Tobolska kremlo: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
RG72 (diskuto | kontribuoj)
esperantigita ŝablono (Referencoj), Commonscat el Vikidatumoj, esperantigita parametro, pli bona ŝablono (Projektoj), formatigo de buloj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1: Linio 1:
[[Dosiero:Тобольский кремль (1990-е годы).jpg|thumb|240px|<center>panoramo de la Tobolska kremlo en la [[1990-aj jaroj]]]]
[[Dosiero:Тобольский кремль (1990-е годы).jpg|eta|240px|<center>panoramo de la Tobolska kremlo en la [[1990-aj jaroj]]]]
[[Dosiero:Тобольск Tobolsk Крепостная Павлинская башня.JPG|180px|thumb|<center>gardoturo "Pavlinskij"]]
[[Dosiero:Тобольск Tobolsk Крепостная Павлинская башня.JPG|180px|eta|<center>gardoturo "Pavlinskij"]]
La '''Tobolska kremlo''' ([[ruse]] ''Тобольский кремль'', latinliterigite ''Tobolskij kreml´'') estas la [[kremlo]] de la urbo [[Tobolsk]] en la [[Tjumena provinco]] de [[Rusio]], en [[Okcidenta Siberio]]. La historia [[citadelo]] konstruiĝis fine de la [[17-a jarcento]], kaj estas la sola malnovrusia [[kremlo]] en la azia parto de Rusio, malpli frue konstruita ol ĉiuj aliaj kremloj de la historia [[Rusa Carlando]].
La '''Tobolska kremlo''' ([[ruse]] ''Тобольский кремль'', latinliterigite ''Tobolskij kreml´'') estas la [[kremlo]] de la urbo [[Tobolsk]] en la [[Tjumena provinco]] de [[Rusio]], en [[Okcidenta Siberio]]. La historia [[citadelo]] konstruiĝis fine de la [[17-a jarcento]], kaj estas la sola malnovrusia [[kremlo]] en la azia parto de Rusio, malpli frue konstruita ol ĉiuj aliaj kremloj de la historia [[Rusa Carlando]].


== Historio ==
== Historio ==
La urbo Tobolsk apartenis al la unuaj lokoj de Siberio konkeritaj kaj loĝigitaj pere de la [[Rusa carlando]]. Tiucele la en la jaro [[1587]] fondita urbo praktike dekomence estis ĉiuflanke protektita de ĉirkaŭa fortikaĵo, kiu komence konsistis el [[palisaro]]j. Jam en la jaro [[1621]] ene de la fortikaĵo konstruiĝis katedralo. Dum la [[17-a jarcento]] ene de la fortikaĵo okazis pluraj [[incendio]]j, kiuj ĉiufoje komplete detruis la fortikaĵon, kiu senpere poste rekonstruiĝis. Dum la rekonstruoj la fortikaĵa areo plurfoje grandiĝis. La protekta remparo fine de la [[1670-aj jaroj]] atingis longon de 550 metroj.
La urbo Tobolsk apartenis al la unuaj lokoj de Siberio konkeritaj kaj loĝigitaj pere de la [[Rusa carlando]]. Tiucele la en la jaro [[1587]] fondita urbo praktike dekomence estis ĉiuflanke protektita de ĉirkaŭa fortikaĵo, kiu komence konsistis el [[palisaro]]j. Jam en la jaro [[1621]] ene de la fortikaĵo konstruiĝis katedralo. Dum la [[17-a jarcento]] ene de la fortikaĵo okazis pluraj [[incendio]]j, kiuj ĉiufoje komplete detruis la fortikaĵon, kiu senpere poste rekonstruiĝis. Dum la rekonstruoj la fortikaĵa areo plurfoje grandiĝis. La protekta remparo fine de la [[1670-aj jaroj]] atingis longon de 550 metroj.


Ĉar ŝtonaj konstruaĵoj en la regiono de Tobolsk disvastiĝis nur fine de la 17-a jarcento, la fortikaĵaj instalaĵoj ĝis tiu tempo restis lignaj. La unua ŝtona konstruaĵo de la urbo, la episkopa palaco, finkonstruiĝis en [[1679]]. Sep jarojn pli poste inaŭguriĝis la unua ŝtona preĝejo, la de moskvaj konstruistoj starigita kaj ĝis hodiaŭ ekzistanta Sofia Katedralo. Sekve oni komencis konstrui ŝtonan fortikaĵon, kaj jam en [[1699]] pretis pli malpli 620 metroj da ŝtona remparo kun entute naŭ gardoturoj. La ŝtona kremlo laŭ ordono de la caro [[Petro la Granda]] estis starigita pere de [[Svedio|svedaj]] militkaptitoj (temas pri la periodo de la [[Granda Nordia Milito]]), kaj sekve la konstruaĵo ankaŭ nomatis "sveda palaco".<ref>Zoja Sokolova: ''Das Land Jugorien''. 1982, paĝo 49 (germane)</ref> En multaj vidpunktoj la nova citadelo sekvis la modelon de la kremlo de [[Moskvo]], kaj laŭ konsidero de la aparta geografia situo kaj la tiutempe granda riĉeco de la urbo oni tiutempe konsideris ĝin aparte impona kaj fortika. Ĝis la komenco de la 18-a jarcento daŭris plua aldono de ŝtonaj konstruaĵoj, kaj ekleziaj kaj ŝtataj kaj privataj, al la kremla areo. Pri la urboplanado kunlaboris la konata tobolska kartografo Semjon Uljanoviĉ Remezov ({{ru}} ''Семён Ульянович Ремезов'').
Ĉar ŝtonaj konstruaĵoj en la regiono de Tobolsk disvastiĝis nur fine de la 17-a jarcento, la fortikaĵaj instalaĵoj ĝis tiu tempo restis lignaj. La unua ŝtona konstruaĵo de la urbo, la episkopa palaco, finkonstruiĝis en [[1679]]. Sep jarojn pli poste inaŭguriĝis la unua ŝtona preĝejo, la de moskvaj konstruistoj starigita kaj ĝis hodiaŭ ekzistanta Sofia Katedralo. Sekve oni komencis konstrui ŝtonan fortikaĵon, kaj jam en [[1699]] pretis pli malpli 620 metroj da ŝtona remparo kun entute naŭ gardoturoj. La ŝtona kremlo laŭ ordono de la caro [[Petro la Granda]] estis starigita pere de [[Svedio|svedaj]] militkaptitoj (temas pri la periodo de la [[Granda Nordia Milito]]), kaj sekve la konstruaĵo ankaŭ nomatis "sveda palaco".<ref>Zoja Sokolova: ''Das Land Jugorien''. 1982, paĝo 49 (germane)</ref> En multaj vidpunktoj la nova citadelo sekvis la modelon de la kremlo de [[Moskvo]], kaj laŭ konsidero de la aparta geografia situo kaj la tiutempe granda riĉeco de la urbo oni tiutempe konsideris ĝin aparte impona kaj fortika. Ĝis la komenco de la 18-a jarcento daŭris plua aldono de ŝtonaj konstruaĵoj, kaj ekleziaj kaj ŝtataj kaj privataj, al la kremla areo. Pri la urboplanado kunlaboris la konata tobolska kartografo Semjon Uljanoviĉ Remezov ({{ru}} ''Семён Ульянович Ремезов'').


[[Dosiero:Софийский собор в Тобольске.jpg|left|thumb|240px|<center>La Sofia Katedralo]]
[[Dosiero:Софийский собор в Тобольске.jpg|maldekstra|eta|240px|<center>La Sofia Katedralo]]
Ĉar tamen la armea signifo de la tobolska kremlo baldaŭ post ties finkonstruo malkreskis, iuj el la projektoj por la arkitektura ensemblo ne finiĝis - inter alie unu el la eniraj pordegoj de la fortikaĵo. Post la jaro [[1718]], kiam la tiama siberia guberniestro Matvej Petroviĉ Gagarin (Матвей Петрович Гагарин) perdis sian postenon, la konstruaj aktivecoj en la tobolska kremlo fakte finiĝis. Nur meze ĝis fine de la 18-a jarcento sur la areo tamen plukonstruiĝis iuj malgrandaj konstruaĵoj, kiuj parte ne harmoniis kun la origina arkitektura ensemblo.
Ĉar tamen la armea signifo de la tobolska kremlo baldaŭ post ties finkonstruo malkreskis, iuj el la projektoj por la arkitektura ensemblo ne finiĝis - inter alie unu el la eniraj pordegoj de la fortikaĵo. Post la jaro [[1718]], kiam la tiama siberia guberniestro Matvej Petroviĉ Gagarin (Матвей Петрович Гагарин) perdis sian postenon, la konstruaj aktivecoj en la tobolska kremlo fakte finiĝis. Nur meze ĝis fine de la 18-a jarcento sur la areo tamen plukonstruiĝis iuj malgrandaj konstruaĵoj, kiuj parte ne harmoniis kun la origina arkitektura ensemblo.


Ankaŭ la originaj konstruaĵoj de la tobolska kremlo dum la 18-a kaj 19-a jarcentoj renoviĝis kaj parte trakonstruiĝis - parte tion necesigis malfacilaj naturaj kondiĉoj. Ekzemple la Sofia Katedralo devis esti fortikitaj per apartaj apogiloj, por malgrandigi la danĝeron de kolapso pro oftaj [[terglito]]j. En la [[1970-aj jaroj]] renecesiĝis pli grandaj trakonstruoj en la kremlo - ekzemple iuj el la gardoturoj ĝis tiam estis tiom difektitaj, ke fakte necesis novkonstrui ilin.
Ankaŭ la originaj konstruaĵoj de la tobolska kremlo dum la 18-a kaj 19-a jarcentoj renoviĝis kaj parte trakonstruiĝis - parte tion necesigis malfacilaj naturaj kondiĉoj. Ekzemple la Sofia Katedralo devis esti fortikitaj per apartaj apogiloj, por malgrandigi la danĝeron de kolapso pro oftaj [[terglito]]j. En la [[1970-aj jaroj]] renecesiĝis pli grandaj trakonstruoj en la kremlo - ekzemple iuj el la gardoturoj ĝis tiam estis tiom difektitaj, ke fakte necesis novkonstrui ilin.
Linio 17: Linio 17:


== Notoj ==
== Notoj ==
{{Referencoj}}
<references />


== Literaturo ==
== Literaturo ==
*G. V. Dluĵnevskaja, V. A. Kalinin, A. V. Subbotin: ''Kremli Rossii XV–XVII vekov''. Eldonejo Litera, [[Sankt-Peterburgo]] 2006, ISBN 5-94455-523-8, paĝoj&nbsp;316–319
* G. V. Dluĵnevskaja, V. A. Kalinin, A. V. Subbotin: ''Kremli Rossii XV–XVII vekov''. Eldonejo Litera, [[Sankt-Peterburgo]] 2006, ISBN 5-94455-523-8, paĝoj&nbsp;316–319


== Eksteraj ligiloj ==
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
{{Commonscat|Tobolsk Kremlin}}
* [http://www.allcastles.ru/russia/tobolskij-kreml.html Priskribo en la retejo "ĉiuj kasteloj de Rusio"] {{ru}}
* [http://www.allcastles.ru/russia/tobolskij-kreml.html Priskribo en la retejo "ĉiuj kasteloj de Rusio"] {{ru}}
* [http://www.ruschudo.ru/miracles/88/ Artikolo "la mirakloj de Rusio: Tobolska kremlo"] {{ru}}
* [http://www.ruschudo.ru/miracles/88/ Artikolo "la mirakloj de Rusio: Tobolska kremlo"] {{ru}}
* [http://www.vtobolsk.ru/kreml.shtml Artikolo el la retejo "virtuala Tobolsko"] {{ru}}
* [http://www.vtobolsk.ru/kreml.shtml Artikolo el la retejo "virtuala Tobolsko"] {{ru}}



{{Koordinatoj artikolo|58_11_57_N_68_15_11_E|58° 11' 57" norde, 68° 15' 11" oriente}}
{{Koordinatoj artikolo|58_11_57_N_68_15_11_E|58° 11' 57" norde, 68° 15' 11" oriente}}

Kiel registrite je 08:41, 13 dec. 2020

panoramo de la Tobolska kremlo en la 1990-aj jaroj
gardoturo "Pavlinskij"

La Tobolska kremlo (ruse Тобольский кремль, latinliterigite Tobolskij kreml´) estas la kremlo de la urbo Tobolsk en la Tjumena provinco de Rusio, en Okcidenta Siberio. La historia citadelo konstruiĝis fine de la 17-a jarcento, kaj estas la sola malnovrusia kremlo en la azia parto de Rusio, malpli frue konstruita ol ĉiuj aliaj kremloj de la historia Rusa Carlando.

Historio

La urbo Tobolsk apartenis al la unuaj lokoj de Siberio konkeritaj kaj loĝigitaj pere de la Rusa carlando. Tiucele la en la jaro 1587 fondita urbo praktike dekomence estis ĉiuflanke protektita de ĉirkaŭa fortikaĵo, kiu komence konsistis el palisaroj. Jam en la jaro 1621 ene de la fortikaĵo konstruiĝis katedralo. Dum la 17-a jarcento ene de la fortikaĵo okazis pluraj incendioj, kiuj ĉiufoje komplete detruis la fortikaĵon, kiu senpere poste rekonstruiĝis. Dum la rekonstruoj la fortikaĵa areo plurfoje grandiĝis. La protekta remparo fine de la 1670-aj jaroj atingis longon de 550 metroj.

Ĉar ŝtonaj konstruaĵoj en la regiono de Tobolsk disvastiĝis nur fine de la 17-a jarcento, la fortikaĵaj instalaĵoj ĝis tiu tempo restis lignaj. La unua ŝtona konstruaĵo de la urbo, la episkopa palaco, finkonstruiĝis en 1679. Sep jarojn pli poste inaŭguriĝis la unua ŝtona preĝejo, la de moskvaj konstruistoj starigita kaj ĝis hodiaŭ ekzistanta Sofia Katedralo. Sekve oni komencis konstrui ŝtonan fortikaĵon, kaj jam en 1699 pretis pli malpli 620 metroj da ŝtona remparo kun entute naŭ gardoturoj. La ŝtona kremlo laŭ ordono de la caro Petro la Granda estis starigita pere de svedaj militkaptitoj (temas pri la periodo de la Granda Nordia Milito), kaj sekve la konstruaĵo ankaŭ nomatis "sveda palaco".[1] En multaj vidpunktoj la nova citadelo sekvis la modelon de la kremlo de Moskvo, kaj laŭ konsidero de la aparta geografia situo kaj la tiutempe granda riĉeco de la urbo oni tiutempe konsideris ĝin aparte impona kaj fortika. Ĝis la komenco de la 18-a jarcento daŭris plua aldono de ŝtonaj konstruaĵoj, kaj ekleziaj kaj ŝtataj kaj privataj, al la kremla areo. Pri la urboplanado kunlaboris la konata tobolska kartografo Semjon Uljanoviĉ Remezov (ruse Семён Ульянович Ремезов).

La Sofia Katedralo

Ĉar tamen la armea signifo de la tobolska kremlo baldaŭ post ties finkonstruo malkreskis, iuj el la projektoj por la arkitektura ensemblo ne finiĝis - inter alie unu el la eniraj pordegoj de la fortikaĵo. Post la jaro 1718, kiam la tiama siberia guberniestro Matvej Petroviĉ Gagarin (Матвей Петрович Гагарин) perdis sian postenon, la konstruaj aktivecoj en la tobolska kremlo fakte finiĝis. Nur meze ĝis fine de la 18-a jarcento sur la areo tamen plukonstruiĝis iuj malgrandaj konstruaĵoj, kiuj parte ne harmoniis kun la origina arkitektura ensemblo.

Ankaŭ la originaj konstruaĵoj de la tobolska kremlo dum la 18-a kaj 19-a jarcentoj renoviĝis kaj parte trakonstruiĝis - parte tion necesigis malfacilaj naturaj kondiĉoj. Ekzemple la Sofia Katedralo devis esti fortikitaj per apartaj apogiloj, por malgrandigi la danĝeron de kolapso pro oftaj terglitoj. En la 1970-aj jaroj renecesiĝis pli grandaj trakonstruoj en la kremlo - ekzemple iuj el la gardoturoj ĝis tiam estis tiom difektitaj, ke fakte necesis novkonstrui ilin.

Aktualaĵo

La 16-an de januaro 2010, en filantropa aŭkcio la foto "Tobolska kremlo" fare de la rusia prezidanto Dmitrij Medvedev estis vendita kontraŭ 51 milionoj da rubloj (ĉ. 1,723 miliono da usonaj dolaroj). Per tio ĝi okupis la kvaran lokon inter la plej multekostaj fotoj en la mondo. Medvedev estas konata kiel fervora fotografemulo, liaj verkoj estas prezentataj sur la prezidanta retpaĝo.

Notoj

  1. Zoja Sokolova: Das Land Jugorien. 1982, paĝo 49 (germane)

Literaturo

Eksteraj ligiloj

Koordinatoj: 58° 11' 57" norde, 68° 15' 11" oriente