Generalitato de Katalunio: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
JAnDbot (diskuto | kontribuoj)
e roboto aldono de: eu, ga, gl, ia, pms, scn, tl forigo de: als, an, ang, ar, bg, bn, br, bs, co, cs, csb, da, el, et, fi, fo, gu, he, ht, hu, hy, ie, ja, kn, ko, ku, kw, la, li, mg, mi, ml, na, nah, oc, pl, ru, sa, se, sh, sl, su, sv, ta, te, tpi, tr
Neniu resumo de redakto
Linio 172: Linio 172:
{{el}} http://www.gencat.net Oficiala retejo de la registaro
{{el}} http://www.gencat.net Oficiala retejo de la registaro


[[Kategorio:Katalunio]]
[[Kategorio:Politiko de Katalunio]]
[[Kategorio:Hispanio]]
[[Kategorio:Historio]]
[[Kategorio:Politiko]]


[[ca:Generalitat de Catalunya]]
[[ca:Generalitat de Catalunya]]

Kiel registrite je 22:42, 5 mar. 2009

Generalitat de Catalunya (foje trovebla sub la nomo Generalidad de Cataluña en la hispana lingvo) estas la katalunlingva nomo de la aŭtonoma registaro de Katalunio, nuntempe organizita sub la sistemo de hispanaj aŭtonomaj komunumoj. Ĝi havas propran sistemon de regado, kun Prezidento, Registaro (Konsilantaro) kaj Parlamento.

La Generalitat havas radikojn en la mezepoka historio, en propraj institucioj kiuj portis la saman nomon. Ankaŭ la aŭtonoma registaro de Valencilando uzas la nomon Generalitat.

Historio

La Generalitat devenas el la mezepokaj institucioj kiuj regis la Princlandon de Katalunio, ene de la Kronlando de Aragono, kun relative granda drado de aŭtonomeco sub la komuna reĝo de Aragono, Katalunio kaj Valencilando.

La aŭtonomio estis forigita en la komenco de la 18-a jarcento, post la Sukceda Milito de Hispanio, kiel iniciato de la nova dinastio de la Burbonoj por altrudi komunajn leĝojn en la tuta Hispanio.

La aŭtonomaj institucioj estis restarigitaj en la Dua Hispana Respubliko (1932), kiu agnoskis la rajton je propra regado al diversaj hispanaj regionoj. Dum la tuta respubliko, la regadon alprenis naciistaj partioj aliancitaj al la hispana maldekstro. Post la venko de la hispana dekstro en 1934, la aŭtonoma regado estis haltigita, sed ne forigita, de 1934 ĝis 1936.

Post la venko de la trupoj de Franco en la Hispana Intercivitana Milito, la registaro estis abolita. La antaŭa prezidanto Lluís Companys estis malliberigita de la nazioj kaj transdonita al Franco, kiu igis lin mortpafi en 1940.

La Generalitat transiris al ekzilo, sed kun nur simbola reprezento.

Post la morto de Franco, oni agnoskis denove la rajtojn de aŭtonomeco de la nacioj kaj regionoj en Hispanio. La tiaman prezidanton en ekzilo Josep Tarradellas oni venigis al Barcelono, kaj oni kreis provizoran registaron, kiu agnoskis la kontinuecon de la institucioj. Post la aprobo de la nova demokrata Konstitucio de Hispanio kaj de Statuto de Aŭtonomio, la Generalitat instituciiĝis kaj akiris novajn povojn.

Inter 1980 kaj 2003 estis prezidanto la naciista politikisto Jordi Pujol. Post lia retiriĝo, la postaj prezidantoj estis la socialistoj Pasqual Maragall kaj José Montilla.

Institucioj

La Generalitat konsistas el la Ekzekutiva Konsilantaro, la Prezidento kaj la Parlamento.

Ĝi posedas propran regadon en materioj kiaj kulturo, mediprotektado, transporto, edukado, sansistemo kaj urba planado. Ĝi posedas propran policon (Mossos d'Esquadra) kiu dum la lastaj tempoj prenis la ĉefajn respondecojn en publika sekureco.

Ĝi ankaŭ disvolvas agadojn de rekono kaj promocio en la internacia sfero, eĉ se la bazaj agadoj tiuflankaj estas ekskluzive rezervitaj al la hispana ŝtato.

Listo de prezidantoj de la Generalitat de Catalunya

  1. Berenguer de Cruïlles 1359-1362
  2. Romeu Sescomes 1363-1364
  3. Ramon Gener 1364-1365
  4. Bernat Vallès 1365
    Bernat Vallès 1365-1367
    Romeu Sescomes 1375-1376
  5. Joan I d'Empúries 1376
  6. Guillem de Guimerà 1376-1377
  7. Galceran de Besora 1377-1378
    Ramon Gener 1379-1380
  8. Felip d'Anglesola 1380
  9. Pere de Santamans 1381-1383
  10. Arnau Descolomer 1384-1389
  11. Miquel de Santjoan 1389-1396
  12. Alfons de Tous 1396-1413
  13. Marc de Vilalba 1413-1416
  14. Andreu Bertran 1416-1419
  15. Joan Desgarrigues 1419-1422
  16. Dalmau de Cartellà 1422-1425
  17. Felip de Malla 1425-1428
  18. Domènec Ram 1428-1431
    Marc de Vilalba 1431-1434
  19. Pere de Palou 1434-1437
  20. Pere de Darnius 1437-1440
  21. Antoni d'Avinyó i de Moles 1440-1443
  22. Jaume de Cardona i de Gandia 1443-1446
  23. Pero Ximénez de Urrea 1446-1449
  24. Bertran Samasó 1449-1452
  25. Bernat Guillem Samasó 1452-1455
  26. Nicolau Pujades 1455-1458
  27. Antoni Pere Ferrer 1458-1461
  28. Manuel de Montsuar 1461-1464
  29. Francesc Colom 1464-1467
  30. Ponç Andreu de Vilar1467-1470
  31. Miquel Samsó 1470-1473
  32. Joan Maurici de Ribes 1473-1476
  33. Miquel Delgado 1476-1478
  34. Pere Joan Llobera 1478-1479
  35. Berenguer de Sos 1479-1482
  36. Pere de Cardona 1482-1485
    Ponç Andreu de Vilar 1485-1488
  37. Juan Payo Coello 1488-1491
  38. Joan de Peralta 1491-1494
  39. Francí Vicenç 1494-1497
  40. Pedro de Mendoza 1497-1500
  41. Alfons d'Aragó 1500-1503
  42. Ferrer Nicolau de Gualbes i Desvalls 1503-1504
  43. Gonzalo Fernández de Heredia 1504-1506
  44. Lluís Desplà i d'Oms 1506-1509
  45. Jordi Sanç 1509-1512
  46. Joan d'Aragó 1512-1514
  47. Jaume Fiella 1514-1515
  48. Esteve de Garret 1515-1518
  49. Bernat de Corbera 1518-1521
  50. Joan Margarit i de Requesens 1521-1524
  51. Lluís de Cardona i Enríquez 1524-1527
  52. Francesc de Solsona 1527-1530
  53. Francesc Oliver de Boteller 1530-1533
  54. Dionís de Carcassona 1533-1536
  55. Joan Pasqual 1536-1539
  56. Jeroni de Requesens i Roís de Liori 1539-1542
  57. Miquel Puig 1542-1545
  58. Jaume Caçador 1545-1548
  59. Miquel d'Oms i de Sentmenat 1548-1551
  60. Onofre de Copons i de Vilafranca 1551-1552
  61. Miquel de Ferrer i de Marimon 1552
  62. Joan de Tormo 1552-1553
  63. Miquel de Tormo 1553-1554
  64. Francesc Jeroni Benet Franc 1554-1557
  65. Pere Àngel Ferrer i Despuig 1557-1559
  66. Ferran de Lloances i Peres 1559-1560
    Miquel d'Oms i de Sentmenat 1560-1563
  67. Onofre Gomis 1563-1566
  68. Francesc Giginta 1566-1569
  69. Benet de Tocco 1569-1572
  70. Jaume Cerveró 1572-1575
  71. Pere Oliver de Boteller i de Riquer 1575-1578
    Benet de Tocco 1578-1581
  72. Rafael d'Oms 1581-1584
  73. Jaume Beuló 1584
    Pere Oliver de Boteller i de Riquer 1584-1587
  74. Martí Joan de Calders 1587
  75. Francesc Oliver de Boteller 1587-1588
  76. Jaume Caçador i Claret 1590-1593
  77. Miquel d'Agullana 1593-1596
    Francesc Oliver de Boteller 1596-1598
  78. Francesc Oliveres 1598-1599
  79. Jaume Cordelles i Oms 1599-1602
  80. Bernat de Cardona i de Queralt 1602-1605
  81. Pere Pau Caçador i d'Aguilar-Dusai 1605-1608
  82. Onofre d'Alentorn i de Botella 1608-1611
  83. Francesc de Sentjust i de Castre 1611-1614
  84. Ramon d'Olmera i d'Alemany 1614-1616
  85. Miquel d'Aimeric 1616-1617
  86. Lluís de Tena 1617-1620
  87. Benet Fontanella 1620-1623
  88. Pere de Magarola i Fontanet 1623-1626
  89. Francesc Morillo 1626-1629
  90. Pere Antoni Serra 1629-1632
  91. Esteve Salacruz 1632
  92. García Gil de Manrique y Maldonado 1632-1635
  93. Miquel d'Alentorn i de Salbà 1635-1638
  94. Pau Claris i Casademunt 1638-1641
  95. Josep Soler 1641
  96. Bernat de Cardona i de Raset 1641-1644
  97. Gispert d'Amat i Desbosc de Sant Vicenç 1644-1647
  98. Andreu Pont 1647-1650
  99. Pau del Rosso 1650-1654
  100. Francesc Pijoan 1654-1656
  101. Joan Jeroni Besora 1656-1659
  102. Pau d'Àger 1659-1662
  103. Jaume de Copons i de Tamarit 1662-1665
  104. Josep de Magarola i de Grau 1665-1668
  105. Joan Pagès i Vallgornera 1668-1671
  106. Josep de Camporrells i de Sabater 1671-1674
  107. Esteve Mercadal i Dou 1674-1677
  108. Alfonso de Sotomayor 1677-1680
  109. Josep Sastre i Prats 1680-1683
  110. Baltasar de Muntaner i de Sacosta 1683-1686
  111. Antoni de Saiol i de Quarteroni 1686-1689
  112. Benet Ignasi de Salazar 1689-1692
  113. Antoni de Planella i de Cruïlles 1692-1695
  114. Rafael de Pinyana i Galvany 1695-1698
  115. Climent de Solanell i de Foix 1698-1701
  116. Josep Antoni Valls i Pandutxo 1701
    Antoni de Planella i de Cruïlles 1701-1704
  117. Francesc de Valls i Freixa 1704-1705
  118. Josep Grau 1706-1707
  119. Manuel de Copons i d'Esquerrer 1707-1710
  120. Francesc Antoni de Solanell i de Montellà 1710-1713
  121. Josep de Vilamala 1713-1714
  122. Francesc Macià i Llussà (ERC) 1932-1933
  123. Lluís Companys i Jover (ERC) 1933-1940
  124. Josep Irla i Bosch (ERC) 1940-1954
  125. Josep Tarradellas i Joan (ERC) 1954-1980
  126. Jordi Pujol i Soley (CiU) 1980-2003
  127. Pasqual Maragall i Mira (PSC) 2003-2006
  128. José Montilla Aguilera (PSC) 2006

Eksteraj ligiloj

greke http://www.gencat.net Oficiala retejo de la registaro