Esperantologio: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
eNeniu resumo de redakto
Linio 1: Linio 1:
{{TemasPri|fako de lingvistiko|la samnoma [[Esperanto-gazeto]]|[[Esperantologio (gazeto)]].}}
{{TemasPri|fako de lingvistiko|la samnoma [[Esperanto-gazeto]]|[[Esperantologio (gazeto)]]}}
'''Esperantologio''' estas la speciala [[Esperanto|Esperanta]] lingvistiko, okupiĝanta pri vortkonstruo, vortkunmeto, vortenkonduko kaj [[transskribo]] de internaciaj [[fakvorto]]j kaj de propraj nomoj. Esperantologiaj principoj de vortkonstruo estas ekzemple la principoj de Neceso kaj Sufiĉo (v.) kiuj postulas ekvilibradon inter koncizo kaj klaro de l' vorto. Rilate al vortradikoj la E starigas
'''Esperantologio''' estas la speciala [[Esperanto|Esperanta]] lingvistiko, okupiĝanta pri vortkonstruo, vortkunmeto, vortenkonduko kaj [[transskribo]] de internaciaj [[fakvorto]]j kaj de propraj nomoj. Esperantologiaj principoj de vortkonstruo estas ekzemple la principoj de [[neceso kaj sufiĉo]] kiuj postulas ekvilibradon inter koncizo kaj klaro de l' vorto. Rilate al vortradikoj, la E starigas
* La principon de internacieco

# La principon de internacieco, <br>
* La principon de analogeco kun aliaj lingvaj elementoj
# La principon de analogeco kun aliaj lingvaj elementoj,<br>
* La principon de vortara ekonomio
# La principon de vortara ekonomio<br>
* La principon de la bonsoneco.
# La principon de la bonsoneco. <br>


Kiel oni vidas, ĉi tiuj principoj ne ĉiam estas akordigeblaj inter si; ekzemple la internacieco postulas la vorton internacionala dum la analogeco kaj vortara ekonomio postulas internacia. En la lingvo ŝajnas pli grava la 2-a kaj 3-a principoj ol la 1-a.
Kiel oni vidas, ĉi tiuj principoj ne ĉiam estas akordigeblaj inter si; ekzemple la internacieco postulas la vorton internacionala dum la analogeco kaj vortara ekonomio postulas internacia. En la lingvo ŝajnas pli grava la 2-a kaj 3-a principoj ol la 1-a.
Linio 13: Linio 12:
Kaj precipe oni devas akcenti, ke laŭ la supraj principoj oni povas kritiki nur la vortojn novajn, sed ne la praajn aŭ enradikiĝintajn vortojn de la lingvo. Estas evidente, ke tiaj klopodoj kunportus nur skismojn, ĉar ĝenerala konsento neniam estus ebla pro la manko de l' absoluta akordigebleco de l' principoj. Do tiaj klopodoj, kiajn faris ekz Sentis por fari analogecon inter la vortoj naskitaj de sama latina radiko (supozi, propozi, ripozi, kompozi, opozi; produkti tradukti, kondukti, ktp) estas funde eraraj, ĉar ili ne konsideras la tradicion kaj la postulon de la lingva unueco, kiu estas pli grava ol ĉiuj aliaj principoj.
Kaj precipe oni devas akcenti, ke laŭ la supraj principoj oni povas kritiki nur la vortojn novajn, sed ne la praajn aŭ enradikiĝintajn vortojn de la lingvo. Estas evidente, ke tiaj klopodoj kunportus nur skismojn, ĉar ĝenerala konsento neniam estus ebla pro la manko de l' absoluta akordigebleco de l' principoj. Do tiaj klopodoj, kiajn faris ekz Sentis por fari analogecon inter la vortoj naskitaj de sama latina radiko (supozi, propozi, ripozi, kompozi, opozi; produkti tradukti, kondukti, ktp) estas funde eraraj, ĉar ili ne konsideras la tradicion kaj la postulon de la lingva unueco, kiu estas pli grava ol ĉiuj aliaj principoj.


''Literaturo'':
== Literaturo ==
* Wüster: Esperantologiaj principoj (E-Germana Vortaro). Neergard: Fremdvortoj en E. Tie oni trovas ankaŭ bibliografian liston. KALOCSAY.
* Wüster: Esperantologiaj principoj (E-Germana Vortaro). Neergard: Fremdvortoj en E. Tie oni trovas ankaŭ bibliografian liston. KALOCSAY.
* Welger: [http://www.info-servo.de/Guetekriterien.htm Germanlingva studo pri la starigo, prioritatigo kaj interagado de planlingvaj kvalitokriterioj en la verkaro de Zamenhof]
* Welger: [http://www.info-servo.de/Guetekriterien.htm Germanlingva studo pri la starigo, prioritatigo kaj interagado de planlingvaj kvalitokriterioj en la verkaro de Zamenhof]


=== Esperantologoj ===
== Esperantologoj ==
* [[Věra Barandovská-Frank]]
* [[Věra Barandovská-Frank]]
* [[Louis de Beaufront]]
* [[Louis de Beaufront]]
Linio 44: Linio 43:
Tiu ĉi listo estas nekompleta. Konsultu ankaŭ [[:Kategorio:Esperantologoj]].
Tiu ĉi listo estas nekompleta. Konsultu ankaŭ [[:Kategorio:Esperantologoj]].


=== Vidu ankaŭ ===
== Vidu ankaŭ ==

{{il}} [[Esperantologio, norma aŭ preskriba]]
{{il}} [[Esperantologio, norma aŭ preskriba]]
{{il}} [[Interlingvistiko]]
{{il}} [[Interlingvistiko]]

Kiel registrite je 15:12, 4 feb. 2009

Temas pri... Ĉi tiu artikolo temas pri fako de lingvistiko. Por informoj pri la samnoma Esperanto-gazeto, vidu la artikolon Esperantologio (gazeto).

Esperantologio estas la speciala Esperanta lingvistiko, okupiĝanta pri vortkonstruo, vortkunmeto, vortenkonduko kaj transskribo de internaciaj fakvortoj kaj de propraj nomoj. Esperantologiaj principoj de vortkonstruo estas ekzemple la principoj de neceso kaj sufiĉo kiuj postulas ekvilibradon inter koncizo kaj klaro de l' vorto. Rilate al vortradikoj, la E starigas

  • La principon de internacieco
  • La principon de analogeco kun aliaj lingvaj elementoj
  • La principon de vortara ekonomio
  • La principon de la bonsoneco.

Kiel oni vidas, ĉi tiuj principoj ne ĉiam estas akordigeblaj inter si; ekzemple la internacieco postulas la vorton internacionala dum la analogeco kaj vortara ekonomio postulas internacia. En la lingvo ŝajnas pli grava la 2-a kaj 3-a principoj ol la 1-a.

Krome la nepran validiĝon de E-logiaj principoj baras ankaŭ la lingvouzo, kiu povas sankcii formojn ne tute ĝustajn kaj povas igi klaraj formojn per si mem neklarajn.

Kaj precipe oni devas akcenti, ke laŭ la supraj principoj oni povas kritiki nur la vortojn novajn, sed ne la praajn aŭ enradikiĝintajn vortojn de la lingvo. Estas evidente, ke tiaj klopodoj kunportus nur skismojn, ĉar ĝenerala konsento neniam estus ebla pro la manko de l' absoluta akordigebleco de l' principoj. Do tiaj klopodoj, kiajn faris ekz Sentis por fari analogecon inter la vortoj naskitaj de sama latina radiko (supozi, propozi, ripozi, kompozi, opozi; produkti tradukti, kondukti, ktp) estas funde eraraj, ĉar ili ne konsideras la tradicion kaj la postulon de la lingva unueco, kiu estas pli grava ol ĉiuj aliaj principoj.

Literaturo

Esperantologoj

Tiu ĉi listo estas nekompleta. Konsultu ankaŭ Kategorio:Esperantologoj.

Vidu ankaŭ

Ŝablono:Il Esperantologio, norma aŭ preskriba Ŝablono:Il Interlingvistiko