Hiismo: Malsamoj inter versioj

Salti al navigilo Salti al serĉilo

Hiismo (redakti)

Kiel registrite je 16:33, 5 jan. 2007

356 bitokojn forigis ,  antaŭ 15 jaroj
Kontrastigo al liismo, riismo kaj iĉismo
Neniu resumo de redakto
(Kontrastigo al liismo, riismo kaj iĉismo)
[[Esperanto]] > Hiismo
----
'''Hiismo''' estas proponita reformo de Esperanto,. alternativoHiisto alsentas laen [[riismo]].tradicia RiistoEsperanto uzadasmankon lade [[neologismo|neologisman]]specife triapersonanvirgenra pronomontriapersona pronomo, simetria al ''[[ri]]ŝi'', seksgenrekaj neŭtre,de ĉarspecife livirgenra konsiderassufikso, lasimetria pronomonal ''[[li]]-in-'', kielĉar specifeen virgenrantradicia kajEsperanto sentasla mankontriapersona depronomo tia''li'' seksgenreestas neŭtraaŭ pronomo.virgenra Tuteaŭ inverseneŭtrala, hiisto,samkiel sameen kieltradicia [[liismo|liisto]],Esperanto konsiderassensufiksaj lapersonaj pronomonsubstantivoj ''li''povas kielesti seksgenreaŭ neŭtran,virgenraj kajaŭ proneŭtralaj. laKiel sentitaspecife mankovirgenran detriapersonan specifepronomon virgenra pronomohiisto uzadasuzas la neologisman pronomon ''hi'', paralelekaj al lakiel specife virgenravirgenran neologismapersonan sufiskosufikson, li uzas la sufikson ''[[-iĉ-]]''. Hiismo uziĝas en la projekto [[DLT]].
 
== Priskribo ==
En hiisma Esperanto:
 
* La virgenra pronomo ''hi'' estas uzata simetrie kun la ingenra pronomo ''[[ŝi]]''. La uzado de la ulgenravirgenra pronomo ''[[liismo|li]]'' por emfazi virsekson estas [[arĥaismo|arkaika]]. (''[[liismo|li]]'' estas nek virgenra nek ingenra; por indiki genron oni uzu aŭ ''ŝi'' aŭ ''hi''.)
 
* La virgenra sufikso ''[[-iĉ-]]'' estas uzata simetrie kun la ingenra sufikso ''[[-in-]]''. La uzado de ulgenraj vortoj, do sen ''[[-iĉ-]]'' aŭ ''[[-in-]]'', por emfazi virsekson estas arkaika. (''Studento'' estas nek virgenra nek ingenra; por indiki genron oni uzu ''studentino'' aŭ ''studentiĉo''.)
 
* La sufikso ''[[-j-]]'' povas esti uzata por krei karesnomojn sen anstataŭi pecon de vortoradiko. (Apud ''pa[[-nj-|nj]]o'' kaj ''pa[[-ĉj-|ĉj]]o'' eblas ankaŭ ''patrinjo'' kaj ''patriĉjo'', sed ankaŭ ''hejmjo'', ''litjo'' kaj tiel plu.)
 
== Liismo ==
 
Simile al [[Liismo]], Hiismo asertas, ke la pronomo ''li'' havas genran neŭtrecon.
 
== Riismo ==
 
Kontraste al [[Riismo]], en Hiismo la pronomo ''li'' estas genre neŭtra, dum en Riismo ĝi estas specife virgenra.
 
*[[== Iĉismo]] ==▼
 
Simile al [[Iĉismo]], Hiismo enhavas la sufikson ''-iĉ-'', sed kontraste, ĝi ne celas ŝanĝi la virgenron de firme virgenraj substantivoj.
 
== Argumentoj por hiismo ==
 
* Oni povas libere elekti ĉu emfazi sekson aŭ ne. (''patro'' = ''patrino (de iu ajn) aŭ patriĉo (de iu ajn)'' kontraste al ''gepatro'' = ''unu el la gepatroj'' = ''unu el paro da patrino kaj patriĉo'')
 
* Per arkaika uzado de ''[[liismo|li]]'' oni diskriminacias inojn, vole-ne-vole implicante, ke parolante pri iu ajn besto, persono, profesio aŭ familiano, oni "kompreneble" celas viron.
* Seksneŭtra uzado de ''li'' simetrias kun ''ili'', kio estas plia regulaĵo en la lingvo.
 
* Sufiksoj kiel ''-ist-'', ''-ul-'', ''-ant-'' perdis sian firman viran sencon. Ankaŭ ''ĉevalo'', ''amiko'', ''homo'', ''infano'' kaj ''gasto'' ne estas (plu) firme virgenraj. DoTial dirioni ''patro''bezonas kajilon, ''frato''kiu sen indikiindikas la sekson, estaskiu pliaĝuste regulaĵo enestas la lingvosufikso ''-iĉ-''.
 
* Komence ''kara'' uziĝis kaj por diri ''korproksima'' kaj por diri ''multekosta''. Ĉar ne ĉio kara estas multekosta, ekuziĝis ''altpreza'' kaj ''multekosta'' por sinonimi kun ''kara'' je la arkaikiĝinta mon-senco. Analoge, ''li'' signifis kaj ''tiu persono'' kaj ''tiu viro''. Ĉar ne ĉiu persono estas viro, oni ne timu ekuzi novan vorton, kiu sinonimas je la vira senco kun ''li'', nome ''hi''.
 
== Argumentoj kontraŭ hiismo ==
 
* La specifigo de virsekso de [[iĉa radiko|firme viraj radikoj]] kaj la seksneŭtreco de sensufiksa firme vira radiko estas tro stranga ŝanĝo al la lingvo.
 
* ''hi'' estas [[anglismo]], kaj multaj esperantistoj malakceptas influon de la angla lingvo.
 
 
==Vidu ankaŭ==
*[[DLT]]
*[[Seksneŭtrala homa triapersona pronomo]]
▲*[[Iĉismo]]
*[[-iĉ-]]
*[[liismoLiismo]]
*[[Riismo]]
*[[Iĉismo]]
 
 
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Specialaĵo:MobileDiff/869707"

Navigada menuo