Eleonora de Akvitanio

Eleonora de Akvitanio
franca-angla reĝino
Persona informo
Naskiĝo	ĉ. 1122 en Poitiers, Akvitanio
Morto	1-a de aprilo 1204 en Fontevrault, Francio
Tombo	Abatejo Fontevraud
Lingvoj	okcitana
Ŝtataneco	Duklando Akvitanio
Familio
Patro	Vilhelmo la 10-a, duko de Akvitanio
Patrino	Aenor de Châtellerault
Frat(in)o	Petronilla of Aquitaine
Edz(in)o	Ludoviko la 7-a • Henriko la 2-a de Anglio
Infanoj	Maria de Francio • Alice of France • William IX, Count of Poitiers • Henriko la Juna Reĝo • Matilda Plantaĝeneto • Rikardo Leonkora • Gotfredo la 2-a • Eleonora de Anglio • Johana de Anglio • Johano de Anglio
Parencoj	Blanka de Kastilio Henriko la 1-a de Kastilio
Okupo
Okupo	female crusader

Eleonora de Akvitanio (ĉ. 1122 en Poitiers en Akvitanio – 1-a de aprilo 1204 en monaĥejo Fontevrault, Francio) estis franca kaj angla reĝino kaj unu el la plej potencaj virinoj en la mezepoko.

Ŝia nomo estas okcitane Aleonòr d'Aquitània, france Aliénor aŭ Éléonore d'Aquitanie. Origine ŝia nomo estis Aenòr, sed por distingi ŝin de ŝia patrino oni nomis ŝin (en ŝia okcitana gepatra lingvo) Aliénor ("la alia Aenòr").

Ŝi havis tre viglan, entrepreneman karakteron, ampleksan edukon, amis muzikon, arton, literaturon kaj potencon.

Ŝiaj gepatroj estis Vilhelmo la 10-a (Akvitanio) (1099-1137) kaj Aenòr de Chateleràud (1105-1130), filino de Aimeric la 1-a, vicduko de Chateleràud (aŭ Châtellerault). Ŝia naskiĝdato ne estas certa, oni supozas la jaron 1122.

Unua Edziĝo

Ŝia sola frato mortis infanaĝe. Do post la patro de la patro ŝi - 15-jara - heredis la duklandon Akvitanio kaj samjare edziniĝis kun Ludoviko de Francio.

Dosiero:Eleonoraquitania.gif

Eleonora de Akvitanio kun sia unua edzo, reĝo Ludoviko la Juna de Francio

Tiu filo de reĝo Ludoviko la 6-a kiel dua filo estis edukita en la monaĥejo Dipatrino de Parizo; nur post la frua morto de sia frato Filipo (1116–1131) iĝis kronprinco kaj devis forlasi la monaĥejon. Dum sia tuta vivo li restis spirite ligita al la monaĥa vivo kaj havis monaĥan konsiliston: Abato Suger. Li estis kronita reĝo de Francio kiel Ludoviko la 7-a, lia kromnomo estas "la Juna".

Ĉe la reĝa korto la juna edzino instigis viglan vivon de arto kaj belarto - kompreneble kontraŭ la intenco de sia edzo. Oni imputas al Eleonora multajn amoradojn.

En sia geedzeco kun Ludoviko la Juna Eleonora naskis nur du filinojn (Maria (Grafino de Champagne) 1145 kaj Alice (Alix) 1150). Pro tio kaj pro la ĝeno per la artama kaj memstarema karaktero de Eleonora Ludoviko fine postulis nuligon de la geedzeco. Eleonora estis 30-jara, kiam la geedzeco estis oficiale nuligita de la Koncilio de Beaugency la 21-an de marto 1152, la oficiala kaŭzo estis "tro proksima parenceco" inter la geedzoj. Supozeble ankaŭ por Eleonora la nuligo estis bonvena, oni atribuas al ŝi la eldiron: "Mi edziniĝis kun monaĥo, ne kun viro."

Eleonora de Akvitanio

Dua Edziĝo

Nur du monatojn poste, la 18-an de majo 1152, ŝi denove edziniĝas. La dua edzo estis Henriko Plantagenet (1133 - 1189), grafo de Anĵuo kaj duko de Normandio. Li estis pranepo de Vilhelmo la Konkerinto, kiu du jarojn poste fariĝos reĝo de Anglio. Por Henriko la geedziĝo estis tre avantaĝa: li akiris imperion kiu enhavis multe da Francio. Sed aparte Akvitanio rezistis lin, kaj liaj klopodoj akiris Tuluzon (parto de la heredo de la patro de Eleonoro) malsukcesis.

La rilatoj de Eleonoro kaj Henriko estis tikla. Ŝi fieris kaj deziris iom da sendependo. Li ofte ĝuis amaferojn kun aliaj virinoj. Fine en 1167 ŝajnas ke ili separiĝis: Eleonoro translokiĝis de Anglio al siaj landoj en Francio, kaj, eskortata de Henriko mem kaj lia armeo, iris al Poitiers kie ŝi havis kortegon. Henriko lasis grafon Patrick gardi ŝin. Post kiam Patrick mortis dum bataleto, Eleonoro preskaŭ sendepende ekregis Akvitanion. Ŝi elaĉetis la junan nevon de Patrick Vilhelmon Marshal, kiu kaptiĝis dum la bataleto.

Ĉe Poitiers Eleonoro kultivis la kulton de fin'amor kaj trobadoroj ĉeestis ŝian kortegon. Ŝi estis patronino de Wace, Chrétien de Troyes kaj aliaj verkistoj. Pri ŝiaj registaraj decidoj oni scias malmulte: ŝajnas ke kaj Henriko kaj la eklezio forviŝis la oficialajn registrojn.

Malliberulino

En marto 1173 Henriko la Juna Reĝo, subtenata de Eleonoro, ribelis kontraŭ Henrikon la 2-an. Ŝi instigis la nobelojn de siajn sudfrancaj landoj partopreni la ribelon. Survojaĝe al Parizo ŝi estis kaptata kaj sendata al sia edzo, kiu sekrete detenis ŝin. La 8-an de julio 1174 li velis kun Eleonoro al Anglio. Tuj post ilia alteriĝo, li sendis ŝin al la kastelo de Winchester. Dum la sekvaj dek ses jaroj ŝi malliberiĝis en diversaj lokoj, plejparte en Anglio, kvankam, por plifortigi sian pretendon al pluraj bienoj en Normandio, en 1183 Henriko mallonge alvenigis ŝin al Normandio.

Vidvino

Tuj post la morto de Henriko (1189), Rikardo la 1-a sendis Vilhelmon Marshal liberigi Eleonoron, sed kiam li alvenis li trovis ke ŝiaj gardistoj jam liberigis ŝin. Ŝi servis kiel regento de Rikardo en Anglio, kaj ŝia subskribo estis "Eleonoro, per la graco de Dio reĝino de Anglio". Kiam, revene de krucmilito, Rikardo kaptiĝis, Eleonoro mem iris al Germanio por aranĝi lian liberiĝon.

Eleonoro postvivis Rikardon. En 1199, kiel parto de pacakordo inter Filipo la 2-a (Francio) kaj Johano (Anglio), estis decidate ke Ludoviko, la heredonto de Filipo, edziĝos al unu el la nepinoj de Johano kiuj estis princinoj de Kastilio. Johano sendis la sepdeksepjaran Eleonoron selekti la princinon. Proksime al Poitiers, ŝi estis kaptata de Hugo la 9-a (Lusignan). Por gajni sian liberiĝon ŝi devis cedi bienojn al Hugo. En januaro 1200 ŝi fine alvenis al la kastilia kortego. Tie ŝi selektis Blankan. En marto ŝi kaj Blanka ekvojaĝis al Francio. Ekde Bordeaux la fama kapitano Mercadier eskortis ŝin, sed estis mortigata de rivalo. Eleonoro kaj Blanka malrapide iris al la valo de Luaro, kie ŝi konfidis Blankan al la ĉefepiskopo de Bourdeaux. Ŝi mem pluiris al Fontevraud, kie ŝi restis malsane kaj estis vizitato de Reĝo Johano.

Efigio de Eleonoro kaj Henriko la 2-a ĉe Abatejo Fontevraud

Ŝi denove malsanis en frua 1201. Kiam milito estiĝis inter Johano kaj Filipo la 2-a, ŝi subtenis sian filon Johanon, kaj vojaĝis al Poitiers por forbari ties nevon Arturo. Arturo sieĝis ŝin en la kastelo de Mirabeau. Johano tuj marŝis suden, venkis la sieĝantojn kaj kaptis Arturon. Eleonoro eniris Abatejon Fontevraud kiel monaĥino. Ŝi mortis en 1204 kaj entombiĝis en tiu abatejo, apud sia edzo Henriko la 2-a kaj sia filo Rikardo. La tomba efigio montras ŝin leganta la Biblion kaj estas ornamita per multvaloraj juveloj.

Infanoj

Eleonoro de Akvitanio kaj Ludoviko la 7-a havis du infanojn:

• Maria (Grafino de Champagne) (1145-1198)
• Alix (1151-1198) kiu edziĝis al Teobaldo la 5-a (Blois)

Eleonoro de Akvitanio kaj Henriko la 2-a havis ok infanojn:

• Vilhelmo, grafo de Poitiers, kiu mortis infane en 1156
• Henriko la Juna Reĝo (1155-1183)
• Matilda (dukino de Saksio) (1156-1189), 2-a edzino de Henriko la Leono
• Rikardo la 1-a (Anglio) (1157-1199)
• Ĝofredo la 2-a (Bretonio) (1158-1186)
• Eleonoro de Anglio (Reĝino de Kastilio) (1162-1214)
• Johana de Anglio (Reĝino de Sicilio) (1165-1199)
• Johano (Anglio) (1166-1216)