Solresolo: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
eNeniu resumo de redakto |
|||
| Linio 10: | Linio 10: | ||
=Historio= |
==Historio== |
||
'''Solresol''' /sore'sol/ estas apriora artefarita helplingvo verkita de [[Jean François Sudre]] ([[1787]]-[[1862]]). Li komencis prilabori ĝin en [[1817]]. En [[1827]], li prezentis la projekton al [[Académie des Beaux-Arts]] de [[Parizo]]. La [[Institut de France]] aprobis ĝin en [[1827]], [[1833]], [[1839]] kaj en [[1856]]. Ankaŭ multaj provincaj [[akademio]]j de [[Francio]] favoris al ĝi. En la [[Internacia ekspozicio]] de Parizo [[1855]] Sudre estas premiita per dek mil [[franko]]j, kaj en Internacia ekspozicio de [[Londono]] [[1862]] li ricevis honoran [[medalo]]n. |
'''Solresol''' /sore'sol/ estas apriora artefarita helplingvo verkita de [[Jean François Sudre]] ([[1787]]-[[1862]]). Li komencis prilabori ĝin en [[1817]]. En [[1827]], li prezentis la projekton al [[Académie des Beaux-Arts]] de [[Parizo]]. La [[Institut de France]] aprobis ĝin en [[1827]], [[1833]], [[1839]] kaj en [[1856]]. Ankaŭ multaj provincaj [[akademio]]j de [[Francio]] favoris al ĝi. En la [[Internacia ekspozicio]] de Parizo [[1855]] Sudre estas premiita per dek mil [[franko]]j, kaj en Internacia ekspozicio de [[Londono]] [[1862]] li ricevis honoran [[medalo]]n. |
||
| Linio 16: | Linio 16: | ||
Ĝi havis siatempe iom da sukceso, [[Napoleono la 3-a]] iomete interesiĝis pri Solresol kaj, laŭdire, stipendiis Sudre, ankaŭ [[Victor Hugo]], [[Alphonse de Lamartine]], kaj aliaj interesiĝis pri ĝi, sed ĝi estis rapide forgesita pro la sukceso de aliaj lingvoj : [[Volapük]] kaj poste [[Esperanto]]. Solresolo estas grava por la historio de planitaj lingvoj laŭ multaj vidpunktoj: ĝi estis la unua artefarita lingvo kies projekto estis serioze atentata de la publiko, ĝi estis pionira en la ideo pri modernaj interlingvoj kaj, fine, estis la unua interlingvo kiu havis parolantojn. La finan projekton la vidvino de Sudre publikigis nur en [[1866]], eble, pro tio, la ĝenerala publiko konis ĝin tro malfrue. |
Ĝi havis siatempe iom da sukceso, [[Napoleono la 3-a]] iomete interesiĝis pri Solresol kaj, laŭdire, stipendiis Sudre, ankaŭ [[Victor Hugo]], [[Alphonse de Lamartine]], kaj aliaj interesiĝis pri ĝi, sed ĝi estis rapide forgesita pro la sukceso de aliaj lingvoj : [[Volapük]] kaj poste [[Esperanto]]. Solresolo estas grava por la historio de planitaj lingvoj laŭ multaj vidpunktoj: ĝi estis la unua artefarita lingvo kies projekto estis serioze atentata de la publiko, ĝi estis pionira en la ideo pri modernaj interlingvoj kaj, fine, estis la unua interlingvo kiu havis parolantojn. La finan projekton la vidvino de Sudre publikigis nur en [[1866]], eble, pro tio, la ĝenerala publiko konis ĝin tro malfrue. |
||
=Priskribo= |
==Priskribo== |
||
Solresol uzas [[alfabeto]]n el sep simboloj, nome la sep tonojn de la baza [[solfeĝo]], de kiuj venas ankaŭ la (parola) nomo de la lingvo (Sol-Re-Sol). Per la solfeĝaj tonoj eblas zumi aŭ fajfi la lingvon aŭ ludi ĝin per muzika instrumento; uzante la latinliterajn nomojn (Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si) eblas skribi la lingvon. Oni rajtas mallongigi forlasante la lastan literon (Solresol → Sorso). [[Louis Couturat]] diris, ke Sudre agis kiel homo kiu "kreis biciklon, kiu ankaŭ servas kiel boato". |
Solresol uzas [[alfabeto]]n el sep simboloj, nome la sep tonojn de la baza [[solfeĝo]], de kiuj venas ankaŭ la (parola) nomo de la lingvo (Sol-Re-Sol). Per la solfeĝaj tonoj eblas zumi aŭ fajfi la lingvon aŭ ludi ĝin per muzika instrumento; uzante la latinliterajn nomojn (Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si) eblas skribi la lingvon. Oni rajtas mallongigi forlasante la lastan literon (Solresol → Sorso). [[Louis Couturat]] diris, ke Sudre agis kiel homo kiu "kreis biciklon, kiu ankaŭ servas kiel boato". |
||
| Linio 43: | Linio 43: | ||
Nombroj (1-10): redodo, remimi, refafa, resolsol, relala, resisi, mimido, mimire, mimifa, mimisol. |
Nombroj (1-10): redodo, remimi, refafa, resolsol, relala, resisi, mimido, mimire, mimifa, mimisol. |
||
=Eksteraj Ligiloj= |
==Eksteraj Ligiloj== |
||
*[http://www.ptialaska.net/~srice/solresol/solresol.htm GRAMMAIRE DU SOLRÉSOL ou Langue Universelle] (france). |
*[http://www.ptialaska.net/~srice/solresol/solresol.htm GRAMMAIRE DU SOLRÉSOL ou Langue Universelle] (france). |
||
| Linio 49: | Linio 49: | ||
* [http://aleph.onb.ac.at/F?func=find-b&find_code=WRD&adjacent=N&request=solresol&x=5&y=6 Verkoj pri Solresolo] en la [http://www.onb.ac.at/sammlungen/plansprachen/eo/index.htm Kolekto por Planlingvoj kaj Esperantomuzeo] |
* [http://aleph.onb.ac.at/F?func=find-b&find_code=WRD&adjacent=N&request=solresol&x=5&y=6 Verkoj pri Solresolo] en la [http://www.onb.ac.at/sammlungen/plansprachen/eo/index.htm Kolekto por Planlingvoj kaj Esperantomuzeo] |
||
=Bibliografio= |
==Bibliografio== |
||
Rapports sur la langue musicale : inventée par M. F. Sudre, approuvée par l'Institut royal de France et opinion de la presse française, belge et anglaise sur les différentes applications de cette science.<br> |
Rapports sur la langue musicale : inventée par M. F. Sudre, approuvée par l'Institut royal de France et opinion de la presse française, belge et anglaise sur les différentes applications de cette science.<br> |
||
Kiel registrite je 20:49, 13 jun. 2008
Lingvo > Planlingvoj > Solresol
Nomo: Solresol
Parolantoj: ?
Origino: verkita de Jean François Sudre je la 19-a jarcento
Skribo: muzikaj tonoj
Historio
Solresol /sore'sol/ estas apriora artefarita helplingvo verkita de Jean François Sudre (1787-1862). Li komencis prilabori ĝin en 1817. En 1827, li prezentis la projekton al Académie des Beaux-Arts de Parizo. La Institut de France aprobis ĝin en 1827, 1833, 1839 kaj en 1856. Ankaŭ multaj provincaj akademioj de Francio favoris al ĝi. En la Internacia ekspozicio de Parizo 1855 Sudre estas premiita per dek mil frankoj, kaj en Internacia ekspozicio de Londono 1862 li ricevis honoran medalon.
Ĝi havis siatempe iom da sukceso, Napoleono la 3-a iomete interesiĝis pri Solresol kaj, laŭdire, stipendiis Sudre, ankaŭ Victor Hugo, Alphonse de Lamartine, kaj aliaj interesiĝis pri ĝi, sed ĝi estis rapide forgesita pro la sukceso de aliaj lingvoj : Volapük kaj poste Esperanto. Solresolo estas grava por la historio de planitaj lingvoj laŭ multaj vidpunktoj: ĝi estis la unua artefarita lingvo kies projekto estis serioze atentata de la publiko, ĝi estis pionira en la ideo pri modernaj interlingvoj kaj, fine, estis la unua interlingvo kiu havis parolantojn. La finan projekton la vidvino de Sudre publikigis nur en 1866, eble, pro tio, la ĝenerala publiko konis ĝin tro malfrue.
Priskribo
Solresol uzas alfabeton el sep simboloj, nome la sep tonojn de la baza solfeĝo, de kiuj venas ankaŭ la (parola) nomo de la lingvo (Sol-Re-Sol). Per la solfeĝaj tonoj eblas zumi aŭ fajfi la lingvon aŭ ludi ĝin per muzika instrumento; uzante la latinliterajn nomojn (Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si) eblas skribi la lingvon. Oni rajtas mallongigi forlasante la lastan literon (Solresol → Sorso). Louis Couturat diris, ke Sudre agis kiel homo kiu "kreis biciklon, kiu ankaŭ servas kiel boato".
Solresol estas arbitra lingvo: la vortoj estas konstruitaj a priori, sed sen rigida logika pripenso. La simplaj vortoj havas 3 notojn; la kunmetitaj estas dividitaj inter kategorioj per prefikso: DO por homoj kaj rilataj aferoj, RE por la domo, MI por agoj ktp. Ekzemple :
- Rdfs : vestaĵoj > Rdrf : ĉemizo;
- Drd: tempo > Drm: tago > Drf: semajno > Drs: monato > Drl: jaro > Drs: jarcento;
Oni inversigas la literojn por konstrui la malon de vorto : fs signifas multe, sf malmulte.
Aliaj ekzemploj:
- Dms= dio/Smd= diablo
La ina formo de substantivoj, oni faras per la longigo de lasta vokalo de la vorto: sisol (sinjoro) > siso:l (sinjorino). La pluralon oni markas per la dubligo de la unua konsonanto de lasta silabo: dofa (li) > doffa (ili maskla). Tio tre malfaciligas la prononcon kaj komprenon.
La artikolo "la" estas deklinata:
- nominativo/akuzativo: La;
- dativo: Fa;
- genitivo/ablativo: Lasi.
La adjektivo kaj la verbo estas neŝanĝeblaj.
Nombroj (1-10): redodo, remimi, refafa, resolsol, relala, resisi, mimido, mimire, mimifa, mimisol.
Eksteraj Ligiloj
Bibliografio
Rapports sur la langue musicale : inventée par M. F. Sudre, approuvée par l'Institut royal de France et opinion de la presse française, belge et anglaise sur les différentes applications de cette science.
[Paris] : Impr. de Ve Dondey-Dupré, [1836?]
72 p. ; 23 cm
Sudre, Jean Francois Langue musicale universelle Paris: 1866 (480+ p.) PM 8008.S94
Gajewski, Boleslas Grammaire du Solresol, ou langue universelle de Fr. Sudre Paris: 1902 (44 p.)
Vidu ankaŭ jenon: