Modalo (muziko): Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
e Gramatika korekto Etikedoj: Poŝtelefona redakto Redakto de poŝaparata retejo Altnivela poŝaparata redaktado |
e Lingva plibonigo Etikedoj: Poŝtelefona redakto Redakto de poŝaparata retejo Altnivela poŝaparata redaktado |
||
| Linio 22: | Linio 22: | ||
: Hipoionia (G A B '''C''' D E F) |
: Hipoionia (G A B '''C''' D E F) |
||
El la eolia kaj ionia modaloj evoluis respektive la modernaj [[minora gamo|minora]] kaj [[maĵora gamo|maĵora]] gamoj. En malnova eklezia muziko |
El la eolia kaj ionia modaloj evoluis respektive la modernaj [[minora gamo|minora]] kaj [[maĵora gamo|maĵora]] gamoj. En malnova eklezia muziko, en kelkaj specoj de [[popolmuziko]] kaj en moderna [[ĵazo]] modaloj ludas gravan rolon. Ekzemple en la hispana flamenko oni ofte uzas la lidian modalon; [[Miles Davis]], kiu validas kiel patro de la [[modala ĵazo]], verkis sian komponaĵon "So What" subaze de la doria modalo. |
||
[[Dosiero:The eight musical modes.png|eta|maldekstra|500px|<!-- La ok melodia (reĝimoj, reĝimas). '''f''' indikas "fina" (_Curtis_, 1998). -->]] |
[[Dosiero:The eight musical modes.png|eta|maldekstra|500px|<!-- La ok melodia (reĝimoj, reĝimas). '''f''' indikas "fina" (_Curtis_, 1998). -->]] |
||
Kiel registrite je 15:42, 30 sep. 2021
En gamo la aranĝo de kvin plentonoj kaj du duontonoj inter la sinsekvaj tonoj determinas modalon.
En la eŭropa muzik-tradicio oni konas la uzon de jenaj modaloj, kiuj fariĝis aŭtentaj modaloj en la mezepoka muziko:
- Doria modalo (D E F G A B C)
- Frigia modalo (E F G A B C D)
- Lidia modalo (F G A B C D E)
- Miksolidia modalo (G A B C D E F)
Ili konsistas el du kvar-notaj gametoj (mlat. tetrachordus) jam konataj en la antikveco. Kiam la supra kvar notoj estas metataj antaŭe, ne perdante la originan tonalan centron (lat. finalis, fino), oni obtenas la plagalajn modalojn (por kadencoj):
- Hipodoria modalo (A B C D E F G)
- Hipofrigia modalo (B C D E F G A)
- Hipolidia modalo (C D E F G A B)
- Hipomezolidia modalo (D E F G A B C)
En la jaro 1547, la svisa erudiciulo Glareano aldonis kvar ceteraj modaloj:
- Eolia modalo (A B C D E F G)
- Ionia modalo (C D E F G A B)
- Hipoeolia (E F G A B C D)
- Hipoionia (G A B C D E F)
El la eolia kaj ionia modaloj evoluis respektive la modernaj minora kaj maĵora gamoj. En malnova eklezia muziko, en kelkaj specoj de popolmuziko kaj en moderna ĵazo modaloj ludas gravan rolon. Ekzemple en la hispana flamenko oni ofte uzas la lidian modalon; Miles Davis, kiu validas kiel patro de la modala ĵazo, verkis sian komponaĵon "So What" subaze de la doria modalo.
