Torpedo: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Haruo (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
JAnDbot (diskuto | kontribuoj) e robot Adding: el:Τορπίλη, id:Torpedo, ka:ტორპედო (ჭურვი) |
||
Linio 22: | Linio 22: | ||
[[da:Torpedo]] |
[[da:Torpedo]] |
||
[[de:Torpedo]] |
[[de:Torpedo]] |
||
[[el:Τορπίλη]] |
|||
[[en:Torpedo]] |
[[en:Torpedo]] |
||
[[es:Torpedo]] |
[[es:Torpedo]] |
||
⚫ | |||
[[fr:Torpille]] |
[[fr:Torpille]] |
||
[[ |
[[he:טורפדו]] |
||
[[hr:Torpedo]] |
[[hr:Torpedo]] |
||
⚫ | |||
[[it:Siluro]] |
[[it:Siluro]] |
||
[[ |
[[ja:魚雷]] |
||
[[ka:ტორპედო (ჭურვი)]] |
|||
[[ko:어뢰]] |
|||
[[ms:Torpedo]] |
[[ms:Torpedo]] |
||
[[nl:Torpedo (wapen)]] |
[[nl:Torpedo (wapen)]] |
||
[[ja:魚雷]] |
|||
[[no:Torpedo]] |
[[no:Torpedo]] |
||
[[pl:Torpeda]] |
[[pl:Torpeda]] |
||
[[pt:Torpedo]] |
[[pt:Torpedo]] |
||
[[ru:Торпеда]] |
[[ru:Торпеда]] |
||
[[sh:Torpedo]] |
|||
[[sl:Torpedo]] |
[[sl:Torpedo]] |
||
[[sr:Торпедо]] |
[[sr:Торпедо]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[sv:Torped]] |
[[sv:Torped]] |
||
[[vi:Thủy lôi]] |
[[vi:Thủy lôi]] |
Kiel registrite je 09:03, 3 nov. 2006
Torpedo estas cigarforma, mempela pafilaĵo, lanĉita de submarŝipo, ŝipo aŭ aviadilo. Ĝi eksplodas post trafo de trunko de celata ŝipo aŭ submarŝipo, aŭ kiam ĝi sensas ties proksimegecon. En la modernaj torpedoj direktas komplikaj instalaĵoj la submergiĝon kaj la horizontalan moviĝon. Povas okazi antuaŭe programita direktado aŭ teledirektado.
Dum la napoleonaj militoj, Robert Fulton usona inventisto eksperimentis per maraj minoj, kiujn li nomis torpedo (post latina nomo de rajo). La stangotorpedo de la 19-a jc. estis nur simpla eksplodaĵo je fino de stango, kiu eksplodis, kiam tuŝis ĝin trunko de malamika ŝipo.
modernaj torpedoj
La modernan torpedon realigis la brita inĝeniero Robert Whitehead (1866) je komisio de la aŭstra mararmeo (1864). Tiu torpedo longis 4 m kun diametro de 36 cm, pezis 136 kg kun la dinamito de 8 kg. Ĝin pelis densigaera motoro per pelaj helicoj. Oni regis la mergiĝon per hidrostatikaj valvoj, kiu direktis la stirilojn. Tiu torpedo povis antaŭeniĝi per 6 knotoj (11 km/h), kaj havis la atingopovon de 180–640 m.
La direktan reguligon solvis la apliko de giroskopo ekde 1895 (tiu ebligis korekton per stiraj padeloj).
hodiaŭaj torpedoj
La pelado okazas per akumulatoroj kaj elektromotoro; ilin celgvidas ofte sonaroj (aktiva akustika torpedo, aperis dum la dua mondmilito) aŭ bruo de la celo (pasiva akustika torpedo).
ceteraj
Kaiten estis speco de torpedo portanta sinmortigantan piloton; ĝin kreis kaj uzis la japana mararmeo en la fina parto de la dua mondmilito.