Ĉipevajana lingvo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Ĉipeŭjana lingvo renomita al Ĉipevajana lingvo: La estiminda proponinto de la artikolo evidente misinterpretis la angla literumadon de la nomo "Chipewyan" |
korektis nomojn por akordigi ilin al atabaskanistaj normoj, forigis superfluan majuskligon |
||
| Linio 13: | Linio 13: | ||
|Fam5=Nordokcidenta Kanado |
|Fam5=Nordokcidenta Kanado |
||
}} {{eble IFA}} |
}} {{eble IFA}} |
||
La ''' |
La '''dene-sulina lingvo''' (angle: '''Chipewyan''' aŭ '''Dene'''; dene-suline: '''Dëne Sųłiné''', '''Dene Sųłiné''', '''Dene Suliné''', '''Dëne Suliné''', '''Dene Soun’liné''') estas la [[lingvo]] parolata de la ĉipevajana gento de centra Kanado (partoj de [[Alberto]], [[Saskaĉevano]], [[Manitobo]], [[Nordokcidentaj Teritorioj]], kaj [[Nunavuto]]). Parolas ĝin 4000 el 6000 etnaj Ĉipevajanoj. |
||
La |
La ĉipevajana estas parto de la [[Atapaska lingvaro|atabaska familio]] kaj estas parenca al la [[Dinea lingvo]]. |
||
La |
La dene-sulina estas unu el la oficialaj lingvoj de la [[Nordokcidentaj Teritorioj]]; la aliaj estas la [[Angla lingvo|angla]], la [[Franca lingvo|franca]], la [[Krioj|kria]], la [[Dogriba lingvo|dogriba]], la [[Gviĉina lingvo|gviĉina]], la [[Inuka lingvo|inuka lingvo]], kaj la [[Slavia lingvo|slavia]]. |
||
== Sonoj == |
== Sonoj == |
||
Kiel registrite je 06:23, 10 jun. 2007
| Dene-Sulina lingvo | |
| Dëne Sųłiné | |
| lingvo • moderna lingvo | |
|---|---|
| Northern Athabaskan | |
| Parolata en | Kanado |
| Regiono | Norda Alberto, Saskaĉevano, Manitobo; sudaj Nordokcidentaj Teritorioj kaj Nunavuto |
| Parolantoj | 4 000 |
| Skribo | Kanada indiĝena silabaro, latina alfabeto |
| Lingva statuso | 2 vundebla |
| Lingvaj kodoj | |
| Lingvaj kodoj | |
| ISO 639-2 | chp |
| ISO 639-3 | chp |
| Glottolog | chip1261 |
| Angla nomo | Chipewyan |
| Franca nomo | chipewyan |
La dene-sulina lingvo (angle: Chipewyan aŭ Dene; dene-suline: Dëne Sųłiné, Dene Sųłiné, Dene Suliné, Dëne Suliné, Dene Soun’liné) estas la lingvo parolata de la ĉipevajana gento de centra Kanado (partoj de Alberto, Saskaĉevano, Manitobo, Nordokcidentaj Teritorioj, kaj Nunavuto). Parolas ĝin 4000 el 6000 etnaj Ĉipevajanoj.
La ĉipevajana estas parto de la atabaska familio kaj estas parenca al la Dinea lingvo.
La dene-sulina estas unu el la oficialaj lingvoj de la Nordokcidentaj Teritorioj; la aliaj estas la angla, la franca, la kria, la dogriba, la gviĉina, la inuka lingvo, kaj la slavia.
Sonoj
Konsonantoj
La 39 konsonantoj de la Dene-Sulina:
| Bilabiala | Interdentala | Dentala | Postalveolara | Velara | Glotala | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| centra | laterala | ebena | labiala | ||||||
| Halto | neaspiracia | p | t | k | kʷ | ||||
| aspiracia | tʰ | kʰ | kʷʰ | ||||||
| ejectiva | tʼ | kʼ | kʼʷ | ʔ | |||||
| Afrikato | neaspiracia | tθ | ʦ | tɬ | ʧ | ||||
| aspiracia | tθʰ | ʦʰ | tɬʰ | ʧʰ | |||||
| ejectiva | tθʼ | ʦʼ | tɬʼ | ʧʼ | |||||
| Nazalo | m | n | |||||||
| Trilo | r | ||||||||
| Frikativo | senvoĉa | θ | s | ɬ | ʃ | χ | χʷ | h | |
| voĉa | ð | z | ɮ | ʒ | ʁ | ʁʷ | |||
La "velaraj" frikativoj estas reale uvularaj.
Vokaloj
La Dene-Sulina havas vokalojn de 6 diferencajn kvalitojn.
| Antaŭa | Centra | Dorsa | |
|---|---|---|---|
| Alta | mi | u | |
| Supra-Meza | e | o | |
| Suba-Meza | ɛ | ||
| Malalta | a |
La plejo da vokaloj povas esti aŭ
Rezulte, la Dene-Sulina havas 18 fonemajn vokalojn:
| Antaŭa | Centra | Dorsa | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| mallonga | longa | mallonga | longa | mallonga | longa | ||
| Alta | buŝa | mi | iː | u | uː | ||
| naza | ĩ | ĩː | ũ | ũː | |||
| Mez-supra | e | o | |||||
| Mez-suba | buŝa | ɛ | ɛː | ||||
| naza | ɛ̃ | ɛ̃ː | |||||
| Malalta | buŝa | a | aː | ||||
| naza | ã | ãː | |||||
La Dene-Sulina ankaŭ havas 9 buŝajn kaj nazajn diftongojn de la formo vokalo + /j/.
| Antaŭa | Centra | Dorsa | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| buŝa | naza | buŝa | naza | buŝa | naza | |
| Alta | uj | ũj | ||||
| Meza | ej | ẽj | əj | oj | õj | |
| Malalta | aj | ãj | ||||
Tonoj
La Dene-Sulina havas du tonojn:
- alta
- malalta
Eksteraj ligiloj
- Chipewyan je Ethnologue
- Niaj Lingvoj: Dene (Saskaĉevana Indiana Kultura Centro)
- historio & fono
- rezervejoj
- rezervejo (mapoj, mapas)
- konservado/revitalization
- alfabeto
- gramatiko
- terminoj)/frazoj (inkluzivas sondosierojn)
Bibliografio
- Cook, Eung-Do. (2004). A grammar of Dëne Sųłiné (Chipewyan) (~A gramatiko de Dëne Sųłiné (Chipewya). Algonquian and Iroquoian Linguistics - Special Athabaskan Number, Memoir 17. Winnipeg: Algonquian and Iroquoian Linguistics. ISBN 0-921064-17-9.
- Gordon, Raymond G., Jr. (Ed.). (2005). Ethnologue: Languages of the world (~Ethnologue: Lingvoj de la mondo) (15-a ed.). Dallas, TX: SIL International. ISBN 1-55671-159-X. (Perreta versio: http://www.ethnologue.com).
- Li, Fang-Kuei. (1946). Chipewyan. In C. Osgood & H. Hoijer (Eds.), Linguistic structures of native America (~Lingvaj strukturoj de aŭtoĥtona Ameriko) (pp. 398-423). New York: The Viking Fund.
- Osgood, Cornelius; & Hoijer, Harry (Eds.). (1946). Linguistic structures of native America (~Lingva (strukturoj, strukturas) de aŭtoĥtona Ameriko). Viking fund publications in anthropology (No. 6). New York: The Viking Fund. (Represita 1963, 1965, 1967, & 1971, ( New York: Johnson Reprint Corp.).