Solresolo: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
MalafayaBot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: vo:Solresol
Linio 94: Linio 94:
[[ru:Сольресоль]]
[[ru:Сольресоль]]
[[sv:Solresol]]
[[sv:Solresol]]
[[vo:Solresol]]
[[zh:索来索语]]
[[zh:索来索语]]

Kiel registrite je 14:14, 5 maj. 2008

Lingvo > Planlingvoj > Solresol


Nomo: Solresol
Parolantoj: ?
Origino: verkita de Jean François Sudre je la 19-a jarcento
Skribo: muzikaj tonoj


Historio

Solresol /sore'sol/ estas apriora artefarita helplingvo verkita de Jean François Sudre (1787-1864). Li komencis prilabori ĝin je 1817. En 1827, li prezentis la projekton al Académie des Beaux-Arts de Parizo. La Institut de France aprobis ĝin en 1827, 1833, 1839 kaj en 1856. Multaj provincaj akademioj de Francio ankaŭ favoris al ĝi. En la Internacia ekspozicio de Parizo 1855 Sudre estas premiita per 10 mil frankoj, kaj en Internacia ekspozicio de Londono 1862 li ricevis honoran medalon.

Ĝi havis siatempe iom da sukceso, Napoleono la 3-a iomete interesiĝis pri Solresol kaj, laŭdire, stipendiis Sudre, ankaŭ (Victor Hugo, Alphonse de Lamartine, kaj aliaj interesiĝis pri ĝi, sed estis rapide forgesita pro la sukceso de aliaj lingvoj : Volapük kaj poste Esperanto. Solresolo estas grava al historio de planitaj lingvoj de multaj vidpunktoj: ĝi estis la unua artefarita lingvo kies projekto estis serioze atentata de publiko, ĝi estis pionira en ideo pri modernaj interlingvoj kaj, fine, estis la unua interlingvo kiu havis parolantojn. La finan projekton la vidvino de Sudre presis nur en 1866, eble, pro tio, la ĝenerala publiko konis ĝin tro malfrue.

Priskribo

Solresol uzas alfabeton el sep simboloj, nome la sep tonoj de la baza solfeĝo, de kiuj venas ankaŭ la (parola) nomo de la lingvo (Sol-Re-Sol). Per la solfeĝaj tonoj eblas zumi aŭ fajfi la lingvon aŭ ludi ĝin per muzika instrumento; uzante la latinliterajn nomojn (Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si) eblas skribi la lingvon. Oni rajtas mallongigi forlasante la lastan literon (Solresol → Sorso). Louis Couturat diris ke Soudre agis kies homo kiu "kreis biciklon, kiu ankaŭ servas kiel boato".

Solresol estas arbitrara lingvo: la vortoj estas konstruitaj a priori, sed sen rigida logika pripenso. La simplaj vortoj havas 3 notojn; la kunmetitaj estas dividitaj inter kategorioj per prefikso: DO por homoj kaj rilataj aferoj, RE por la domo, MI por agoj ktp. Ekzemple :

  • Rdfs : vestaĵoj > Rdrf : ĉemizo;
  • Drd: tempo > Drm: tago > Drf: semajno > Drs: monato > Drl: jaro > Drs: jarcento;

Oni inversigas la literojn por konstrui la malon de vorto : fs signifas multe, sf malmulte.

Aliaj ekzemploj:

  • Dms= dio/Smd= diablo

La ina formo de substantivoj, oni faras per la longigo de lasta vokalo de la vorto: sisol (sinjoro) > siso:l (sinjorino). La pluralon oni markas per la dubligo de la unua konsonanto de lasta silabo: dofa (li) > doffa (ili maskla). Tio tre malfaciligas la prononcon kaj komprenon.

La artikolo "la" estas deklinata:

La adjektivo kaj la verbo estas neŝanĝeblaj.

Nombroj (1-10): redodo, remimi, refafa, resolsol, relala, resisi, mimido, mimire, mimifa, mimisol.

Eksteraj Ligiloj

Bibliografio

Rapports sur la langue musicale : inventée par M. F. Sudre, approuvée par l'Institut royal de France et opinion de la presse française, belge et anglaise sur les différentes applications de cette science.
[Paris] : Impr. de Ve Dondey-Dupré, [1836?]
72 p. ; 23 cm

Sudre, Jean Francois Langue musicale universelle Paris: 1866 (480+ p.) PM 8008.S94

Gajewski, Boleslas Grammaire du Solresol, ou langue universelle de Fr. Sudre Paris: 1902 (44 p.)


Vidu ankaŭ jenon: