11^z}+\ldots</math>
 kie, en la dekstra flanko, aperas la entjeraj nombroj kiujn oni ne povas dividi per <math>2,3</math> aŭ <math>5</math> (kaj nur tiuj).
-Induktive, en la maldekstra flanko aperas la produto <math>\zeta(z)\prod_{\text{prima }p} (1-\frac{1}{p^z})</math>, kaj la dekstra nombra konverĝas al <math>1</math>. Oni tuj atingas la proponatan egalecon.
+Induktive, en la maldekstra flanko aperas la produto <math>\zeta(z)\prod_{\text{prima }p} \left(1-\frac{1}{p^z}\right)</math>, kaj la dekstra nombra konverĝas al <math>1</math>. Oni tuj atingas la proponatan egalecon.
 ''Rimarko:'' la serio kiu difinas <math>\zeta</math> konverĝas absolute, se la reala parto de <math>z</math> estas pli ol <math>1</math>. Tio permesas montri que la dekstra limito estas <math>1</math>.