Valo de Morto: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Neniu resumo de redakto |
e Bildoj venos poste |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero:Death Valley Dunes.jpg|thumb|350px|<center>[[duno]]j de la Valo de Morto]] |
<!-- [[Dosiero:Death Valley Dunes.jpg|thumb|350px|<center>[[duno]]j de la Valo de Morto]] --> |
||
La '''Valo de Morto''' – [[angle]] ''Death Valley'' – estas [[dezerto]] en la ŝtato [[Kalifornio]] de [[Usono]]. Temas pri la plej malalta, plej seka kaj plej varmega [[valo]] de [[Usono]]<ref>[http://www.desertusa.com/dv/du_dvpmain.html retejo pri la Nacia Parko Valo de Morto (angle)]</ref>. La plej malalta punkto de la dezerto situas 85,5 metrojn sub la [[marnivelo]]. La dezerto havas la rekordon pri la plej alta fidinde mezurita temperaturo en [[Ameriko]], 56,7 °C, notita en la loko ''Furnace Creek'' dum [[1913]] – ĵus sub la tutmonda rekordo pri la plej alta fidinde mezurita temperaturo, 58 °C, kiu mezuriĝis en la loko ''El Aziza'' de [[Libio]] dum [[1922]]. La dezerto situas okcidente de la montaro [[Sierra Nevada (Usono)|Sierra Nevada]] en la [[Granda Baseno]] kaj la[[Mojave-dezerto]]. Ĝi konsistigas grandan parton de la [[Nacia Parko Valo de Morto]]. La teritorio situas norde-sude inter la montoĉenoj ''Amargosa'' oriente kaj ''Panamint'' okcidente. La montaroj ''Sylvania'' kaj ''Owlshead'' konsistigas la nordan respektive sudan limojn. La dezerto kovras areon de proksimume 7 800 km². |
La '''Valo de Morto''' – [[angle]] ''Death Valley'' – estas [[dezerto]] en la ŝtato [[Kalifornio]] de [[Usono]]. Temas pri la plej malalta, plej seka kaj plej varmega [[valo]] de [[Usono]]<ref>[http://www.desertusa.com/dv/du_dvpmain.html retejo pri la Nacia Parko Valo de Morto (angle)]</ref>. La plej malalta punkto de la dezerto situas 85,5 metrojn sub la [[marnivelo]]. La dezerto havas la rekordon pri la plej alta fidinde mezurita temperaturo en [[Ameriko]], 56,7 °C, notita en la loko ''Furnace Creek'' dum [[1913]] – ĵus sub la tutmonda rekordo pri la plej alta fidinde mezurita temperaturo, 58 °C, kiu mezuriĝis en la loko ''El Aziza'' de [[Libio]] dum [[1922]]. La dezerto situas okcidente de la montaro [[Sierra Nevada (Usono)|Sierra Nevada]] en la [[Granda Baseno]] kaj la[[Mojave-dezerto]]. Ĝi konsistigas grandan parton de la [[Nacia Parko Valo de Morto]]. La teritorio situas norde-sude inter la montoĉenoj ''Amargosa'' oriente kaj ''Panamint'' okcidente. La montaroj ''Sylvania'' kaj ''Owlshead'' konsistigas la nordan respektive sudan limojn. La dezerto kovras areon de proksimume 7 800 km². |
||
===Klimato=== |
===Klimato=== |
||
[[Dosiero:Death Valley Tourists.jpg|thumb|<center>la Valo de Morto]] |
<!-- [[Dosiero:Death Valley Tourists.jpg|thumb|<center>la Valo de Morto]] --> |
||
La temperaturoj en la valo kutime alternas inter ĝis 54 °C dum someraj tagoj ĝis sub 0 °C sum vintraj noktoj. La plej malalta temperaturo fidinde mezurita estis -9 °C en la loko ''Furnace Creek''. Frostaj temperaturoj, do sub 0° C, averaĝe mezuriĝas dum 11 ĝis 12 tagoj ĉiujare. |
La temperaturoj en la valo kutime alternas inter ĝis 54 °C dum someraj tagoj ĝis sub 0 °C sum vintraj noktoj. La plej malalta temperaturo fidinde mezurita estis -9 °C en la loko ''Furnace Creek''. Frostaj temperaturoj, do sub 0° C, averaĝe mezuriĝas dum 11 ĝis 12 tagoj ĉiujare. |
||
| Linio 13: | Linio 13: | ||
== En literaturo kaj filmoj== |
== En literaturo kaj filmoj== |
||
[[Dosiero:DeathValley L7 JuneJuly2000.jpg|thumb|<center>satelita bildo de la Valo de Marto]] |
<!-- [[Dosiero:DeathValley L7 JuneJuly2000.jpg|thumb|<center>satelita bildo de la Valo de Marto]] --> |
||
En romanoj kaj filmoj, kiuj disvolviĝas en okcidenta Usono, la valo ofte menciiĝas pro siaj ekstremaj klimataj cirkonstancoj, kaj tial estas vaste konata. Multaj [[scienc-fikcio|scienc-fikciaj]] filmoj kaj ankaŭ komputilaj ludoj uzas la pejzaĝon de la valo, kiu kun iom da fantazio aspektas preskaŭ ekster-tera. |
En romanoj kaj filmoj, kiuj disvolviĝas en okcidenta Usono, la valo ofte menciiĝas pro siaj ekstremaj klimataj cirkonstancoj, kaj tial estas vaste konata. Multaj [[scienc-fikcio|scienc-fikciaj]] filmoj kaj ankaŭ komputilaj ludoj uzas la pejzaĝon de la valo, kiu kun iom da fantazio aspektas preskaŭ ekster-tera. |
||
Kiel registrite je 08:43, 18 jan. 2009
La Valo de Morto – angle Death Valley – estas dezerto en la ŝtato Kalifornio de Usono. Temas pri la plej malalta, plej seka kaj plej varmega valo de Usono[1]. La plej malalta punkto de la dezerto situas 85,5 metrojn sub la marnivelo. La dezerto havas la rekordon pri la plej alta fidinde mezurita temperaturo en Ameriko, 56,7 °C, notita en la loko Furnace Creek dum 1913 – ĵus sub la tutmonda rekordo pri la plej alta fidinde mezurita temperaturo, 58 °C, kiu mezuriĝis en la loko El Aziza de Libio dum 1922. La dezerto situas okcidente de la montaro Sierra Nevada en la Granda Baseno kaj laMojave-dezerto. Ĝi konsistigas grandan parton de la Nacia Parko Valo de Morto. La teritorio situas norde-sude inter la montoĉenoj Amargosa oriente kaj Panamint okcidente. La montaroj Sylvania kaj Owlshead konsistigas la nordan respektive sudan limojn. La dezerto kovras areon de proksimume 7 800 km².
Klimato
La temperaturoj en la valo kutime alternas inter ĝis 54 °C dum someraj tagoj ĝis sub 0 °C sum vintraj noktoj. La plej malalta temperaturo fidinde mezurita estis -9 °C en la loko Furnace Creek. Frostaj temperaturoj, do sub 0° C, averaĝe mezuriĝas dum 11 ĝis 12 tagoj ĉiujare.
Multaj el la mallarĝaj, serpentinaj stratoj de la valo konstruiĝis dum la 1930-aj jaroj kaj ne povas esti aŭte uzataj je granda rapideco. La plej malalta punkto de Usono specife estas ĉe la loko Badwater ene de la dezerto. La rivero Amargosa kaj la rojo Furnace fluas tra la valo, sed kutime malaperas en la sablo de la dezerta grundo. Nur dum escepte pluvaj periodoj la rivero Amargosa dumtempe fluas sur la surfaco kaj eĉ povas formi dumtempan lageton ĉe la loko Badwater, kiel okazis dum la malseka vintro de la jaro 2005.
Tradiciaj loĝantoj
La Valo de Morto estas la hejmregiono de la indiana tribo de timbiŝoj (angle Timbisha), kiuj vivas en la valo dum almenaŭ la lastaj mil jaroj. Iuj el la familioj nun daŭre vivas en la vala loĝloko Furnace Creek. La indiana nomo de la valo, timpisa, signifas "roka farbo" kaj aludas al tio, ke la valo estas fonto por natura farbo ruĝece oranĝkolora.
En literaturo kaj filmoj
En romanoj kaj filmoj, kiuj disvolviĝas en okcidenta Usono, la valo ofte menciiĝas pro siaj ekstremaj klimataj cirkonstancoj, kaj tial estas vaste konata. Multaj scienc-fikciaj filmoj kaj ankaŭ komputilaj ludoj uzas la pejzaĝon de la valo, kiu kun iom da fantazio aspektas preskaŭ ekster-tera.
Vidu ankaŭ
- la artikolon pri la Nacia Parko Valo de Morto
Referencoj
Retaj ligiloj
greke retejo pri la Nacia Parko Valo de Morto (angle) greke fotoj pri la Valo de Morto greke "la Valo de Morto dum semajno": 1000 fotoj 800x600 greke biosferaj rezervejoj de Unesko: La dezertoj Mojave kaj Kolorado greke artikolo pri "strangaj movantaj rokoj de la valo" (angle) greke vetero en la Valo de Morto (angle)
Koordinatoj: 36° 14' norde, 116° 46' okcidente