UK 1909

La 5-a Universala Kongreso okazis en Barcelono, Katalunio, Iberio en 1909 sub la nomo la V-a Tutmonda Kongreso de Esperanto. 1287 partoprenantoj el 32 landoj ĉeestis kaj Frederic Pujulà i Vallès estis la Prezidanto. Rimarkinde, Reĝo Alfonso XIII de Hispanio ĉeestis kaj montris sian subtenon de la lingvo. Tie la reĝo renkontis D-ro Zamenhof kaj donis al li la titolon de Comendador de la Orden de Isabel la Católica (Komandanto de la Ordeno de "Izabel la Katolika") kaj post tio la registaro oficiale permesis ke oni instrui Esperanton en la oficialaj lernejoj, komencanta kun la Centrala Universitato de Madrido. Krome, la kongreso ankaŭ havis iom da naciista sento ĉar partoprenis pluraj anarkistaj, komunistaj kaj republikaj Esperantistoj. Nelonge antaŭe, lokaj maldekstristaj Esperantistoj inkluziviĝis en 'La Tragika Semajno', sanga ribelo en Barcelono sufokita de la armeo, kun pli ol cent mortintoj, dekoj da bruligitaj preĝejoj kaj miloj da arestitoj. Ties partoprenado en tiu konflikto estis reprezentata en la kataluna filmo "ciutat cremada” (1976).

Teatraĵo prezentita

• Mistero de doloro de Adrià Gual, reĝisoris la tradukinto Frederic Pujulà i Vallès, tiam direktoro de la Teatro Romea, prezentis profesiaj geaktoroj.