Romaj ciferoj: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Maksim (diskuto | kontribuoj) |
e roboto aldono de: zh-min-nan:Lô-má sò͘-jī |
||
Linio 104: | Linio 104: | ||
[[yi:רוימישע צאל]] |
[[yi:רוימישע צאל]] |
||
[[zh:罗马数字]] |
[[zh:罗马数字]] |
||
[[zh-min-nan:Lô-má sò͘-jī]] |
Kiel registrite je 19:18, 7 aŭg. 2008
La sistemo de Romiaj ciferoj (aŭ Romanaj ciferoj) aperis ĉirkaŭ la jaro 800 a.K. ĉe etruskoj kaj ĝin uzis ankaŭ latinlingvaj romianoj. Anoj de la eŭropa kulturo ankoraŭ uzas ĝin hodiaŭ por datoj (monatnombroj, jarcentoj), por nomoj de seriaj moŝtuloj (reĝoj, imperiestroj, papoj...), por ĉapitroj en libroj aŭ simple por dekoraj celoj en horloĝo.
Unu | I | Dek unu | XI | Tridek | XXX |
Du | II | Dek du | XII | Kvardek | XL |
Tri | III | Dek tri | XIII | Kvindek | L |
Kvar | IV (IIII en horloĝoj) | Dek kvar | XIV | Sesdek | LX |
Kvin | V | Dek kvin | XV | Sepdek | LXX |
Ses | VI | Dek ses | XVI | Okdek | LXXX |
Sep | VII | Dek sep | XVII | Naŭdek | XC |
Ok | VIII | Dek ok | XVIII | Cent | C |
Naŭ | IX | Dek naŭ | XIX | Kvincent | D |
Dek | X | Dudek | XX | Mil | M |
La regulo por skribi naturalajn nombrojn estas simpla: oni skribas romiajn ciferojn en vico, dume, se la granda cifero staras antaŭ malgranda, ili adiciiĝas (VI = 5+1 = 6), kontraŭkaze - oni subtrahas la malgrandan nombron de la granda (IX = 10-1=9). La dua principo estas uzata nur por eviti kvarfojan ripeton de la sama nombro: oni skribas XL = 50-10 = 40 anstataŭ XXXX = 10+10+10+10 = 40.
Plenumo de aritmetikaj operacioj per romanaj ciferoj estas maloportuna. Romianoj uzis abakon.
Unikodo
En Unikodo, estas specialaj signoj por skribitaj per romiaj ciferoj nombroj 1...12 kaj apartaj signoj L, C, D, M. Ili havas kodojn respektive U+2160 ... U+216F majusklaj kaj U+2170 ... U+217F minusklaj. Tamen, ĉi tio ne malebligas uzon de kutimaj latinaj literoj U+0041 ... U+005A por skribado de la romiaj ciferoj.
Vidu en listo de signoj de Unikodo 2000-23FF.
Vidu ankaŭ
|
Eksteraj ligiloj
greke http://ostermiller.org/calc/roman.html greke http://www.ubr.com/clocks/faq/iiii.html greke http://www.mysteriousetruscans.com/language.html greke http://www.phy6.org/outreach/edu/roman.htm